SERBEST ZAMAN ETKİNLİKLERİNE KATILAN BİREYLERİN YALNIZLIK DÜZEYLERİ İLE DOYUM DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 1 - 18, 23.10.2021

Anıl Siyahtaş , Bilge Donuk

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversitede öğrenim gören bireylerin serbest zaman doyumları ile yalnızlık durumları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırma tarama modellerinden ilişkisel tarama desenine uygun yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa’da öğrenim gören 169 öğrenci ile İstanbul Esenyurt Üniversitesi’nde öğrenim gören 131 öğrenci olmak üzere toplam 300 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada kişisel bilgi formunun yanı sıra, Russell, Peplau & Ferguson (1978) tarafından geliştirilen, Türkçe uyarlaması Demir (1989) tarafından yapılan “UCLA Yalnızlık Ölçeği (UYÖ) ile Beard & Raghep (1980) tarafından geliştirilen, Gökçe & Orhan (2011) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Serbest Zaman Doyum Ölçeği (SZDÖ)” kullanılmıştır. Araştırma verilerinin Kolmogorov-Smirnov testi sonucunda normal dağılım göstermesinin ardından analizlerde parametrik testler kullanılmıştır. Araştırma bulgularında; bireylerin cinsiyetlerine göre yalnızlık durumları arasında anlamlı farklılık belirlenmezken; cinsiyete göre SZDÖ “psikolojik” alt boyut arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda serbest zaman doyumu ile yalnızlık arasında negatif yönlü anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Bu sonuçla üniversite öğrencilerinin serbest zamanlarında elde ettikleri doyumun arttıkça yalnızlık durumlarının azalacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Serbest Zaman, Serbest Zaman Doyumu, Yalnızlık

Kaynakça

• Acar K. & Yılmaz AK. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Serbest Zaman Doyumları İle Yaşam Doyumları Arasındaki İlişki. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 15(1), 25-35.
• Arslan, S. (2013). Serbest Zaman-Rekreasyon ve Serbest Zaman Eğitimi. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
• Avunduk, Y. (2021a). The relationship between leisure satisfaction and hopelessness. International Journal of Applied Exercise Physiology, 10(1), 1-6.
• Avunduk, Y. (2021b). The relationship between leisure satisfaction and social media addictions of individuals at university. Journal of Educational Issues, 7(1), 507-522. https://doi.org/10.5296/jei.v7i1.18592.
• Aytaç, Ö. (2017). İşlevselci yaklaşım açısından boş zaman sosyolojisi: Kurumlar, süreçler, etkinlikler. Ed: KARAKÜÇÜK, S. ve ark. Rekreasyon Bilimi 2 (s. 69-103). Gazi Kitabevi. Ankara.
• Ayyıldız, T. (2015). Rekreatif dans faaliyetlerine katılan bireylerin serbest zaman serbest zaman tatmin düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sporda Psiko-Sosyal Alanlar Programı. Ankara.
• Beard, J.G. & Ragheb, M.G. (1980). Measuring leisure satisfaction. Journal of Leisure Research, 12(1), 20-33.
• Begum, J. (2008). Study of loneliness in urban middle class women of assamese society. Ph.D. Dissertations & Theses. Department of Psychology Gauhati University.
• Besse, R.D. (2016). Loneliness among college students: Examining potential coping strategies and the influence of targeted messages on the likelihood of befriending. Ph.D. Dissertations & Theses. Kansas State University Department of Psychological Sciences College of Arts and Sciences. Manhattan, Kansas.
• Beşikçi, T. (2016). Macera rekreasyonunda heyecan arayışı, serbest zaman motivasyonu ve serbest zaman tatmini arasındaki ilişkinin incelenmesi: Çok hafif hava araçları (ÇHHA) pilot örneği. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rekreasyon Anabilim Dalı Rekreasyon Programı. Manisa.
• Broughton, K. & Beggs, B.A. (2006). Leisure satisfaction of older adults. Activities, Adaptation & Aging, 31(1), 1-18.
• Büyük, Ö. (2017). Benlik saygısı, yalnızlık ve sosyal medya kullanımı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Programı. İstanbul.
• Chang, P., Lin, Y. & Song, R. (2018) Leisure Satisfaction Mediates the Relationships between Leisure Settings, Subjective Well-Being, and Depression among Middle-Aged Adults in Urban China. Springer Nature and The International Society for Quality of-Life Studies, 14(1), 1001-1017.
• Cheng, E.H., Patterson, I., Packer, J. & Pegg, S. (2010). Identifying the satisfactions derived from leisure gardering by older adults. Annals Of Leisure Research, 13(3), 395-419.
• Coleman, D. & Iso-Ahola, S. E. (1993). Leisure and health: The role of social support and self-determination, Journal of Leisure Research, 25(2), 111-128.
