Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Duygu Düzenleme Becerileri ile İki Dillilik Arasındaki İlişkinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, , 105 - 123, 03.11.2024

Kübra Emin , Mehmet Kanak

https://doi.org/10.29129/inujgse.1518615

Öz

Amaç: Bu araştırmada okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerilerine iki dilliliğin etkisini incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada ana dili Türkçe olan ve iki dilli (ana dili Türkçe olmayan) 48- 72 aylık çocukların cinsiyet, yaş, sosyo-ekonomik düzey, kardeş sayısı, anne-babanın eğitim düzeyi, ailenin gelir durumu, anne-babanın Türkçeye hâkim olma seviyesi, çocukların önceden okul öncesi eğitim alıp almaması faktörlerinin duygu düzenleme becerilerini etkileyip etkilemediği araştırılmıştır.

Yöntem: Nicel araştırma deseninde tasarlanan bu çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla kullanılmak üzere araştırmacı tarafından geliştirilen “Demografik Bilgi Formu” ve Batum ve Yağmurlu tarafından 2007 yılında Türkçeye uyarlanan “Duygu Düzenleme Ölçeği” öğretmenler tarafından doldurulmuştur. Çalışmanın evrenini Türkiye’deki okul öncesi dönem çocuklardan iki dilli ve ana dili Türkçe olan çocuklar oluşturmaktadır. Çalışma grubunu ise okul öncesi eğitime devam etmekte olan iki dilli ve ana dili Türkçe olan toplam 267 çocuk oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde basit seçkisiz örnekleme yöntemi tercih edilmiştir.

Bulgular: Araştırmadan elde edilen bulgularda iki dilli çocukların duygu düzenleme becerileri ile anne-baba eğitim düzeyi, cinsiyet, okul öncesi eğitim geçmişi, kullandıkları ana dil, Türkçeyi bilme düzeyleri ve annenin Türkçeyi bilme düzeyi alt boyutları arasında anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Son olarak tek dilli çocukların, ailenin gelir durumu ve babanın Türkçe bilme düzeyi alt boyutları ile duygu düzenleme becerileri arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır.

Sonuçlar ve Öneriler: Çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda okul öncesi dönemde iki dilli olmanın duygu düzenleme becerisini etkilediği tespit edilmiş, araştırmacı ve öğretmenlere çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İki Dillilik, Ana dil, Duygu Düzenleme, Okul Öncesi Dönem

