Doğa Etkinliklerine Katılan Çocukların “Doğa” Kavramına İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 38 - 48, 01.08.2019

Merve Ceylan

Öz

Bu
araştırma, hayatlarında ilk defa doğa etkinliklerine katılan çocuklarda,
etkinliklerin doğa zekâsı üzerindeki etkisini ve çocukların doğayla ilgili
oluşturdukları metaforları incelemek amacıyla yapılmıştır.

Araştırmanın evrenini 2016- 2017 eğitim
öğretim yılı yaz tatilinde aileleri tarafından 5 hafta (haftada 3 gün) sürecek
doğa aktiviteleri eğitimi kursuna gönderilen, daha önce hiçbir doğa etkinliğine
katılmamış 15 çocuk oluşturmaktadır. Araştırma iki aşamada
gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada katılımcıların “doğa zekâsı” düzeylerini
belirleyebilmek için “Çoklu Zekâ Alanlarında Kendini Değerlendirme Ölçeği” nin
yalnızca 8 maddelik “doğa zekâsı” alt boyutu, ikinci aşamasında ise bir nitel
araştırma modeli olan olgu bilim (fenomenolojik) yaklaşımı kullanılmıştır. Nicel
verilerin analizi için ön test – son test karşılaştırmalarında eşleştirilmiş t
testinden, nitel verilerde ise içerik analizinden yararlanılmıştır.

Araştırmadan
elde edilen nicel veriler değerlendirildiğinde doğa etkinliklerine katılımın,
doğa zekâsı üzerinde doğrudan ve pozitif bir etkisi olduğu, doğayla ilgili
ifade ettikleri metaforlar incelendiğinde ise 4 tema altında 12 metaforik
ifadenin yer aldığı görülmüştür. Bunlar; Tema 1- Yaşayarak Öğrenme (%33,3):
Deniz, Sürpriz Kutusu, Macera Adası, Oyun Parkı, Tema 2- Yaşamsal Gereklilik
(%25): Nefes, Bebek, Yaprağın Damarları, Tema 3- Bilgi Edinme (%25): Anne,
Öğretmen, Ansiklopedi ve Tema 4- Çevresel Değerler (%16,7): Cennet, Uçurtma
şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Doğa, Doğa Zekâsı, Metafor, metaforik algı

Kaynakça

• Akgün, A., Duruk, Ü., Gülmez Güngörmez, H. 2016. Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Eğitimi Kavramına Yönelik Metaforları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Bilimleri Dergisi. 28: 215-224
• Baş, T., Akturan, U. 2008. Nitel Araştırma Yöntemleri: Nvivo 7.0 ile Nitel Veri Analizi. Seçkin Yayıncılık, Ankara; Seçkin Yayınevi. Sayfa. 84
• Chawla, L. 2007. Childhood experiences associated with care for the natural world: A theoretical framework for empirical results. Children Youth and Environments. 17(4), 144-170
• Deniş Çeliker, H., Akar, A. 2015. Ortaokul Öğrencilerinin Doğaya İlişkin Metaforları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi.16(2), 101-119.
• Eraslan, L. 2011. Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27: 1-22.
• Esentaş, M., Güzel, P., Özbey, S., Kılınç, Z., Çelebi, M. 2016. Kız Öğrencilerin “Doğa Kampı” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. International Journal of Social Science Research. 5 (2): 1-15.
• Evin Gencel, İ. 2006. Öğrenme Stilleri, Deneyimsel Öğrenme Kuramına Dayalı Eğitim, Tutum Ve Sosyal Bilgiler Program Hedeflerine Erişi Düzeyi. İzmir; Doktora Tezi.
• Gleitman, L., Liberman, M. 1995. An invitation to cognitive science: Language. Cambridge: MA: MIT Press.
• Kolb, D.A. 2000. Facilitator’s guide to learning. Boston: MA: Hay/McBer.
• Miles, M.B., Huberman, A.M. 1994. Qualitative data analysis: An expanted soyrcebook. (2. Ed) USA: SAGE Publications.
• Moore, R.C., Marcus, C.C. 2008. Healthy planet, healthy children: Designing nature into the daily spaces of childhood. In Kellert, S., Heerwagen, J., & Mador, M. (Eds.), Biophilic design: The theory, science, and practice of bringing buildings to life. 153- 203.
• Ouvry, M. 2003. Exercising muscles and minds: outdoor play and the early years curriculum. London: National Children’s Bureau.
• Piaget,J. 2000. Çocukta zihinsel gelişim. Portakal H, çev. Editörü: İstanbul, Cem Yayınevi. 86
• Rivkin, M.S., 2000. Outdoor experiences for young children. Washington, DC: National Association for the Education of Young Children.
• Saban, A., Koçbeker, B.N, Saban, A. 2006. Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 6(2), 461-522.
• Seber, G. 2001. Çoklu Zeka Alanlarında Kendini Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Strenski E. Disciplines and communities, armies and aonasteries and the teaching of composition. Rhetoric Review. 8(1): 137-146.
• Şarvan Cengiz, Ş. 2008. 8–10 yaş grubu çocukların çoklu zekâ türlerine göre dağılımı ve futbol eğitimnin çoklu zekâ düzeyleri üzerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tompkins, P., Lawley, J. 1989. The magic of metaphor. The Caroline Newsletter, March. 2002
• Wilson, E,O. 2007. Biophilia and the conservation ethic. Evolutionary perspectives on environmental problems. Washington DC. 249-257.