COVID-19 Sürecinde İlkokul 1. Sınıfa Başlayan Öğrenci Annelerinin Kaygı Durumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 225 - 242, 30.11.2021

Gökhan Özden Şengül İlgar

Öz

Ülkemiz genelinde COVID-19 sürecinde alınan tedbirler kapsamında yüz yüze eğitim faaliyetlerine ara verilmiş ve uzaktan eğitime geçilmesine karar verilmiştir. Ancak bu süreçte 1. sınıfa başlayan öğrenciler okula ilk kez başlayacak olmalarından dolayı yüz yüze eğitim ile okula başlamışlardır. Bu çalışmada tüm dünyada yaşanan COVID-19 sürecinde ilkokul 1. sınıfa başlayan öğrencilerin annelerinin kaygı durumlarının çeşitli değişkenler (yaş, eğitim durumu, çalışma durumu ve daha önce 1. sınıfa giden çocuğunun olup olmadığı) açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, annelerin bu sürece ilişkin kaygı durumları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda annelerin kaygılarının (varsa) neler olduğu, bu süreçte çocuklarını okul kültürüne nasıl hazırladıkları ve evde bu süreci nasıl yönettikleri, kaygılarını (varsa) çocuklarına yansıtıp yansıtmadıklarıyla ilgili sorulara verdikleri yanıtlara göre incelenmiştir. Bu çalışma nitel bir durum çalışmasıdır. Çalışmada, örnekleme yöntemi olarak amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ilinde Beyoğlu ilçesinde ikamet eden, MEB’e bağlı bir devlet ilkokulunda öğrenim gören çocuğu olan ve gönüllü 24 anne oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışma sonucunda annelerin Covid-19 sürecinde çocuklarının eğitim durumları, okul ve ev dışındaki hijyen ile alakalı kaygıları olduğu, bu sürecin anneliklerini olumsuz yönde etkilediği ancak buna rağmen çocuklarının yüz yüze eğitim almasını istedikleri ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, kaygı, anne kaygıları, anne görüşleri