Kaynakça

• Agvan, Ö. ve Dönger, A. (2016). Bireyde iki dillilik olgusu. Science Committee, 152.
• Apaydın Demirci, Z., Arslan, E. ve Temel, M. (2020). Okul öncesi dönemdeki çocukların duygu düzenleme ve kişiler arası problem çözme becerilerinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18 (2), 910-925. DOI: 10.37217/tebd.714803
• Batum, P. ve Yagmurlu, B. (2007). What counts in externalizing behaviors? The contributions of emotions and behavior regulation. Current Psychology, 25, (272), 294.
• Berk, L. E. (2020). Bebeklik ve yürüme çağında duygusal ve sosyal gelişim. İçinde: N. Erdoğan (Çev. D.), doğum öncesinden orta çocukluğa bebekler ve çocuklar. Ankara: Nobel. (Eserin orijinali 2000’de yayımlandı).
• Bozkurt Yükçü, Ş. ve Demircioğlu, H. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Duygu Düzenleme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (44), 442-466. DOI: 10.21764/maeuefd.336085
• Çiftçi, S. (2021). Okul öncesi eğitim programındaki etkinliklerin iki dilli çocukların Türkçe dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Cole, P. M., Martin, S. E. ve Dennis, T. A. (2004). Emotion regulation as a scientific construct: Methodological challenges and directions for child development research. Child development, 75(2), 317-333.
• Çorapçı, F. (2012). Ailede duygu sosyalleştirme süreci ve çocuğun sosyoduygusal gelişimi. M. Sayıl ve B. Yağmurlu (Der.), Ana Babalık; Kuram ve Araştırma (ss. 271-294). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Demir, S. (2021). Öğretmen-çocuk ilişkisinin 48-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerilerini yordama düzeyinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Ertürk Kara, H. G., & Gönen, M. (2015). Examination of children’s self-regulation skill in terms of different variables. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 11(4), 1224-1239
• Fujiki, M., Brinton, B. ve Clarke, D. (2002). Emotion regulation in children with specific language impairment., 33(2), 102. doi:10.1044/0161-1461(2002/008).
• Han W.J. ve Huang C.C. (2010). The forgotten treasure: bilingualism and Asian children's emotional and behavioral health. Am J Public Health. 100(5):831-8. doi: 10.2105/AJPH.2009.174219.
• Herbers, J. E., Garcia, E. B. ve Obradović, J. (2017). Parenting assessed by observation versus parent-report: Moderation by parent distress and family socioeconomic status. Journal of Child and Family Studies, 26, 3339-3350.
• Karreman, A., van Tuijl, C., van Aken, M. A. G. ve Deković, M. (2006). Parenting and self-regulation in preschoolers: a meta-analysis. Infant and Child Development, 15(6), 561–579. doi:10.1002/icd.478.
• Morawetz, C., Oganian, Y., Schlickeiser, U., Jacobs, A. M. ve Heekeren, H. R. (2017). Second language use facilitates implicit emotion regulation via content labeling. Frontiers in Psychology, 8, 366. doi: 10.3389/fpsyg.2017.00366
• Oades-Sese, G. V., Esquivel, G. B., Kaliski, P. K. ve Maniatis, L. (2011). A longitudinal study of the social and academic competence of economically disadvantaged bilingual preschool children. Developmental psychology, 47(3), 747.
• Özgüle, E. T. Ü. ve Sümer, N. (2017). Ergenlikte duygu düzenleme ve psikolojik uyum: duygu düzenleme ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 20(40), 1-18.
• Ren, Y., Wyver, S., Xu Rattanasone, N. ve Demuth, K. (2015). Social Competence and Language Skills in Mandarin–English Bilingual Preschoolers: The Moderation Effect of Emotion Regulation. Early Education and Development, 27(3), 303–317. doi:10.1080/10409289.2015.10666.
• Santrock, J. W. (2020). Yaşam Boyu Gelişim. (Çev. Ed. Yüksel, G.). 2011, İstanbul: Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Shields, A. ve Cicchetti, D. (1997). Emotion regulation among school-age children: The development and validation of a new criterion Q-sort scale. Developmental Psychology, 33, (6), 906-916.
• Sroufe, L. A. (2005). Attachment and development: A prospective, longitudinal study from birth to adulthood. Attachment & Human Development, 7(4), 349-367.
• Susar Kırmızı, F., Boztaş, H., Salgut, E., Çağ Adıgüzel, D. ve Koç, A. (2019). Ana dili Türkçe olmayan öğrencilerde okul öncesi eğitimin ilk okuma yazma sürecine etkisi [The effect of pre-school education on the process of initial literacy for non native Turkish students]. Pamukkale University Journal of Education, 48, 105-129.
• Susar Kırmızı, F., Özcan, E. ve Şencan, D. (2016). Türkçenin az konuşulduğu bölgelerde ilk okuma yazma sürecinde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5 (1), 0-0. DOI: 10.7884/teke.555
• Suveg, C. ve Zeman, J. (2004). Emotion Regulation in Children With Anxiety Disorders. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 33(4), 750-759, DOI: 10.1207/s15374424jccp3304_10
• Üstün, E. (2011). Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnikmerkezcilik düzeylerini etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wadsworth, M. E. ve Achenbach, T. M. (2005). Explaining the link between low socioeconomic status and psychopathology: testing two mechanisms of the social causation hypothesis. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73(6), 1146–1153. https:// doi.org/10.1037/0022-006X.73.6.1146.
• Yılmaz Bursa, G. ve Dinç, B. (2020). Çocukların duygu düzenleme becerilerini destekleyici uygulamalar hakkında okul öncesi öğretmenlerinin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 45(204). doi:http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8824.