ABD'nin Küresel Hegemonik Üstünlüğünde Ticaret Savaşlarının Araçsallaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 342 - 355, 25.06.2020

Şahin Çaylı , Veysel Babahanoğlu

Öz

Trump yönetimi, Trans Pasifik Ortaklık Anlaşması’ndan çekilmiş, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nı sorgulayarak yeniden bir anlaşma yapma yoluna gitmiş, kur manipülasyonu yapmış, ithal ettiği çelik ve alüminyum ürünlerine ek gümrük vergileri getirmiştir. Dünyanın en büyük iki ekonomisi olan ABD ve Çin birbirlerine milyarlarca dolarlık gümrük vergisi kotası getirmiştir. ABD’nin Çin ile girdiği ticaret savaşında, dış ticaret açığını kapatmak, Çin’in sınırlandırılması ve çevrelenmesi gibi hedefleri bulunmaktadır. Ekonomi ve ticarette korumacı politikalar izleyen ABD’ye, uluslararası ekonomide, ticarette ve siyasette; Çin, Fransa, Almanya ve Türkiye gibi devletler tepki göstermektedir.
Dünyanın en büyük ekonomisine sahip olan ABD; kur avantajını, teknolojiyi, ekonomik ve ticari üstünlüğünü araçsallaştırarak korumacı politikalar izlemektedir. Böylece ABD, yeni korumacılık perspektifinden ekonomik milliyetçiliği ve ticaret savaşlarını kullanarak uluslararası sistemde hegemonik gücünü korumaya çalışmaktadır. Kapitalizmin en önemli ülkesi olan ABD’nin uyguladığı korumacı politikaların, bumerang etkisiyle uzun vadede en büyük zararı ABD’ye vereceği öngörülmektedir. Uluslararası ekonomide serbest ticaret ile karşılıklı bağımlı olan devletler, ABD’nin izlediği politikalara uymaya zorlanmaktadır. Serbest piyasa koşulları doğrultusunda yürütülen uluslararası ticaret, ABD’nin korumacı politikalarından zarar görmektedir. Çalışmada ABD’nin korumacı politikalarının, ABD ile özdeşleşen serbest piyasa ve özgürlük değerleriyle örtüşmediği, nihayetinde bu politikaların ABD’ye ekonomik ve siyasal anlamda kayıplar yaşatacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ABD, Çin, Ticaret Savaşları, Yeni Korumacılık