Kaynakça

• Akoğlu, G., Karaaslan, B. T. (2020). Covıd-19 ve izolasyon sürecinin çocuklar üzerindeki olası psikososyal etkileri. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-103.
• Ali̇si̇nanoğlu, F., Ulutaş İ. (2003). Çocukların kaygı düzeyleri ile annelerinin kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 28 (128), 65-71.
• Amakiri, P. C., Ezeoke, A., Chude, C. F. & Anoka, K. (2020). Psychological effect of pandemic COVID-19 on families of health care professionals. British Journal of Psychology Research, 8(2), 1-7.
• Aslan, R. (2020). Kovid-19 fizyoloji ve psikolojiyi nasıl etkiliyor? Göller Bölgesi Aylık Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı, 8(88), 47-53.
• Bandelow, B., Michaelis, S. (2015). Epidemiology of anxiety disorders in the 21st century. Dialogues in Clinical Neuroscience, 17(3), 327-335.
• Başaran, M., Aksoy, A. B. (2020). Anne-babaların korona-vı̇rüs (covı̇d-19) salgını sürecinde aile yaşantılarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71), 668-678.
• Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N. & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. The Lancet, (395), 912-920.
• Cluver, L. et al. (2020). Parenting in a time of COVID-19. Lancet, 395(10231), e64, doi:10.1016/S0140-6736(20)30736-4.
• Creswell, J. W. (1995). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları (3. baskı). (Çev. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2019). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş. (Çev. M. Sözbilir). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çaykuş, E. T. ve Mutlu-Çaykuş, T. (2020). Covıd-19 Pandemi sürecinde çocukların psikolojik dayanıklılığını güçlendirme yolları: Ailelere, öğretmenlere ve ruh sağlığı uzmanlarına öneriler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD). 7 (5). 95-113.
• Çakın, M., Külekçi Akyavuz, E. (2020). The Covid-19 process and its reflection on education: An analysis on teachers’ opinions. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(2), 165-186.
• Çırakoğlu, O.C. (2011). Domuz gribi (H1N1) salgınıyla ilişkili algıların, kaygı ve kaçınma düzeyi değişkenleri bağlamında incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 26 (67), 49-64
• Çiçek, B. & Almalı, V. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde kaygı öz-yeterlilik ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki: özel sektör ve kamu çalışanları karşılaştırması. Turkish Studies, 15(4), 241-260. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43492
• Çifter, İ. (1985). Psikiyatri I. Ankara: Gata EğitimYayınları.
• Çölgeçen, Y. & Çölgeçen, H. (2020). Covid-19 pandemisine bağlı yaşanan kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği, Turkish Studies, 15(4), 261-275. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44399
• Dağ, İ. (1999). Psikolojinin ışığında kaygı. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 6, 181-189.
• Dalton, L., Rapa, E., & Stein, A. (2020). Protecting the psychological health of children through effective communication about COVID-19. The Lancet Child & Adolescent Health, 4(5), 346-347.
• Dalton, L., Rapa, E., Ziebland, S., Rochat, T., Kelly, B., Hanington, L., Bland, R.i Yousafzai, & A.,Stein, (2019). Communication with children and adolescents about the diagnosis of a life-threatening condition in their parent. The Lancet, 393(10176), 1164-1176.
• Demirbaş, N. K., Koçak, S. S. (2020). 2-6 yaş arasında çocuğu olan ebeveynlerin bakış̧ açısıyla covıd-19 salgın sürecinin değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(6), 328-349.
• Ekiz, T., Ilıman, E., Dönmez, E. (2020). Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile COVID-19 salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6, 139-154.
• Erözkan, A. (2012). Ergenlerde kaygı duyarlığı ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 43-57.
• Ertürk, S. (1994). Anksiyete bozukluklarında işlevsel olmayan tutumların ölçülmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Eşgi, N. (2013). Dijital yerli çocukların ve dijital göçmen ebeveynlerinin internet bağımlılığına ilişkin algılarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 181-194.
• Freud, S. (1984). Psikanalize Giriş. (Çev. Günsel Koptagel İlal). (3. Basım). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Geçtan, E. (2005). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis Yayınları
• Geçtan, E. (1995). Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Dışı Davranışlar. 11. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ghosh, R., Dubey, M. J., Chatterjee, S. & Dubey, S. (2020). Impact of COVID-19 on children: Special focus on psychosocial aspect. Minerva Pediatr. DOI: 10.23736/S0026-4946.20.05887-9 (in press).
• Göksu, Ö. & Kumcağız, H. (2020). Covid-19 salgınında bireylerde algılanan stres düzeyi ve kaygı düzeyleri. Turkish Studies, 15(4), 463-479. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44397
• Günüç, S., & Atlı, S. (2018). 18-24 aylık bebeklerde teknolojinin etkisine yönelik ebeveyn görüşleri. Addicta: The Turkısh Journal on Addictions, 5(2), 1-22.
• Hammami, A., Harrabi, B., Mohr, M. & Krustrup, P. (2020). Physical activity and coronavirus disease 2019 (COVID-19): specific recommendations for home-based physical training. Managıng Sport And Leisure. (Çevrim içi yayın) DOI: 10.1080/23750472.2020.1757494.
• Hock, E., & Schirtzinger, M. B. (1992). Maternal separation anxiety: Its developmental course and relation to maternal mental health. Child Development, 63(1), 93-102.
• Jiao, W. Y., Wang, L. N., Liu, J., Fang, S. F., Jiao, F. Y., Pettoello-Mantovani, M., & Somekh, E. (2020). Behavioral and Emotional Disorders in Children during the COVID-19 Epidemic. The Journal of Pediatrics. doi.org/10.1016/j.jpeds.2020.03.013
