Alternatif ve Destekleyici İletişim Sistemlerine Yönelik Tutum Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

Yıl 2021, , 2531 - 2558, 31.12.2021

Ceyhun Servi , Yunus Emre Baştuğ

https://doi.org/10.17679/inuefd.1003261

Öz

Bu çalışmanın amacı Soto’nun (1997) geliştirdiği Alternatif ve Destekleyici İletişim Sistemlerine (ADİS) yönelik tutum ölçeğini Türkçeye uyarlamak ve özel gereksinimli çocuklarla çalışan öğretmenlerin tutumlarını incelemektir. Araştırmaya özel eğitim alanında çalışan 404 öğretmen (242 kadın & 162 erkek) katılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme kullanılmıştır. Sonuçlar fit indeksi değerlerinin kabul edilebilir aralıklarda olduğunu göstermiştir [2= 423.31, sd= 158, 2 /df= 2.67, CFI=.90, SRMR=.07]. Toplam madde korelasyonu .38 ila .84 arasında değişmektedir. Tüm maddelerin alt ve üst %27lik dilimleri arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur. Cronbach alfa değeri tüm boyutlar için .70’in üzerinde bulunmuştur (α =.72). Sonuçlar ölçeğin öğretmenlerin ADİS’e yönelik tutumlarını ölçmede etkili, geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir. Özel gereksinimli çocuklarla çalışan öğretmenlerin ADİS’e yönelik tutum puanları incelendiğinde, tutumların cinsiyete, yaşa göre farklılaşmadığı ancak mezun olunan programa ve ADİS’e yönelik eğitim almış olma durumuna göre farklılaştığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alternatif ve destekleyici iletişim sistemleri (ADİS), Öğretmen tutumları, Ölçek Uyarlama

Adaptation of the Attitude Scale towards Alternative and Augmentative Communication Systems into Turkish

Öz

The purpose of this study is to adapt Soto's (1997) attitude scale towards Alternative and Augmentative Communication Systems (AAC) into Turkish and to examine teachers' attitudes towards AAC when working with children with special needs. It was conducted with the participation of 404 teachers (242 females and 162 males) working in the special education field. The participants were chosen using a purposive sampling technique. The fit index values were found to be within acceptable ranges [2=423.31, sd=158, 2/df=2.67, CFI=.90, SRMR=.07]. Correlation coefficients for all items ranged from.38 to.84. It was determined that the difference between the lower and upper 27% of all items was significant. Cronbach's alpha was greater than.70 in all dimensions ( =.72). The findings indicate that the scale is effective, valid, and reliable when used to assess teachers' attitudes toward AAC. When the attitude scores of teachers working with children with special needs were analyzed, it was discovered that attitudes did not vary by gender or age, but did vary by graduate program and status of having received AAC education.

