Pozitif Psikolojik Sermayenin Okul Etkililiğine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2021, , 1750 - 1778, 31.08.2021

Davut Atış , Çetin Terzi

https://doi.org/10.17679/inuefd.880678

Öz

Bu çalışmada okul etkililiği ve pozitif psikolojik sermaye ilişkilerinin devlet okulları ve özel okullar bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama yöntemi kullanılan araştırmanın evrenini, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Tepebaşı ilçesine bağlı devlet ortaokullarında ve özel ortaokullarda görev yapan 1296 öğretmen; örneklemini ise tabakalı oranlı örnekleme yöntemiyle ulaşılan 734 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için “Psikolojik Sermaye Ölçeği” ve “Etkili Okul Ölçeği” kullanımıştır. Verilerin analizinde ortalama, standart sapma, korelasyon katsayıları veregresyon analizi gibi tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistiklerden faydalanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde, hem devlet okullarında hem de özel okullarda görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul etkililiği ve pozitif psikolojik sermayenin alt boyutları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Özel okullarda görev yapan öğretmenlerin etkili okul ve pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin devlet okullarında görev yapan öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Alanyazında pozitif psikolojik sermaye ve okul etkililiği ilişkisinin devlet okulları ve özel okullar bağlamında incelendiği sınırlı sayıda araştırmaya rastlanmıştır. Bu bağlamda konunun farklı örneklemler üzerinde, farklı kademelerde araştırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özel okullar, Devlet okullları, Etkili okul, Pozitif psikolojik sermaye

Investigation of the Effect of Positive Psychological Capital on School Effectiveness

Öz

This study aims to examine the relationship between school effectiveness and positive psychological capital in the context of public and private schools. The population of the research, in which the relational scanning method was used, consisted of 1296 teachers working in public secondary schools and private secondary schools in Tepebaşı in the 2018-2019 academic year; The sample is composed of 734 teachers reached by stratified ratio sampling method. "Psychological Capital Scale" and "Effective School Scale" were used to collect data. Descriptive and inferential statistics such as mean, standard deviation, correlation coefficients, and data analysis were used to analyse the data. According to teachers' opinions working in both public and private schools, when the findings obtained from the research were examined, there was a significant positive relationship between school effectiveness and the sub-dimensions of positive psychological capital. It was concluded that the teachers' effective school and positive psychological capital levels working in private schools were higher than the teachers working in public schools. A limited number of studies have been found in the literature examining the relationship between positive psychological capital and school effectiveness in the context of public and private schools. In this context, it is recommended to investigate the subject on different samples and at different levels.

Anahtar Kelimeler

Effective school, positive psychological capital, private schools, state schools

Kaynakça

• Balcı, A. (2014). Etkili okul okul geliştirme kuram, uygulama ve araştırma. (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Becker, M. (1992). An effective school primer. Arlington VA: American Association of School Administrators.
• Boulder, T. C. (2020). Online strategic discussion forum: models, strategies and applications. M. C. P. O. Okojie and T. C. Boulder (Eds.). In Handbook of research on adult learning in higher education. Pittsburgh: The University of Pittsburgh.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirci, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, N . (2004). Öğretmenlerin geliştirilmesi ve etkili öğretmen davranışları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (16) , 103-119.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. London: Sage.
• Çiftçi, K. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile okul etkililiği düzeyleri arasındaki ilişki (Erzurum ili). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: SakaryaÜniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çobanoğlu, N., Bozbayındır, F. (2019). A study on shared leadership and positive psychological capitals of teachers at primary and secondary schools. Universal Journal of Educational Research, 7(5), 1265-1274.
• De Vaus, D.A. (1990). Surveys in social research (2nd edition).New York: Harper Collins.
• Donaldson, S., Ko, I. (2010). Positive organizational psychology, behaviour, and scholarship: A review of the emerging literature and evidence base, The Journal of Positive Psychology: Dedicated to furthering research and promoting good practice, 5 (3), 177-191.
• George, D., Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: a simple guide and reference. London: Routledge.
• Hallinger, P., Heck, R. (1998). Exploring the principles' contribution to school effectiveness. School Effectiveness and School Improvement, 9 (2), 157-191.
• Helvacı, M. A., Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 41-60.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. baskı). Ankara: Nobel Akademi.
• Karmakar, R. (2016). Positive Psychological Capital and Parenting Styles among adolescents: Khasi and Non-Khasi Scenario. Romanian Journal of Applied Psychology, (18) 2, 47-52.
• Kaya, A., Balay, R., Demirci, Z. (2014). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 47-68.
• Luthans, F. (2002). Positive organizational behaviour: developing and managing psychological strenghts. Academy Of Management Executive, 16(1), s.57-72.
• Luthans, F., Luthans, K. W., Luthans, B.C. (2004). Positive psychological capital: beyond human and social capital. Businness Horizons, 47(1), 45-50. Maslow, A. (1954). Motivation and personality. New York: Harper & Row Publishers.
• Murphy, J. (1992). School effectiveness and school restructuring: contributions to educational improvement. School Effectiveness And School İmprovement, (3), 90-109.
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: Pegem Akademi.
• R Core Team. (2013). R: A language and environment for statistical computing. https://www.R-project.org (Erişim tarihi: 02.04.2020).
• Rosseel, Y., Oberski, D., Byrnes, J., Vanbrabant, L., Savalei, V., Merkle, E., Rosseel, M.Y. (2017). Packagelavaan. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.3102/ 1076998615 621305 (Erişim Tarihi:06.17.2017)
• Smith, S. (2004). An Intervention For School-Related Behaviours. Elementary School Guidance and Counselling, 28 (3), s. 82-88.
• Schein, E. H. (2011). Leadership and organizational culture. New York, NY: Wiley.
• Seligman, M. E.P. (2002). Positive psychology, positive prevention and positive therapy. (Ed: C. R. Synder and S. J. Lopez ). Handbook of positive psychology içinde. The USA: Oxford University.
• Şişman, M. (1996). Etkili okul yönetimi. İlkokullarda bir araştırma. Yayımlanmamış Araştırma Raporu. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics: International edition. London: Pearson.
• Taner, D. (2008). Öğretmenlerin umutsuzluk düzeyi ile okul kültür arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tösten, R., & Özgan, H. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ekev Akademi Dergisi, 18 (59), 429-442.
• Uğurlu, C. T., Abdurrezzak, S. (2019). A study of validity and reliability of school effectiveness scale, Inonu University Journal of the Faculty of Education, 20 (1), 69-82.
• Uğurlu, C. T. & Demir, A. (2016). Etkili okullar için kim ne yapmalı? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1) 53-57.
• Wang, J.H., Chen, Y.T., Hsu, M.H. (2014). A case study on psychological capital and teaching effectiveness in elementary schools. International Journal of Engineering and Technology, 6 (4), 331-337.
• Yalçın, S., Akan, D., Yıldırım, İ. (2018) Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 157-174.
• Yıldırım, A., Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.