Türkçe Ders Kitaplarında Dil Bilgisi Öğretimi Konulu Lisansüstü Tezlerin Yönelimleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 15, 19 - 34, 30.04.2021

Ahmet Kanat

https://doi.org/10.29129/inujgse.879394

Cited By: 8

Öz

Bu araştırmada ortaokul Türkçe ders kitaplarında dil bilgisi öğretimi konulu lisansüstü tezlerin bütüncül bir yaklaşımla ele alınması, durum tespitlerinin yapılması amaçlanmıştır.

Amaç doğrultusunda Ulusal Tez Merkezi veri tabanı üzerinde çalışmayla ilgili lisansüstü tezler taranmıştır. Çalışmada ortaokul düzeyi esas alındığından, 5. sınıfların ilkokul olarak kabul edildiği lisansüstü tezler kapsam dışı tutulmuş; 5. sınıfların ortaokul kabul edildiği lisansüstü tezler ise araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın örneklemini, incelenen 4 doktora; 40 yüksek lisans tezi oluşturmaktadır. Yapılan çalışma nitel yöntemle gerçekleştirilmiştir. Doküman incelemesi yöntemiyle toplanan verilerin analizinde betimsel analiz ile içerik analizi kullanılmıştır.

Çalışmanın bulgular kısmında ana probleme bağlı belirtilen 6 alt probleme göre düzenlenmiş; incelenen lisansüstü tezlere ilişkin tür, yıl, bilim dalı, yöntem, sınıf düzeyi (örneklem grubu) ve ele alınan konular ile ilgili bilgilere yer verilmiştir.

Çalışma ile lisansüstü tezlerin %90,91’inin yüksek lisans türünde olduğu, en çok 2009 yılında lisansüstü tez yayımlandığı; yüksek lisans tezlerinin %85’inin; doktora tezlerinin tamamının Türkçe Eğitimi/Öğretmenliği bilim dalında yapıldığı; lisansüstü tezlerde çoğunlukla nicel yöntemin kullanıldığı; doktora tezlerinin tamamının, yüksek lisans tezlerinin de çoğunlukla (%47,50) 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarını bir bütün olarak ele aldıkları; konu bakımından bakıldığında lisansüstü tezlerde, tezlerin dil bilgisi öğretimi ile ilgili genel bir değerlendirme yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Ders Kitapları, Türkçe Öğretimi, Dil Bilgisi Öğretimi