Anahtar Kelimeler

Alternative and Augmentative Communication (AAC), Teacher Attitudes

Kaynakça

• Aldabas, R. (2021). Barriers and facilitators of using augmentative and alternative communication with students with multiple disabilities in inclusive education: Special education teachers’ perspectives. International Journal of Inclusive Education, 25(9), 1010-1026. doi:10.1080/13603116.2019.1597185
• American Speech-Language Hearing Association. (2002). Augmentative and alternative communication: Knowledge and skills for service delivery. ASHA Supplement, 22, 97-106.
• Aytaç, M., & Öngen, B. (2012). Doğrulayıcı faktör analizi ile yeni çevresel paradigma ölçeğinin yapı geçerliliğinin incelenmesi. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya, 5(1), 14-22.
• Balandin,S. ve Morgan, J.(2001). Preparing for the future: Aging and augmentative and alternative communication. Augmentative and Alternative Communication. ISSAC, 17 (2), 99-108.
• Beukelman, D. (1987). When you have a hammer, everything looks like a nail. Augmentative and Alternative Communication, 3, 94–95. doi:10.10.16/j.ncl.2020.03.012
• Beukelman, D. R., & Mirenda, P. (2013). Augmentative & alternative communication: Supporting children and adults with complex communication needs. Paul H. Brookes Pub.
• Binger, C., L. Ball, A. Dietz, J. Kent-Walsh, J. Lasker, S. Lund, and W. Quach. 2012. “Personnel Roles in the AAC Assessment Process.” Augmentative and Alternative Communication 28 (4): 278–288. doi:10.3109/07434618.2012.716079.
• Bondy, A., & Frost, L. (2001). The Picture Exchange Communication System. Behavior Modification, 25(5), 725–744. doi:10.1177/0145445501255004
• Bondy, A., & Sulzer-Azaroff, B. (2001). The pyramid approach to education (2nd ed.). Newark, DE: Pyramid Products.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. The Guilford Press
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (8. Baskı). PegemA Yayıncılık
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Byrne, B. M. (2009). Structural Equation Modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming, second edition (Multivariate Applications Series). Routledge.
• Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205.
• DeVellis, R.F., (2012). Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar (T. Totan, Çev.). Nobel Yayıncılık.
• Dowden, P., & Marriner, N. (1995). Augmentative and alternative communication: Treatment principles and strategies. Seminars in Speech and Language, 16, 140–156.
• Duru, H., Güneş Akgün, E. & Maviş, İ. (2018). Dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik farkındalığın belirlenmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 1(3), 257-280.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223. doi: 10.5336/medsci.2011-26747
• Forza, C. and Filippini, R. (1998). TQM impact on quality conformance and customer satisfaction: A causal model. International Journal of Production Economics, 55 (1), 1-20. doi:https://doi.org/10.1016/S0925-5273(98)00007-3
• Flippin, M., Reszka, S., & Watson, L. (2010). Effectiveness of the picture exchange communication system (PECS) on communication and speech for children with autism spectrum disorders: A meta-analysis. American Journal of Speech-Language Pathology, 19, 178–195. doi: https://doi.org/10.1044/1058-0360(2010/09-0022)
• Genç-Tosun, D., & Kurt, O. (2017). Otizmli bireylerin kullandığı yeni nesil konuşma üreten cihazlara ilişkin araştırmaların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(1), 125-147. doi:10.21565/ozelegitimdergisi.277442
• Goldstein, H., (2002). Communication intervention for children with autism: A review of treatment efficacy. Journal of Autism and Developmental Disorders, 32, 373–394. doi: https://doi.org/10.1023/A:1020589821992
• Gökdağ, H. (2016). Alternatif ve destekleyici iletişimde kullanılan iletişim panolarının zihin engelli çocuklara gereksinimlerini sözel olmayan yöntemle ifade becerisi kazandırmada etkililiğinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Gündoğdu, D., Elcik, Z., & Doenyas, C. (2019). Türkiye’deki otizmli çocukların alternatif ve destekleyici iletişim sisteminde en çok kullandığı sözcükler. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 9(2), 392-415. doi: 10.17943/etku.519497
• Hammel, J., & Angelo, J. (1996). Technology competencies for occupational therapy practitioners. Assistive Technology, 8(1), 34-42. doi: https://doi.org/10.1080/10400435.1996.10132271
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55, doi: 10.1080/10705519909540118
• Joginder Singh, S., Diong, Z. Z., & Mustafa Kamal, R. (2020). Malaysian teachers’ experience using augmentative and alternative communication with students. Augmentative and Alternative Communication, 36(2), 107–117. doi: 10.1080/07434618.2020.1785547
• Karaman, H. (2015). Açımlayıcı Faktör Analizinde Kullanılan Faktör Çıkartma Yöntemlerinin Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2 nd ed.). New York, Guilford Press.
• Light, J. C., C. Binger, T. L. Agate, and K. N. Ramsay. 1999. “Teaching Partner-focused Questions to Individuals Who Use Augmentative and Alternative Communication to Enhance their Communicative Competence.” Journal of Speech, Language, and Hearing Research 42 (1): 241–255. doi:10.1044/jslhr.4201.241.
• Livneh, H. (1988). A dimensional perspective on the origin of negative attitudes toward persons with disabilities. In H. E. Yuker (Ed.), Attitudes toward persons with disabilities (pp. 35–46). Springer Publishing Company.
