Avrupa Birliği’nin Değerleri Çerçevesinde Ortadoğu Politikasını Anlamlandırmak: Mısır, Suriye ve Irak Örneği

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 327 - 360, 29.09.2019

Filiz Cicioğlu , Yeşim Bayram

https://doi.org/10.14782/ipsus.623227

Cited By: 2

Öz

Uluslararası sistemin önemli aktörlerinden biri olan Avrupa Birliği’nin dış politikası; Birliğin

benimsediği insan hakları, hukukun üstünlüğü, sivil toplum ve demokrasinin geliştirilmesi gibi temel

ilkeler üzerine inşa edilmiştir. Çalışmanın amacı, Avrupa Birliği’nin normatif temelleri kapsamında

Ortadoğu bölgesine yönelik dış politika uygulamalarını Mısır, Suriye ve Irak örnek olayları üzerinden

analiz etmektir. Çalışmanın kavramsal çerçevesini “Normatif Güç” kuramı oluşturmaktadır. “Normatif

güç” kuramı bağlamında Birliğin norma dayalı dış politika uygulamaları ile bunların süreklilik arz edip

etmediği incelenmektedir. Normatif dış politika uygulamalarının sürekliliği bölgede ve her bir vaka

ülkenin kendi içinde gerçekleşen krizler baz alınarak test edilmiştir. Bu bağlamda söz konusu ülkelerle

kurulan ikili ilişkiler tarihsel süreçleri ile birlikte değerlendirilirken, Birliğin politikalarını etkileyen

ABD’nin Irak’ı işgali, Arap Baharı, terörizm, mülteci sorunu gibi bölgesel ve uluslararası konjonktürdeki

krizler analize dahil edilmiştir. Örnek olay olarak seçilen ülkelerin birbirinden farklılaşan kendine

özgü koşulları, farklı bir normatif değerin test edilmesini ve karşılaştırılmasını sağlaması bakımından,

çalışma literatürdeki boşluğu doldurma iddiasındadır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Normatif Güç, Mısır, Suriye, Irak

Making Sense of The European Union’s Middle East Policy in the Context of Its Values: The Case of Egypt, Syria and Iraq

Öz

The foreign policy of the European Union, one of the important actors of the international system,

has been based on basic principles of the Union, such as human rights, the rule of law, development

of civil society and democracy. The aim of the study is to analyze the foreign policy practices of the

European Union towards the Middle East region on the basis of these basic principles. Given that

the literature on the field is narrow, it is important to determine whether the normative values of the

European Union’s foreign policy towards the region are a determinative element or an instrumental/

secondary element. In this context, the study is aimed to fill the gap in the literature by making a

case study, limited to Egypt, Iraq and Syria. The bilateral relations with these countries, together with

their historical processes, have been examined by examining the transformations in the international

conjuncture affecting the policies of the Union, such as the Arab Spring, the globalization of terrorism.

In this study, especially the decisions taken by European Union bodies, bilateral agreements with

countries, the primary sources and the relevant literature are used.