Kaynakça

• Arslan, S. (2020). Türkçe Eğitiminde Metin Temelli İşlevsel Dil Bilgisi Öğretimi: Bir Eylem Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Aytaş, G., & Özcan, Ş. (2019). Türkçe Eğitimi Konularını Temel Alan Drama Çalışmalarına Yönelik Bir İnceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), s. 235-255.
• Calp, M. (2010). Özel Eğitim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi (4. b.). (Ş. Calp, Dü.) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ceran, D. (2015). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçe Ders Kitaplarına İlişkin Metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), s. 121-140.
• Çeçen, M. A., & Mete, G. (2011). 6-8. Sınıflarda Dil Bilgisi Etkinliklerine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), s. 47-62.
• Deniz, K., & Karagöl, E. (2018). Değerler Eğitimi Açısından Ortaokul Türkçe Ders Kitapları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), s. 244-255.
• Dolunay, S. K. (2019). Dil Bilgisi Öğretimi. A. Güzel, & H. Karatay içinde, Türkçe Öğretimi El Kitabı (3 b., s. 381-414). Ankara: Pegem Akademi.
• Ekinci Çelikpazu, E. (2015). Ortaokul 5-8. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi Öğretimi Üzerine Bir İnceleme. Electronic Turkish Studies, 10(15), s. 333-360.
• Erdem, İ. (2008). Öğretmen Görüşlerine Göre Dil Bilgisi Konularının Öğretilme Güçlükleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), s. 85-105.
• Erdem, İ., & Çelik, M. (2011). Dil Bilgisi Öğretim Yöntemi Üzerine Değerlendirmeler. Electronic Turkish Studies, 6(1), s. 1057-1069.
• Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarının Ölçme ve Değerlendirme Açısından İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), s. 197-210.
• Göçer, A., & Arslan, S. (2018). Türkiye’de Dil Bilgisi Öğretimi Üzerine Hazırlanan Lisansüstü Tezler Hakkında Bir Meta-Analiz Çalışması. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Küsbd), 8(1), s. 107-122.
• Gülen Canlı, M., & Tepeli, Y. (2019). Dil Bilgisi Öğretimi Üzerine Yapılmış Doktora Tezlerinin Sistematik Olarak İncelenmesi. International Journal of Social Science Research, 8(2), s. 60-87.
• Gültekin, H. (2019). Türkçe Dersi Öğrenci Çalışma Kitaplarının 21. Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Güneş, F. (2013). Dil Bilgisi Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(7), s. 71-92.
• Güven, S., Aydın, G. F., & Çayır, F. S. (2017). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarıyla İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu (EYFOR 8), Ankara.
• İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. (2012). 28622, 11 Nisan 2012: T.C. Resmî Gazete.
• İşeri, K. (2007). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitabının İlköğretim Türkçe Programının Amaçlarına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Dil Dergisi(136), s. 58-74.
• Karadağ, Ö., & Tekercioğlu, H. (2019). Türkçe Ders Kitaplarındaki Bilişsel ve Üstbilişsel İşlevlere Dair Bir Durum Tespiti. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), s. 628-646.
• Karahan, L. (2009). Dil Bilgisi Öğretiminde Bütün-Parça İlişkisinin Önemi. Electronic Turkish Studies, 4(8), s. 23-30.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), s. 170-189.
• Korkmaz, Z. (2002). Türk Diline Gönül Verenler. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), s. 1-11.
• Korkmaz, Z. (2010). Bir Dünya Dili Olma Açısından Türkçemiz Üzerinde Genel Bir Değerlendirme. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (16-18 Aralık 2010). İzmir.
• Mert, E. L. (2013). Türkçe Ders ve Çalışma Kitaplarının Sözcüksel Görünümlerine İlişkin Örnek Bir Uygulama. Türkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 17(2), s. 151-168.
• Onan, B. (2014). Türkçenin Ana Dili Olarak Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. A. Güzel, & H. Karatay içinde, Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 107-132). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özbay, M. (2003). Türkçe Öğretiminde Hedef-Araç İlişkisinin Ders Kitabı Örneğinde Değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları(13), s. 59-69.
• Özbay, M., & Çeçen, M. A. (2012). Türkçe Ders Kitaplarında (6-8. Sınıflar) Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), s. 67-76.
• Özçakmak, H. (2017). Türkiye Türkçe Eğitimi Lisansüstü Araştırmalarında Yeni Yönelimler (2011-2015). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), s. 1607-1618.
• Öztürk, J., & Ömeroğlu, A. F. (2015). Dil Bilgisi Öğretiminde Kavram Haritalarının Kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), s. 69-86.
• Sarıkaya, B. (2019). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki (5, 6, 7 ve 8. Sınıf) Etkinliklerin Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(64), s. 563-580.
• Şahin, E. Y., Kana, F., & Varışoğlu, B. (2013). Türkçe Eğitimi Bölümlerinde Yapılan Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri. International Journal of Human Sciences, 10(2), s. 356-378.
• Tavşancıl, E. (2010). Eğitim Bilimleri Enstitülerinde Tamamlanmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (2000-2008). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Türkben, T. (2019). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Resimlerinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), s. 650-672.
• Ülper, H. (2014). Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Varışoğlu, B., Şahin, A., & Göktaş, Y. (2013). Türkçe Eğitimi Araştırmalarında Eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), s. 1767-1781.
• Yanbıyık, S., & Yılmaz, F. (2016). Literatür temelli bir araştırma: Türkçe öğretiminin sorunları. Journal of Research in Educatıon and Socıety, 3(1), s. 60-75.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11 b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurt, G., & Arslan, M. (2014). 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Şekil-İçerik-Metin Yönünden İncelenmesi: Zambak ve Pasifik Yayınları Örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(31), s. 317-327.