9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabındaki Metinlere Ait Değerlendirme Sorularının Öğretim Programındaki Okuma Kazanımlarıyla İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 16, 104 - 121, 09.10.2021

Selahattin Topbaş

https://doi.org/10.29129/inujgse.940345

Öz

Amaç: Bu çalışmada, 9. sınıflar için Sonuç Yayınları tarafından hazırlanan TDE ders kitabındaki metin değerlendirme sorularının, 2018 Türk Dili ve Edebiyatı Dersi (9-12. Sınıflar) Öğretim Programı’ndaki okuma kazanımları ile uyumunu tespit etmek amaçlanmıştır.

Yöntem: Amaç doğrultusunda nitel araştırma desenlerinden durum çalışması tercih edilmiş ve araştırmanın örneklemi, amaçlı örneklem yoluyla belirlenmiştir. Ders kitabındaki şiir, öyküleyici (anlatmaya bağlı) edebî metin, tiyatro ve öğretici (bilgilendirici) metinlere ait değerlendirme soruları, Program’daki ilgili okuma kazanımları ile eşleştirilmiştir.

Bulgular: Çalışmanın bu bölümünde, 4 alt problem cümlesiyle ilgili olarak “Hazırlık”, “Metni Anlama ve Çözümleme” ile “Etkinlik” sorularının okuma kazanımlarıyla ilişkileri tablolaştırılarak yorumlanmıştır.

Sonuçlar ve Öneriler: Çalışma ile şiir, öyküleyici (anlatmaya bağlı) edebî metin, tiyatro ve öğretici (bilgilendirici) metinlere ait “Hazırlık” sorularının kazanımlarla çok az ilgili olduğu tespit edilirken “Metni Anlama ve Çözümleme” ile “Etkinlik” sorularının tamamen ilgili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak bazı kazanımların tekrarlandığı bazı kazanımların ise hiç ölçülmediği de tespit edilmiştir. Bundan dolayı okuma kazanımlarının metin değerlendirme sorularına düzenli dağılımı, benzer çalışmaların diğer kazanımlarla ilgili olarak da yapılması gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

TDE dersi öğretim programı, okuma kazanımları, metin değerlendirme soruları

Kaynakça

• Aytaş, G. (2006). Edebî türlerden yararlanma. Milli Eğitim Dergisi Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı, 169, 261-276.
• Bilgin Topçu, Ü. (2014). Türk edebiyatı dersinde okuma becerisini geliştirme görevi: beklentiler, sınırlar, öneriler. Başkent University Journal of Education 1/1, 19-26.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çetin, A.Y. ve Kılıç, S. (2019). 9. sınıf Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarındaki metinlere yönelik öğretmen görüşleri. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3/3, s. 265-281.
• Çetişli, İ. (2006). Edebiyat eğitiminde “edebi metin”in yeri ve anlamı. Milli Eğitim Dergisi, Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı,169, s.75-84.
• Deniz, K., Tarakçı, R. Ve Karagöl, E. (2019). Okuma kazanımları açısından Türkçe ders kitapları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7/3, s. 688-708.
• Demirel, Ö. (1999). Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Dilidüzgün, Ş ve Genç, Ş (2019). Türkçe dersi okuma kazanımlarının metin yapı ölçütlerini karşılama yeterliği: 8. sınıf örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12/64, 262-571.
• Dursunoğlu, H. (2006). Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkçe ve edebiyat öğretiminin ortaöğretimdeki tarihi gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı, 169, 227-245.
• Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları (Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı), 13, 151-155.
• Duman, A. (2010). Türkçe eğitiminde metne müdahale sorunu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, s.285-295.
• Erdem, İ. ve Topbaş, S. (2017). Dil ve anlatım ile Türk edebiyatı derslerinde karşılaşılan sorunlar ve bunlara yönelik çözüm önerilerine dair öğretmen görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(2), 465-495.
• Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde çok uyaranlı bir öğrenme ortamı oluşturmak için seçkin edebî ürünlerden yararlanma. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 241-270.
• Göçer, A. (2015). Türk dili ve edebiyatı eğitiminde ölçme ve değerlendirme uygulamalarına genel bir bakış. Eğitimde Kuram ve Uygulama.11(3), 787-815.
• Günay, V. D. (2006). Liselerdeki yazın eğitimine yeni bir yaklaşım. Milli Eğitim Dergisi Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı,169, 8-17.
• Günay, V. D. (2013). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya Yayınları.
• Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi Yayınları. Ankara.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (22. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavcar, C. (1993). Yeni Türk Edebiyatı Öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Dergisi, 26(1), 29-38.
• Kurnaz, H. (2013). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki tema değerlendirme sonuçları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Malatya.
• MEB. (2015). Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB. (2017). Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB. (2018). Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Özcan, M. S. (2019). Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı 9. Ankara: Sonuç Yayınları.
• Savaşkan, V. (2016). Ortaöğretim 9. sınıf Türk edebiyatı ders kitabındaki metin altı sorular üzerine bir inceleme. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/6, s.821-836.
• Şimşek, H. (2009). Methodical Problem in The Researches Of Educational History. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, year: 2009, vol: 42, no: 1, s. 33-51.
• Ülper, H. ( 2010). Okuma ve Anlamlandırma Becerilerinin Kazandırılması. Ankara: Nobel Dağıtım.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. ve Yılmaz, Y. (2013a). Türkiye’de ana dili öğretim programları. Cemal Yıldız (Editör ). Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.