Anahtar Kelimeler

European Union, Egypt, Iraq, Syria, Middle East

Kaynakça

• AKDOĞAN, M. (2018). Avrupa Birliği’nin Sınırlarına Dayanan Mülteci Krizi ve Yönetimi, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, 1:1, 65. Al Jazeera (2011). EU Imposes Arms Embargo on Syria. https://www.aljazeera.com/news/ middleeast/2011/05/201.159.193031782763.html Al Jazeera (2013). Suriye’deki Diplomatik Misyonlar. http://www.aljazeera.com.tr/dosya/suriyedekidiplomatik- misyonlar Anadolu Ajansı (2018). AB Mısır’daki Tutuklamalardan Endişeli. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abmisirdaki- tutuklamalardan-endiseli/1160713 Aras, İ. & Günar, A. (2014). “Avrupa Birliği ve İngiltere’nin Arap Baharı’na Bakışları” içinde A. Gözkaman & P. Paksoy, (ed.) Arap Baharı Üzerine Değerlendirmeler. Ankara: Detay Yayıncılık,s. 85-114. Ashton, C. (2013). The Challenge for Egypt.https://www.nytimes.com/2013/07/24/opinion/global/ashtonthe- challenge-for-egypt.html?ref=global-home&_r=1& [Erişim tarihi: 08 Temmuz 2018] Ataç, C. (2012). “AB’nin Normatif Kapasite Sorunu, Akdeniz İçin Birlik ve Türkiye” Ankara : Avrupa Çalışmaları Dergisi, 11:1, s.6-8. Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu (2012). Suriye Konusundaki Konsey Kararları. https://www.avrupa.info. tr/tr/eeas-news/suriye-konusundaki-konsey-kararlari-6346 Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu (2012 b). Catherine Ashton Mursi Açıklaması. https://www.avrupa. info.tr/tr/eeas-news/muhammed-mursinin-misir-cumhurbaskani-secilmesi-munasebetiyleyuksek- temsilci-catherine Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu (2017). Avrupa Komisyonu Basın Açıklaması. https://www.avrupa. info.tr/tr/pr/abnin-suriyede-daha-guclu-bir-rol-oynamasi-barisin-insasi-icin-ab-cabalarininarttirilmasi Avrupa Komisyonu (2017). Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Müşterek Muharebesi. https://eeas.europa.eu/ sites/eeas/files/tr_joint_communication_elements_eu_syria_strategy_courtesy_translation.pdf Bal, P. (2014). Avrupa Birliği’nin Arap Baharı’na Bakışı ve Dış Politikası Üzerine Bir Değerlendirme içinde A. Gözkaman & P. Paksoy (ed.) Arap Baharı Üzerine Değerlendirmeler, Ankara: Detay Yayıncılık, s. 64-84. BBC, (2012). AB’den Mısır’a Yardım Paketi. https://www.bbc.com/turkce/ekonomi/2012/11/121114_eu_ helps BBC, (2013). “Egypt crisis: Official death toll passes 500”, Cairo. https://www.bbc.com/news/av/worldmiddle- east-23707214/egypt-crisis-official-death-toll-passes-500 Behr, T. (2013), “EU Foreign Policy And Political Islam : Towards A New Entente In The Post Arab Spring Era?”, Italian Journal Of Internatıonal Affairs, Europe And Islam, 48:1, 20-33. Cicioğlu, F. (2006). Lübnan 2005 içinde İnat, K., Balcı, A. (ed.) Ortadoğu Yıllığı, Ankara:Detay Yayıncılık. Cleveland, W. L. (2008). Modern Ortadoğu Tarihi. Agora Kitaplığı. CNN Türk (2011). Dünya Mısır’daki Tarihi Değişim İçin Ne Dedi?. https://www.cnnturk.com/2011/ dunya/02/11/dunya.misirdaki.tarihi.degisim.icin.ne.dedi/606539.0/index.html Colombo, S., Tocci, N. (2012). The EU Response To The Arab Uprising: Old Wine in Ne Bottles – Rethinking Western Policies In Light Of The Arab Uprising, Alcaro, R. (ed.) Seco,H.M, IAI Research Papers, Roma, s. 71-97. Commission of the European Communities (2004). EUR-lex. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/ EN/TXT/?uri=CELEX:52004DC0373 Commission of the European Communities (2004). European Neighbourhood Policy Strategy Paper.https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ TXT/?uri=CELEX:52004DC0373 Council of the European Union (2003). A Secure Europe in a Better World-European Security Strategy, Brussels: Council of European Union. Council of the European Union (2011). Press Release.https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/ docs/pressdata/EN/foraff/119045.pdf Council of the European Union (2013). Council Conclusions on Egypt.https://www.consilium.europa.eu/ uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/138599.pdf Council of the European Union (2017). Operationalising the Humanitarian-Development Nexus. https:// www.consilium.europa.eu/media/24010/nexus-st09383en17.pdf Council of the European Union (2018). Council conclusions on Iraq.https://www.consilium.europa.eu/ media/32406/st05285en18.pdf Çomak, H. & Ultan, Ö. (2014), “Avrupa Birliği’nin Ortadoğu Politikası”, Ed. Çomak,H. & Sancaktar, C., Ortadoğu Analizi: İki Kutuplu Sistem Sonrası Ortadoğu ve Arap Baharı, Beta Yayınları, 419-425. Duchene, F. (1972), “Euroe’s Role Of World Peace In Europe Tamorrow: Sixteen Europeans Look Ahead”, London: Fontana/Collins [for] Chatham House [and] PEP, 32-47. Dünya Bülteni (2012). İngiltere Şam Büyükelçiliğini Kapattı.https://www.dunyabulteni.net/ortadogu/ ingiltere-sam-buyukelciligini-kapatti-h199780.html DW, (2013). AB İçinde Suriye Çatlağı. [Erişim Tarihi: 01.01.2019] https://www.dw.com/tr/ab-i%C3%A7indesuriye-% C3%A7atla%C4%9F%C4%B1/a-16675463 Efegil, E. & Musaoğlu, N. (2008). “Demokratikleşme Bağlamında Avrupa Birliği’nin Ortadoğu Politikası”, Akademik Ortadoğu Dergisi, 3(1), s. 165-174. Erdoğan, M. (2012). Avrupa Birliği’nin Suriye Politikası içinde Akgün, B. (ed.) “Suriye Krizi’nde Bölgesel Küresel Aktörler (Perspektifler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri)”, Stratejik Düşünce Enstitüsü – Analiz, s.16-21. Erhan, Ç. (2011). Arap Baharı