Kaynakça

• Akbaş, Z. (2010), Küresel Ekonomik Krizlerin Önemini Artırdığı Enerji Kaynakları Üzerinden Yaşanan Rekabetin Uluslararası İlişkilere Etkisi. Koçyiğit, Ali vd. (Ed.), Turgut Özal
• Uluslararası Ekonomi Ve Siyaset Kongresi-1 Küresel Krizler Ve Ekonomik Yönetişim Bildiriler Kitabı (Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları): 20-36.
• Akbaş, Z. (2011), ABD’nin Ortadoğu Politikalarının Sürdürülebilirliği ve Ortadoğu’da Güç Mücadelesi, History Studies, ABD ve Büyük Ortadoğu İlişkileri Özel Sayısı, 1-18.
• Akbaş, Z., Çaylı, Ş., Duman, M. (2018), Amerika Birleşik Devletleri’nin Realizm ve İdealizm İkileminde Ortadoğu Politikası: Mısır ve Suriye Örnekleri, Social, Mentality and Researcher Thinkers Journal, 4(11): 485-502.
• Akbaş, Z., Çelik, A.H., Duman, M. (2019), İkinci Yüzyılında İşbirliği ve Çatışma Sarmalında Türk- Amerikan İlişkileri, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19): 2226-2258.
• Al, A., Kaya, H. (2019). Ticaret Savaşları Bağlamında Çin-ABD İlişkileri: Düzenin Sonu. Dimitrov, Dimitar Kirilov vd. (Ed), International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series Bildiriler Kitabı (Tekirdağ: IBANESS): 857-869.
• Aran, B. (2018). ABD, Çin, Ticaret Savaşları ve Türkiye. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), https://www.tepav.org.tr/tr/yayin/s/1299 (20 Nisan 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Arase, D. (2015). Modernizing US defence cooperation in East Asia to peacefully manage strategic competition. National Institute for Defence Studies, NIDS Visiting Scholar Paper Series, No:2, 1-28.
• Art, R. J. (2010). The United States and the Rise of China: Implications for the Long Haul. Political Science Quarterly, 125(3): 359-392.
• Atik, S. (2012). Neo-Klasik Teoriden, Neo-Merkantilist Sisteme; Küresel Ekonomik Kriz Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Uluslararası Ekonomi Konferansı UEK-TEK, http://teacongress.org/papers2012/ATIK.pdf (03 Nisan 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Aydemir, C. Güneş, H. H. (2006). Merkantilizmin Ortaya Çıkışı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15): 136-158.
• Aydın, E. (2018). Geleneksel Güvenlik Yaklaşımı ile Genişleyen ve Derinleşen Güvenlik Yaklaşımının Karşılaştırılması. Stanciu, Silvius, Gökbunar, Ali Rıza and Gündüz, Turan (Eds.), Strategic Researches III: Forom Local to Global, (London: Ijopec).
• Aydın, E. (2019). AB’nin Güvenliği ve Türkiye’nin Rolü: NATO Füze Kalkanı Projesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16): 719-735.
• Aydoğan, M. (2019). Devlerin Hesaplaşması ve Avrupa’nın Pozisyonu: ‘Ticaret Savaşları’. Boğaziçi Asya Araştırmaları Merkezi, Ankara.
• Aytekin, İ. Uçan, O. (2018). Ticaret Savaşları ve Korumacı Politikalar: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye İlişkileri Bakımından Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2): 851-862.
• Breslin, S. (2007). China and the Global Political Economy (New York: Palgrave Macmillan).
• Chen, H. C. (2014). .Unready Great Power in a Changing Global Order: China’s Strategy of Establishing A ‘New Type of Great Power Relationships’ and Its Impact to Other Merging Powers. FLACSO-ISA Joint International Conference, 1-28.
• Cooper, Z. (2007). Introduction. Cooper, Zaki (Ed.), Economic Nationalism (London: The Smith Institute): 4-7.
• Çetiner, M. Sever, E. (2019). Dünya Ekonomisi ve Türkiye’nin Yeri: Tarihsel Süreç, Ekonomik Göstergeler ve Geleceğe Yönelik Tahminler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2): 333-347.
• Demir, M. A. Sepli, A. (2017). The Effects Of Protectionist Policies On International Trade. People: International Journal of Social Sciences, 3(2): 136-158.
• Erkişi, K. (2017). Uluslararası Politik İktisat Perspektifinde İktisadi Milliyetçiliğin Kavramsal Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54): 827-837.
• Furuncu, Y. Akbaş, Z. (2019). Neoliberal Teori Ekseninde Küreselleşmenin Türkiye’nin Enerji Politikaları Üzerindeki Etkileri: Enerji Ticareti Boyutu. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72): 1724-1741.
• Gilpin, R. (2008). Uluslararası İlişkilerin Ekonomi Politiği. Ankara: Kripto Basım.
• International Monetary Found (2020), https://data.imf.org/regular.aspx?key=61013712 (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• International Monetary Found (2020), https://www.imf.org/external/datamapper/LUR@WEO/CHN/USA (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• International Monetary Found (2020), https://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO/CHN/USA (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• International Monetary Found (2020), https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPDPC@WEO/CHN/USA (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• International Monetary Found (2020), https://www.imf.org/external/datamapper/PCPIPCH@WEO/CHN/USA (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• International Monetary Found (2020), https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPD@WEO/CHN/USA (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Jiming, H. Posen, A. S. (2018). Economic Truths Towards Resolving China-US Trade Conflict. Jiming, Ha ve Adam S. Posen (Ed.), 19-1 US-China Economic Relations: From Conflict to Solutions (Washington: Peterson Institute International Economics): 3-6.
• Kalaycı, İ. (2012). Finansal Kriz Konjonktürü (2007–2009) ve Küresel Ticaretin Anatomisi. Avrasya Etüdleri, Yıl 2012, 41(1): 145-182.