• Compton, D.M. & Hormachea, C.R. (1979). Facilitating leisure development of inmates in local and county jails. Correctional Recreation Project Center For Public Affairs Virginia Commonwealth University Richmond, Virginia.
• Çağır, G. (2010). Lise ve üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanım düzeyleri ile algılanan esenlik halleri ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Balıkesir.
• Çakır, V.O. (2017). Üniversite öğrencilerin serbest zaman doyum düzeyleri ile serbest zaman yönetimleri arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 17-27.
• Çelik, G. (2011). Kamu kurumlarında çalışan engelli bireylerin serbest zaman engellerinin ve tatmin düzeylerinin incelenmesi (Antalya Merkez Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı. Antalya.
• Demir, A. (1989). U.C.L.A yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi. 7(23), 14-18.
• Demir, M. & Demir, Ş.S. (2014). İşgörenlerin serbest zaman gereksinimi ve serbest zaman doyumunu etkileyen faktörler. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 74-84.
• Demir, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve internet bağımlılığı arasındaki ilişki: bilişsel çarpıtmaların aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Gaziantep.
• Demiral, S. (2018). Açık alan rekreasyonuna katılan bireylerin serbest zaman tatmin düzeylerinin incelenmesi: Şavşat-Karagöl Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rekreasyon Yönetimi Anabilim Dalı. Batman.
• Dikmen, O. (2019). Genç erişkinlerde internet bağımlılığı düzeyleri ile sosyal görünüş kaygısı ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı. İstanbul.
• Ekinci, N.E., Demirel, M., Demirel Harmandar, D. & Işık, U. (2015). Lise öğrencilerinin yalnızlık algılarının rekreasyonel etkinliklere katılımları ve bireysel değişkenlere göre incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 71-78.
• Ekinci, Ü. (2019). Bedensel engelli bireylerin katıldıkları serbest zaman etkinliklerinden tatmin olma ve algılanan özgürlük düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rekreasyon Ana Bilim Dalı. Antalya.
• Eni, Ş. (2017). Lise öğrencilerinin sosyal medya kullanma sıklığının yalnızlık algılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Programı. İstanbul.
• Er, B. & Güzel Gürbüz, P. (2021). Uluslararası spor organizasyonlarında gönüllü motivasyonu ile serbest zaman doyum düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 152-172
• Geçtan, E. (1994). İnsan Olmak. Remzi Kitabevi. İstanbul.
• Gedik, İ.A. (2018). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman faaliyet doyumu ile okul bağlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı. Antalya.
• Gökçe, H. & Orhan, K. (2011). Serbest zaman doyum ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 139-145.
• Güler Yılmaz, M. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ile utangaçlık düzeyleri arasındaki ilişki (İstanbul ili tuzla ilçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Yüksek Lisans Programı. İstanbul.
• Hawkley, L.C. & Cacioppo, J.T. (2010). Loneliness matters: A theoretical and empirical review of consequences and mechanisms. Annals of Behavioral Medicine, 40(2), 218-227.
• Heinrich, L.M. & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 26, 695-718.
• Hou, Yung-Hsıang. (2003). Taiwanese college students and lesiure: the relationship between their leisure motivations and leisure constraints. Ph.D. Dissertation. Spalding University.
• Hsieh, S.C., Spaulding, A. & Riney, M. (2004). A qualitative look at leisure benefits for taiwanese nursing students. The Qualitative Report, 9(4), 604-629.
• Huang, C. (2003). The relationships among leisure participation. leisure satisfaction, and life satisfaction of college students in taiwan. Ph.D. Dissertations & Theses. University of Incarnete Word.
• Jensen, C. & Naylor, J. (2005). Opportunities In Recreation And Leisure Careers. Illinois. Vgm Career Horizon.
• Kaas, E.T. & Artımaç, A. (2017). Free time management, leisure participation and satisfaction in university students. Journal Of Educational and Instructional Studies In The World, 7(4), 2146-7463.
• Kalkan, E. (2018). Fiziksel engelli bireylerde öz yeterlilik, öfke ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikolojik Anabilim Dalı. İstanbul.
• Karaaslan Arkan, R. (2016). Ergenlerin atılganlık, utangaçlık ve yalnızlık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Bilim Dalı. İstanbul.
• Karakoç, E. & Taydaş, O. (2013). Bir serbest zaman etkinliği olarak üniversite öğrencilerinin internet kullanımı ile yalnızlık arasındaki ilişki: Cumhuriyet Üniversitesi örneği. Selçuk İletişim, 7(4), 33-45.
• Karakuş, M. (2019). Sosyal medya kullanımı ve yalnızlık arasındaki ilişki: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı. Konya.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. Kavramlar ilkeler ve teknikler. Nobel Akademik.