• Locke, P., & Mirenda, P. (1992). Roles and responsibilities of special education teachers serving on teams delivering AAC services. Augmentative and Alternative Communication, 8(3), 200–214. doi: https://doi.org/10.1080/07434619212331276193
• Marvin, L. A., Montano, J. J., Fusco, L. M., & Gould, E. P. (2003). Speech-language pathologists' perceptions of their training and experience in using alternative and augmentative communication. Contemporary Issues in Communication Science and Disorders, 30(Spring), 76-83. doi: 1092-5171/03/3001-0076
• Millar, D. C., Light, J. C., & Schlosser, R. W. (2006). The Impact of Augmentative and Alternative Communication Intervention on the Speech Production of Individuals with Developmental Disabilities: A Research Review. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 49(2), 248-264. doi: https://doi.org/10.1044/1092-4388(2006/021)
• McCarthy, J., & Light, J. (2005). Attitudes toward individuals who use augmentative and alternative communication: Research review. Augmentative and alternative communication, 21(1), 41-55. doi: 10.1080/07434610410001699753
• Odluyurt, S., Tutuk, H. C., & Çavuşoğlu, T. (2018). Otizmli Çocuklar ve Alternatif Destekleyici İletişim Sistemleri: Alanyazın İncelemesi. İlköğretim Online, 17(3), 1168-1189. doi 10.17051/ilkonline.2018.466318
• Özdamar, K. (2016). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Nisan Kitapevi.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu-spss ile adım adım veri analizi (S. Balci ve B. Ahi, Çev.). Anı Yayıncılık.
• Peeters, T., & Gillberg, C. (1999). Autism: Medical and educational aspects. John Wiley & Sons Incorporated.
• Polat, H. (2018). Investigating the design, development, and evaluation of a high-tech alternative and augmentative communication (AAC) application for communication needs of individuals with autism spectrum disorders (Yayımlanmamış doktora tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Radici, E., Heboyan, V., Mantovani, F., & De Leo, G. (2019). Teachers’ attitudes towards children who use AAC in Italian primary schools. International Journal of Disability, Development and Education, 66(3), 284-297. DOI: 10.1080/1034912X.2018.1495321
• Rispoli, M., Franco, J., van der Meer, L., Lang, R., & Carmargo, S. (2010). The use of speech generating devices in communication interventions for individuals with developmental disabilities: A review of the literature. Developmental Neurorehabilitation, 13, 276–293. doi: https://doi.org/10.3109/17518421003636794
• Romski, M., & Sevcik, R. A. (2005). Augmentative communication and early intervention: Myths and realities. Infants & Young Children, 18(3), 174-185.
• Schriesheim, C. A., & Eisenbach, R. J. (1995). An exploratory and confirmatory factor-analytic investigation of item wording effects on the obtained factor structures of survey questionnaire measures. Journal of Management, 21(6), 1177-1193. doi: https://doi.org/10.1177/014920639502100609
• Schramm, W. (1954). How communication works. 1954, 3-26.
• Soto, G. (1997). Special education teacher attitudes toward AAC: Preliminary survey. Augmentative and Alternative Communication, 13(3), 186-197. doi: https://doi.org/10.1080/07434619712331278008
• Subihi, A. S. (2013). Saudi special education student teachers' knowledge of augmentative and alternative communication (AAC). International Journal of Special Education, 28(3), 93-103.
• Sutherland, D., Sigafoos, J., Schlosser, R. W., O’Reilly, M. F., & Lancioni, G. E. (2010). Are speech-generating devices viable AAC options for adults with intellectual disabilities?. In Computer synthesized speech technologies: Tools for aiding impairment (161-176). doi: 10.4018/978-1-61520-725-1.ch010
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
• Şeker, H., & Gençdoğan, B. (2014). Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Simsek, O. F. (2007). Yapisal esitlik modellemesine giris: Temel ilkeler ve LISREL uygulamalari [An Introduction to Structural Equation Modeling: Basic Principles and LISREL applications]. Ekinoks.
• Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. Allyn and Bacon.
• Toğram, B., & Maviş, İ. (2009). Aileler, öğretmenler ve dil ve konuşma terapistlerinin çocuklardaki dil ve konuşma bozukluklarına yönelik tutum ve bilgilerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(01), 71-85. doi: https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000134
• Wiles Higdon, C. (2002). ASHA 2002 AAC program. Augmentative and Alternative Communication, 11(3), 14-16. doi:https://doi.org/10.1044/aac11.3.14
• Wong, C., Odom, S. L., Hume, K. Cox, A. W., Fettig, A., Kucharczyk S. & Schultz, T. R. (2014). Evidence-based practices for children, youth, and young adults with Autism Spectrum Disorder. Chapel Hill: The University of North Carolina, Frank Porter Graham Child Development Institute, Autism Evidence- Based Practice Review Group.
• Wormnæs, S., & Abdel Malek, Y. (2004). Egyptian speech therapists want more knowledge about augmentative and alternative communication. Augmentative and Alternative Communication, 20(1), 30-41. doi: https://doi.org/10.1080/07434610310001629571
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı), 74-85. doi: https://dergipark.org.tr/en/pub/iuisletme/issue/32177/357061
• Zwick, W. R., & Velicer, W. F. (1986). Comparison of five rules for determining the number of components to retain. Psychological Bulletin, 99(3), 432-442.