• Karacasulu, N. (2009). Hegemonik Düzen Tartışmaları ve Eleştirel Görüşler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(4): 53-71.
• Khan, A. S. (2015). Is Growing China A Real Challenge To The U.S. Power?. International Journal of Humanities and Social Science, 5(10(1)): 189-196.
• Khan, M. U. (2013). The Making and Coming of the Second Cold War – US Foreign Policy towards China. Margalla Papers, https://ndu.edu.pk/issra/issra_pub/articles/margalla-paper/Margalla-Papers-2013/08-The-Making.pdf (15 Şubat 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Kızıldere, C. (2018). 21. Yüzyılda Yeni Bir Savaş Türü: Ticaret Savaşları ve Yeni Korumacılık. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 4(14): 1065-1071.
• Komlosy, A. (2016). Prospects of Decline and Hegemonic Shifts fort the West. Journal of World-Systems Research, 22(2): 463-483.
• Lieberthal, K. Wang J. (2012). Adressing U.S.- China Strategic Distrust, John L. Thornton China Center Monograph Series, Number 4, (Washington: The Brookings Institution).
• Mallick, M. G. P. K. (2018). US-CHINA Trade War Analyses of Deeper Nuances and Wider Implicatiions. Vivekananda International Foundation, https://www.vifindia.org/paper/2018/september/us-china-trade-war, (24 Mayıs 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Nicita, A. (2019). Trade and trade diversion effects of United States tariffs on China. UNCTAD Research Paper, https://unctad.org/en/pages/PublicationWebflyer.aspx?publicationid=2569, (26 Mayıs 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Övgü P., Uzunoğlu, H. (2013). Dünyada Kur Savaşları Alarmı. http://www.izto.org.tr/portals/0/argebulten/ovgu_hande_kursavaslari.pdf (17 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Peker, H. S. (2015). Avrupa’da Merkantilist Uygulamalar ve Osmanlı Ekonomisi İle Bir Karşılaştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1): 1-12.
• Soylu, Ö. B. (2019). Geleneksel ve Alternatif Yaklaşımlar Çerçevesinde Uluslararası Politik Ekonomi. Yılmaz Genç, Sema ve Sedanur Demir (Ed.), V. European Congress on Economic Issues Proceddings Book (Bakü): 32-40.
• Steeves, B. B., Ouriques, H.R. (2016). Energy Security: China and the United States and the Divergence in Renewable Energy. Contexto Internacional, 38(2): 643-662.
• Stellinger, A. (2016). Protectionism in the 21st Century. Stockholm: National Board of Trade.
• Şimşek, O. (2019). Çin’in Merkantilist Enerji Politikaları ve Latin Amerika’daki Yansımaları. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(20): 106-115.
• The World Bank (2020), https://data.worldbank.org/indicator/BX.KLT.DINV.CD.WD (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• The World Bank (2020), https://data.worldbank.org/indicator/MS.MIL.XPND.CD (22 Ocak2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• The World Bank (2020), https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?most_recent_value_desc=true (22 Ocak 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ticaret Bakanlığı (2019a) https://ticaret.gov.tr/istatistikler/dis-ticaret-istatistikleri/ulkelere-gore-dunya-ticareti-(2005-2018) (21 Nisan 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ticaret Bakanlığı (2019b), “Ülke Dosyası: Katar”, Ülke Masaları Bülteni, Sayı:7, https://ticaret.gov.tr/data/5d14ad4513b8761104c1e763/Ulke_Masalari_Bulteni_Haziran19.pdf (01 Eylül2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Ticaret Bakanlığı (2019c) “ABD-Çin’in Karşılıklı Gümrük Vergisi Artırımlarına İlişkin Duyuru”, https://ticaret.gov.tr/blog/ekonomi-haberleri/abd-cinin-karsilikli-gumruk-vergisi-artirimlarina-iliskin-duyuru (21 Nisan 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Turaman, O. ve Çelik, A. H. (2018). Türkiye ve ABD’nin Ortadoğu Dış Politikası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Çatışan ve Örtüşen Değerler İkilemi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1): 116-138.
• Tutgun, S. (2019). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Bitlis Eren Üniversitesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 4(1): 50- 65.
• Tutgun, S., Göksoy, B. (2019). Demokrasi, Ekonomik Büyüme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi. Avcıl, Seniha ve yasemin Ağaoğlu (Ed.), ISPEC Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı (Siirt: Siirt Üniversitesi Yayınları): 59-74.
• Ülgen, G. (2000). Merkantilizm’den Liberalizm’e Geçiş ve Piyasa Ekonomisi. İstanbul Üniversitesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları Dergisi, Prof. Dr. Yüksel Ülken’e Armağan Özel Sayısı, 85-99.
• Ünay, S., Dilek, Ş. (2018). Yeni Korumacılık ve Ticaret Savaşları. İstanbul: SETA Analiz Sayı:228.
• Yalçınkaya, H., Özden, B. (2019). Kur Savaşları. Miynat, Mustafa, Tuncer Özdil, M. Hakan Yalçınkaya ve Coşkun Çılbant (Ed.), Yeni Nesil Girişimcilik ve Ekonomi (Bursa: Ekin Yayıncılık): 751-762.
• Yılmaz, M., Divani, E. (2018). Ticaret Savaşları, Ekonomik Milliyetçilik, Yeni Merkantilizm ve Dünya Ticaret Örgütünün İşlevsizliği. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1): 10-24.
• Yi, H., Chen, L., Sibo, L., Heiwai, T. (2018). Trade Linkages and Firm Value: Evidence From the 2018 US-China Trade War. ECONSTOR, Graduate Institute of International and Development Studies Working Paper, No. 11-2018, https://www.econstor.eu/bitstream/10419/201694/1/HEIDWP201811.pdf , (26 Mayıs 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Yiğenoğlu, K. (2016). İktisadi Milliyetçilik ve Artan Korumacılık Eğilimleri: ABD Otomotiv Sektöründe Korumacılığın Ekonomi Politiği. Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 1(2): 17-37.