• Kaya, A. (2005). Farklı sosyometrik statülerdeki ilköğretim 2. Kademe öğrencilerinin benlik kavramı ve yalnızlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 7-19.
• Keser, A. & Karaduman, M. (2014). İş yaşamında yalnızlık algısının örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi ve öğretmenler üzerinde bir araştırma. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(7), 178-197.
• Kılınç, H. & Sevim, S.A. (2005). Loneliness and cognitive distortions among adolescents. Journal of Faculty of Educational Sciences, 38(2), 69-88.
• Kovacs, A. (2007). The leisure personality: relationships between personality, leisure satisfaction, and life satisfaction. Ph.D. Dissertations & Theses. Indiana University the School of Health, Physical Education and Recreation.
• Liu, H. (2014). Personality, leisure satisfaction, and subjective well-being of serious leisure participants. Social Behavior And Personality, 42(7), 1117-1126.
• Mannell, R.C. & Kleiber, D.A. (1997). A Social Psychology Of Leisure. State College. PA: Venture Pusblishing.
• Mısra, R. & Mckean, M. (2000). College students' academic stress and its relation to their anxiety, time management, and leisure satisfaction. American Journal of Health Studies, 16(1), 41-51.
• Muzındutsı, P.F. & Masango, Z. (2015). Determinants of leisure satisfaction among undergraduate students at a south african university. International Journal of Business And Management Studies, 7(2), 1-15.
• Ngai, V.T. (2005). Leisure satisfaction and quality of life in macao, china. Leisure Studies, 24(2), 195-207.
• Özgür, Ö. (2021). Fitness katılımcılarının serbest zaman doyumu ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi Öğretmenliği Anabilim Dalı.
• Öztaş, İ. (2018). Farklı kurumlarda çalışan memurların serbest zaman doyum ve mutluluk düzeylerinin belirlenmesi (Kırıkkale ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı. Ağrı.
• Reyhan, S. (2019). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin bazı değişkenlere göre yalnızlık düzeylerinin incelenmesi, Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 75-81.
• Robinson, J.A. (2003). Perceived freedom and leisure satisfaction of mothers with preschool-aged children. The Colloge of Health and Human Services of Ohio University.
• Sarı, İ. & Kaya, E. (2016). Serbest zaman tatmini okul başarısını artırır mı? üniversite öğrencilerinin serbest zaman tatmini ve genel not ortalaması arasındaki ilişkinin incelenmesi. (2), 11-17.
• Sarıçam, H. (2011). Üniversite öğrencilerinin reddedilme duyarlılıkları ile benlik saygıları ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Erzurum.
• Serdar, E. (2016). Üniversite öğrencilerinin katıldıkları serbest zaman etkinliklerinden tatmin olma ve algılanan özgürlük düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı. İstanbul.
• Serdar, E., Demirel, M., Harmandar Demirel, D. & Donuk, B. (2018). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyleri ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(28), 429-438.
• Sönmezoğlu, U., Polat, E. & Aycan, A. (2014). Gençlik merkezi üyeleri ve bazı değişkenlere göre serbest zaman tatmin düzeyleri. International Journal of Science Culture and Sport, 1, 219-229.
• Spiers, A. & Walker, G.J. (2008). The effects of ethnicity and leisure satisfaction on happiness, peacefulness, and quality of life. Leisure Sciences, 31(1), 84-99.
• Tepeköylü Öztürk, Ö. (2019). Leisure Satisfaction of Sports Science Students. International Education Studies, 12(4), 42-48.
• Tüfekçi, B. (2018). Bir iş yeri çalışanlarında yalnızlık, depresyon ve tükenmişliğin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Psikiyatri Hemşireliği Bilim Dalı. İstanbul.
• Türken, H. (2018). Kırıkkale’de görev yapan sağlık çalışanlarının serbest zaman etkinliklerinde sporun yeri. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Kırıkkale.
• Uzuner, M.E. & Karagün, E. (2014). Rekreatif amaçlı spor yapan bireylerin yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 107-120.
• Winslow, R.M. (1985). An analysıs of the leısure satısfactıon, lıfe satısfactıon, and work satısfactıon of pre-retırement workers. Ph.D. Dissertation. New York University.
• Yabancı, C. (2019). Lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumları ile narsisizm ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Bursa.
• Yaman, B. (2016). Gençlik merkezi faaliyetlerine katılan bireylerin serbest zaman tatmin düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı. Ankara.
• Yazgeç, G. (2019). Doğa ve macera rekreasyonu etkinliklerine katılan bireylerin serbest zaman doyumu ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi: Fethiye destinasyonu örneği. Yüksek Lisans Tez. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rekreasyon Anabilim Dalı Rekreasyon Programı. Manisa.
• Yiğit, İ. (2018). Üniversite topluluklarında rekreatif faaliyetlere katılan bireylerin serbest zaman tatmin düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı. Malatya.