• Kalaylıoğlu, Y. (2020). Türkiye’de covıd-19 etkilerinin toplumsal cinsiyet açısından değerlendirilmesi. UN Women, Rapor özeti.
• King, D. L., Delfabbro, P. H., Billieux, J. & Potenza, M.N. (2020). Problematic online gaming and the COVID-19 pandemic. Journal of Behavioral Addictions. (Çevrim içi yayın) DOI: 10.1556/2006.2020.00016.
• Knafo, A. ve Plomin, R. (2006). Parental discipline and affection and children’s prosocial behavior: Genetic and environmental links. Journal of Personality and Social Psychology, 90(1), 147-164.
• Koçak, Z. ve Harmancı, H. (2020, Ekim). Covid-19 pandemi sürecinde ailede ruh sağlığı. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5), 183-207. Kundu, B. & Bhowmik, D. (2020). Societal impact of novel corona virus (COVID-19 pandemic) in India. DOI: 10.31235/osf.io/vm5rz.
• Lai CC, Shih TP, Ko WC, et al. (20209. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and coronavirus disease-2019 (COVID-19): The epidemic and the challenges. Int J Antimicrob Agents. 55(3):105924.
• Leung, G.M., Quah, S., Ho, L.M., Ho, S.Y., Hedley, A.J., Lee, H.P. et. al. (2004) A tale of two cities: community psychobehavioral surveillance and related impact on outbreak control in Hong Kong and Singapore during the Severe Acute Respiratory Syndrome epidemic. Infection Control and Hospital Epidemiology, 25(12), 1033-1041.
• Leung, G. M., Ho, L. M., Chan, S. K., Ho, S. Y., Bacon-Shone, J., Choy, R. Y. Et. al. (2005) Longitudinal assessment of community psychobehavioral responses during and after the 2003 outbreak of Severe Acute Respiratory Syndrome in Hong Kong. Clinical Infectious Diseases, 40(12), 1713-1720.
• Mazza, C., Ricci, E., Biondi, S., Colasanti, M., Ferracuti, S., Napoli, C. & Roma, P. (2020). A nationwide survey of psychological distress among Italian people during the COVID-19 pandemic: Immediate psychological responses and associated factors. International Journal of Environmental Research and Public Health. 17, 3165.
• Manav, F. (2011). Kaygı kavramı. Toplum Bilimleri Bilgisi, 5(9), 201-211.
• MEB, (2020). Salgın Hastalık Dönemlerinde Psikolojik Sağlamlığımızı Korumak: Yetişkinler İçin Bilgilendirme Rehberi. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_03/21161617_brosur_yetiskin_son.pdf ‘ den 18.12.2020 tarihinde alınmıştır.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. &Saldana, J. (2014). Qualitative data analysi: A methods source book., California:Sage Publications.
• Ölçer, S., & Yılmaz, G. (2019). Çocuklarda özerklik algısı ile öğretmenlerin özerkliği etkileyen faktörler ve geliştirmeye yönelik stratejilere ilişkin görüşleri. Journal Of Awareness, 4(1), 153-176.
• Özusta, S. (1993). Çocuklar için durumluk-sürekli kaygı envanterinin uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pearlman, M. Y., Schwalbe, K. D. A., & Cloitre, M. (2010). Grief in childhood: Fundamentals of treatment in clinical practice. American Psychological Association.
• Peleg, O., Halaby, E., & Whaby, E. N. (2006). The relationship of maternal separation anxiety and differentiation of self to children's separation anxiety and adjustment to kindergarten: A study in Druze families. Journal Of Anxiety Disorders, 20(8): 973-995.
• Pfefferbaum, B., & North, C. S. (2020). Mental health and the Covid-19 pandemic. New England Journal of Medicine. doi: 10.1056/NE- JMp2008017
• Rothan, H. A. & Byrareddy, N. S. (2020). The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease (COVID-19) outbreak. Journal of Autoimmunity. 109.
• Szabo, T. G., Richling, S., Embry, D. D., Biglan, A. & Wilson, K. G. (2020). From helpless to hero: Promoting values-based behavior and positive family interaction in the midst of COVID-19. Behavior Analysis in Practice. https://doi.org/10.1007/s40617-020-00431-0
• Tezel-Şahin, F. (2007). Sosyal değişim sürecinde değişen baba rolü. Uluslar Arası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 1015, 765-773.
• Tükel, R. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinde Ruh Sağlığı. Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Raporu, Türk Tabipleri Birliği, 617-628. https://www.ttb.org.tr/yayin_goster.php?Guid=42ee49a2-fb2d-11ea-abf2-539a0e741e38 ‘ den 18.12.2020 tarihinde alınmıştır.
• Türk Psikiyatri Derneği, (2020). Covid-19 ve Çocuklar. Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi. https://www.psikiyatri.org.tr/uploadFiles/2420201236-cocuklarCOVID.pdf ‘ den 18.12.2020 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Çocuk ve Genç Psı̇kı̇yatrı̇sı̇ Derneği̇, (2020). Covid-19 (Korona) Virüs Salgını Sırasında Aile, Çocuk ve Ergenlere Yönelik Psı̇kososyal ve Ruhsal Destek Rehberi̇. https://www.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/6/2020/03/cogepdercovid-19rehberi30mart2020.pdf.pdf ‘den 18.12.2020 tarinde alınmıştır.
• Ulutaş, İ. (1999). İlköğretim okullarına devam eden on yaş çocuklarının denetim odağı ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Usher, K., Bhullar, N., Durkin, J., Gyamfi, N. & Jackson D. (2020). Family violence and COVID‐19: Increased vulnerability and reduced options for support. International Journal of Mental Health Nursing Doi: 10.1111/inm.12735
• Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S. et. al. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(5), 1729.
• Witt, A., Ordóñez, A., Martin, A., Vitiello, B. & Fegert, J. M. Child and adolescent mental health service provision and research during the Covid‐19 pandemic: Challenges, opportunities, and a call for submissions. Child Adolesc Psychiatry Ment Health 14(19).1-4.
• Yavuzer, H. (1994). Çocuk Psikolojisi. 10. basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık