Yunanistan’da Yaşayan Engelli veya Özel Eğitim Gereksinimi Olan Çocuğa Sahip Babaların Yaşam Kalitesinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 181 - 208, 31.07.2024

Aila Ismail Aylin Gürbüz

Öz

Bu çalışmanın amacı Yunanistan’da yaşayan engelli veya özel eğitim gereksinimi olan çocuğa sahip babaların yaşam kalitesini ortaya koymak ve babaların yaşam kalitelerinde farklı değişkenler arasında farklılık olup olmadığını tespit etmektir. Bu bağlamda araştırma nicel araştırma yöntemlerinden birisi olan genel tarama modeli ile oluşturulmuştur. Araştırmaya Yunanistan’da yaşayan engelli veya özel eğitim gereksinimi olan çocuğa sahip 108 baba katılmıştır. Veri toplama aracı olarak Dünya Sağlık Örgütü tarafından bireylerin yaşam kalitesini tespit etmek için geliştirilmiş WHOQOL-Bref ölçeği kullanılmıştır. WHOQOL-Bref ölçeği bu uygulama için .914 güvenirliğe sahiptir. Veriler Google Form üzerinden toplanmıştır. Toplanan veriler bir istatistik programına girilmiş ve analiz edilmeden önce normallik analizine ve homojenlik testine tabii tutulmuştur. Varyansların sağlanıp sağlanamamasına göre analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda babaların yaşam kalitesinin ortalamanın üzerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca babaların eğitim durumu ve gelir durumları artıkça yaşam kalitelerinin artığı yapılan analizler sonucunda bulunmuştur. Babaların medeni durumunun ve aile tipinin ise yaşam kalitesini etkilemediği sonucu da yapılan analizler sonucunda tespit edilmiştir. Araştırmanın bulguları ışığında önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Engel, Özel eğitim, Baba, Yaşam kalitesi

Examining the Quality of Life of Fathers with Children with Disabilities or Special Educational Needs Living in Greece

Öz

The aim of this study is to reveal the quality of life of fathers who have children with disabilities or special education needs living in Greece and to determine whether there is a difference between different variables in the quality of life of fathers. In this context, the research was conducted using the general survey model, which is one of the quantitative research methods. 108 fathers with children with disabilities or special education needs living in Greece participated in the research. The WHOQOL-Bref scale, developed by the World Health Organization to determine the quality of life of individuals, was used as a data collection tool. The WHOQOL-Bref scale has a reliability of .914 for this application. Data was collected via Google Form. The collected data were entered into a statistical program and subjected to normality analysis and homogeneity testing before analysis. Analyzes were carried out depending on whether the variances were met or not. As a result of the research, it was concluded that the quality of life of fathers was above average. In addition, as a result of the analysis, it was found that as the educational level and income of the fathers increased, their quality of life increased. It was determined that the marital status and family type of the fathers did not affect the quality of life. Suggestions were made in the light of the findings of the research.

Anahtar Kelimeler

Disabled, Special education, Father, Life quality

Teşekkür

Sizlere, değerli zamanınızı ayırıp başvurumuzu değerlendireceğiniz için şimdiden teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akandere, M., Acar, M. ve Baştuğ, G. (2009). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 23-32. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1724331
• Arslantaş, D., Metintaş, S., Ünsal, A. ve Kalyoncu, C. (2006). Eskişehir Mahmudiye ilçesi yaşlılarında yaşam kalitesi. Osmangazi Tıp Dergisi, 28(2), 81-89. https://avesis.ogu.edu.tr/adidem
• Aydıner-Boylu, A. (2007). Ailelerin yaşam kalitelerini etkileyen bazı objektif ve subjektif göstergelerin incelenmesi (Tez No. 228995) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Aysan, F. ve Özben, Ş. (2007). Engelli çocuğu olan anne babaların yaşam kalitelerine ilişkin değişkenlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 1-6. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/234907
• Bayat, M. (2005). How family members' perceptions of influences and causes of autism may predict assessment of their family quality of life (Publication No. 3180946) [Doctoral dissertation, Loyola University]. ProQuest Dissertations Publishing.
• Brown, I., Anand, S., Isaacs, B., Baum, N., & Fung, W. L. (2003). Family quality of life: Canadian results from an international study. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 15(3), 207-230. https://doi.org/10.1023/A:1024931022773
• Buz, S. (2003). Aile politikalarına mülteciler boyutunda bir bakış. Aile ve Toplum, 2(6), 55. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/198170
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Akademi.
• Canarslan, H. ve Ahmetoğlu, E. (2015). Engelli çocuğa sahip ailelerin yaşam kalitesinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 13-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/321329
• Castells, M. (2006). Kimliğin gücü enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Davis, K. & Gavidia-Payne, S. (2009). The impact of child, family, and professional support characteristics on the quality of life in families of young children with disabilities. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 34(2), 153-162. https://doi.org/10.1080/13668250902874608
• Dereli, F. ve Okur, S. (2008). Engelli çocuğa sahip olan ailelerin depresyon durumunun belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 25, 164-168.
• Duygun, T. ve Sezgin, N. (2003). Zihinsel engelli ve sağlıklı çocuk annelerinde stres belirtileri stresle başa çıkma tarzları ve algılanan sosyal desteğin tükenmişlik düzeyine olan etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 18(52), 37-52. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php
• Ergüner-Tekinalp, B., & Akkök, F. (2004). The effects of a coping skills training program on the coping skills, hopelessness, and stress levels of mothers of children with autism. International Journal for the Advancement of Counselling, 26(3), 257-269.
• Ferrer, F., Vilaseca, R., & Guàrdia Olmos, J. (2017). Positive perceptions and perceived control in families with children with intellectual disabilities: relationship to family quality of life. Relationship to family quality of life. Quality and Quantity, 51, 903-918. https://doi.org/10.1007/s11135-016-0318-1
• Genç, Y. ve Çat, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-393. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/17744
• Ginieri-Coccossis, M., Antonopoulou, V., Triantafillou, E., & Christopoulou, G. N. (2001). Translation and cross-cultural adaptation of Whoqol-100 in Greece. Psychiatry Today, 33(12), 5-16. https://www.psychologytoday.com/us
• Ginieri-Coccossis, M., Triantafillou, E., Tomaras, V., Soldatos, C., Mavreas, V., & Christodoulou, G. (2012). Psychometric properties of WHOQOL-BREF in clinical and healthy Greek populations: Incorporating new culture-relevant items. Psychiatriki, 23(2), 130-142. https://psychiatriki-journal.gr/documents/psychiatry/23.2-EN-2012-130.pdf
• Gine, C., Gràcia, M., Vilaseca, R., Salvador Beltran, F., Balcells-Balcells, A., Dalmau Montala, M., ... & Maria Mas Mestre, J. (2015). Family quality of life for people with intellectual disabilities in Catalonia. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 12(4), 244-254. https://doi.org/10.1111/jppi.12134
• Gössweiner, V., Pfeiffer, C., & Richter, R. (2001). Quality of life and social quality [Working Paper 12]. Austrian Institute for Family Studies. https://www.ssoar.info/ssoar/bitstream/handle/document/57499/ssoar-2002-gossweiner_et_al-Quality_of_Life_and_Social.pdf?isAllowed=y&lnkname=ssoar-2002-gossweiner_et_al-Quality_of_Life_and_Social.pdf&sequence=1
• Gökçe, B. (1996). Türkiye’nin toplumsal yapısı ve toplumsal kurumlar. Savaş Yayınları.
• Hu, X., Wang, M., & Fei, X. (2012). Family quality of life of Chinese families of children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 56(1), 30-44. https://doi.org/10.1111/j.1365-2788.2011.01391.x
• Hume, K., Bellini, S., & Pratt, C. (2005). The usage and perceived outcomes of early intervention and early childhood programs for young children with autism spectrum disorder. Topics in Early Childhood Special Education, 25(4), 197-205. http://www.ilo.org/ankara/about-us/WCMS_372885/lang--tr/index.htm
• Ismail, A. (2020). Batı Trakya’daki özel gereksinimli çocuğa sahip azınlık ailelerinin ve normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunlar (Tez No. 600195) [Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kaner, S. (2004). Engelli çocukları olan ana babaların algıladıkları stres, sosyal destek ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Kesin Raporu. https://dspace.ankara.edu.tr/server/api/core/bitstreams/6339bf07-2519-411f-b2ed-2a6c2892e3eb/content
• Kara, D. Ö. (2016). Gelişimsel yetersizlik ve normal gelişim gösteren çocukların annelerinin aile yaşam kalitesi, evlilik uyumu ve öznel iyi oluşlarının incelenmesi. (Tez No. 428966) [Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Karpat, D. ve Girli, A. (2012). Yaygın gelişimsel bozukluk tanılı çocukların anne-babalarının yas tepkilerinin, evlilik uyumlarının ve sosyal destek algılarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 13(2), 69-85. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000171
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, K. (2000). Türk toplumunda temel kişilik özelliklerinin oluşumuna geleneksel çocuk yetiştirme yöntemlerinin etkisi. G. Erkan & V. Işıkhan (Ed.), Antropoloji ve Yaşlılık: Prof. Dr. Vedia Emiroğlu’na Armağan içinde. Aydın Yayınları.
• Karataş, K. (2001). Toplumsal değişme ve aile. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(2), 87-96.
• Kocaman Yıldırım, N., Özkan, M., Özkan, S., Özçınar, B., Güler, S. A. ve Özmen, V. (2009). Meme kanserli hastaların tedavi öncesi ve sonrası anksiyete, depresyon ve yaşam kalitesi: Bir yıllık prospektif değerlendirme sonuçları. Nöropsikiyatri Arşivi, 46(4), 175-181.
• Küçüker, S. (1993). Özürlü çocuk ailelerine yönelik psikolojik danışma hizmetleri. Özel Eğitim Dergisi, 1(3), 23-29. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000018
• Milgram, N. A., & Atzil, M. (1988). Parenting stress in raising autistic children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 18(3), 415-424. https://doi.org/10.1007/BF02212196
• Oktik, N. (2004). Huzurevinde yaşam ve yaşam kalitesi: Muğla örneği. Muğla Üniversitesi Rektörlük Yayınları.
• Oliveira, E. F., & Limongi, S. C. O. (2011). Quality of life of parents/caregivers of children and adolescents with Down syndrome. Jornal da Sociedade Brasileira de Fonoaudiologia, 23(4), 321-327. https://doi.org/10.1590/s2179-64912011000400006
• Orgilés, M., & Samper, M. Á. (2011). Impact of divorce on quality of life in children aged 8-12 years in the province of Alicante (Spain). Gaceta Sanitaria, 25(6), 490-494. https://doi.org/10.1016/j.gaceta.2011.05.013
• Özmete, E. (2010). Aile yaşam kalitesi dinamikleri: Aile iletişimi, ebeveyn sorumlulukları, duygusal, duygusal refah, fiziksel materyal refahın algılanması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 455-465.
• Park, J., Turnbull, A. P., & Rutherford-Turnbull, H. (2002). Impacts of poverty on quality of life in families of children with disabilities. Exceptional Children, 68(2), 151-170. https://doi.org/10.1177/001440290206800201
• Pelchat, D., Bisson, J., Ricard, N., Perreault, M., & Bouchard, J.-M. (1999). Longitudinal effects of an early family intervention programme on the adaptation of parents of children with a disability. International Journal of Nursing Studies, 36(6), 465-477. https://doi.org/10.1016/S0020-7489(99)00047-4
• Perim, A. (2007). Trakya Üniversitesi Eğitim, Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nde çalışan hemşirelerin kaliteli yaşam algısının belirlenmesi. (Tez No. 203459) [Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Skevington, S. M., Lotfy, M., & O’Connell, K. A. (2004). The World Health Organization’s WHOQOL-BREF quality of life assessment: Psychometric properties and results of the international field trial. Quality of Life Research, 13(2), 299-310. https://doi.org/10.1023/B:QURE.0000018486.91360.00
• Soresi, S., Nota, L., & Ferrari, L. (2007). Considerations on supports that can increase the quality of life of parents of children with disabilities. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 4(4), 248-251. https://doi.org/10.1111/j.1741-1130.2006.00087.x
• Şirin, H. D. (2014). Ailelerde sosyo-demografik-ekonomik değişkenlerin aile yaşam kalitesine etkileri. AJELI-Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction, 2(1), 31-46.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
• Taştan, S. (2021). Çalışma yaşamında algılanan sosyal destek düzeyi ile umutsuzluk, psikolojik uyumsuzluk ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkilerin incelenmesi: İstanbul ilinde 3-15 yaş arası otizm tanılı çocuğa sahip çalışan bireyler üzerinde bir araştırma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(53), 887-940. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.881001
• The WHOQOL Group. (1998). Development of the world health organization WHOQOL-BREF quality of life assessment. Psychological Medicine, 28(3), 551-558. https://doi.org/10.1017/s0033291798006667
• Tien, J. M. (2003). Toward a decision informatics paradigm: A real-time references information-based approach to decision making. IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics Part C: Applications and Reviews, 33(1), 102-112. https://doi.org/10.1109/TSMCC.2003.809345
• Torlak, S. E. ve Savaş-Yavuzçehre, P. (2008). Denizli kent yoksullarının yaşam kalitesi üzerine bir inceleme. Çağdaş Yerel Yönetimler, 17(2), 23-44.
• Vanderkerken, L., Heyvaert, M., Onghena, P., & Maes, B. (2018). Quality of life in flemish families with a child with an intellectual disability: a multilevel study on opinions of family members and the impact of family member and family characteristics. Applied Research in Quality of Life, 13(3), 779-802. https://doi.org/10.1007/s11482-017-9558-z
• Wang, M., Turnbull, A. P., Summers, J. A., Little, T. D., Poston, D. J., Mannan, H., & Turnbull, R. (2004). Severity of disability and income as predictors of parents' satisfaction with their family quality of life during early childhood years. Research & Practice for Persons with Severe Disabilities, 29(2), 82-94. https://doi.org/10.2511/rpsd.29.2.82
• World Health Organization. (1997). WHOQOL measuring quality of life. World Health Organization.
• Yıldız, U. (2019). Otizmli bireye sahip olan ebeveynlerin yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 584658) [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.