Karşısında Avrupa’nın Çaresizliği. http://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/ a512186.aspx [Erişim tarihi: 30 Kasım 2014]. Ertosun, E. (2014). “AB Ortak Dış Politikası: Irak’ın Yeniden İnşası Örnek Olayı”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 10(39), s. 1-25. Euractiv (2013). AB Dışişleri Bakanları Mısır İçin Acil Toplanacak. http://www.euractiv.com.tr/ politika-000110/article/abden-misir-icin-acil-toplanti-028242 Euronews (2013). Mısır’da Ordu Yönetime El Koydu. [Erişim Tarihi: 10.03.2019] https://tr.euronews. com/2013/07/04/misir-da-ordu-yonetime-el-koydu Euronews (2014). EU Observers Praise Egypt Election as ‘Democratic’. https://www.euronews. com/2014/05/29/eu-observers-praise-egypt-election-as-democratic[Erişim tarihi: 10 Kasım 2017]. Euronews (2017). Macaristan Sırbistan Sınırına Tel Örgü Çekti. https://tr.euronews.com/2017/04/28/ macaristan-sirbistan-sinirina-akilli-tel-orgu-cekti [Erişim Tarihi: 01.04.2019] European Commission (1995). Barcelona Declaration adopted at the Euro Mediterranean Conference,Brüksel. European Commission (2007). Eu-Egypt: European Neighbourhood Policy Action Plan Adopted. http:// europa.eu/rapid/press-release_IP-07-284_en.htm?locale=en European Commission (2010). Memorandum of Understanding Between the Government of Iraq and the European Union on Strategic Partnership in Energy. https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/ documents/2010_01_18_iraq_mou_en.pdf European Commission (2011). A New Response to a Changing Neighbourhood. https://www.ab.gov.tr/files/ ardb/evt/1_avrupa_birligi/1_9_komsuluk_politikalari/A_review_of_European_Neighbourhood_ Policy.pdf European Commission (2011). EU Response to the Arab Spring: the SPRING Programme. http://europa.eu/ rapid/press-release_MEMO-11-636_en.htm [Erişim tarihi: 30 Kasım 2014]. European Commission (2015). Council conclusions on the EU regional strategy for Syria and Iraq as well as the ISIL/Da’esh threat. https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2015/03/16/ council-conclusions-eu-regional-strategy-for-syria-and-iraq-as-well-as-the-isil-daesh-threat/ European Commission (2015). Elements for an EU regional strategy for Syria and Iraq as well as the Da’esh threat. http://ec.europa.eu/echo/files/news/20150206_JOIN_en.pdf European Commission (2016). Restrictive measures (sanctions) in force. http://eeas.europa.eu/archives/ docs/cfsp/sanctions/docs/measures_en.pdf European Commission (2017). European Neighbourhood Policy And Enlargement Negotiations-Egypt. https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/countries/egypt_en European Commission (2017). Joint Communication to the European Parliament and the Council. https:// cdn1-eeas.fpfis.tech.ec.europa.eu/cdn/farfuture/t4_HNVTERBOt-evZZAu4UOcd6TQBP_ nwgM5BSO-Wxvs/mtime:149.002.7817/sites/eeas/files/celex3a52017jc00113aen3atxt.pdf European Commission (2017). The European Union steps up its support for investigations into war crimes and accountability in Syria. http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-2069_en.html European Commission (2018a). https://ec.europa.eu/europeaid/how/finance/dci_en.htm_en European Commission (2018a). EU Regional Trust Fund in Response to the Syrian Crisis. https://ec.europa. eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/countries/syria/madad_en European Commission (2018b). EU steps up its assistance for the reconstruction of Iraq. http://europa.eu/ rapid/press-release_IP-18-6566_en.htm European Commission (2018c). Joint Communication on elements for an EU strategy for Iraq. https://eeas. europa.eu/headquarters/headquarters-homepage_en/38006/Joint%20Communication%20on%20 elements%20for%20an%20EU%20strategy%20for%20Iraq European Council (2015). Council conclusions on the EU regional strategy for Syria and Iraq as well as the ISIL/Da’esh threat. https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2015/03/16/councilconclusions- eu-regional-strategy-for-syria-and-iraq-as-well-as-the-isil-daesh-threat/# European Council (2017a). Council adopts EU strategy on Syria. https://www.consilium.europa.eu/en/press/ press-releases/2017/04/03/fac-conclusions-syria/ European Council (2017b). Iraq: Council adopts conclusions. https://www.consilium.europa.eu/en/press/ press-releases/2017/06/19/conclusions-iraq/ European Council (2018). Iraq: EU adopts new strategy. https://www.consilium.europa.eu/en/press/pressreleases/ 2018/01/22/iraq-eu-adopts-new-strategy/ European Council (2018b). Iraq: EU Advisory Mission extended and budget agreed. https://www.consilium. europa.eu/en/press/press-releases/2018/10/15/iraq-eu-advisory-mission-extended-and-budgetagreed/ European External Action Service (2005). The European Union Integrated Rule of Law Mission for Iraq (EUJUST LEX-Iraq). http://www.eeas.europa.eu/archives/csdp/missions-and-operations/eujustlex- iraq/mission-description/index_en.htm European External Action Service (2014). EU Election Observation Mission to Egypt in 2014.http://eeas. europa.eu/archives/eueom/missions/2014/egypt/index_en.htm European External Action Service (2018). Introduction to EUAM Iraq. https://eeas.europa.eu/delegations/ iraq/36076/introduction-euam-iraq_en European Union Delegation to Egypt (2017). EU-Egypt Partnership Priorities 2017-2020. https://eeas. europa.eu/delegations/egypt_en/30354/EU-Egypt%20Partnership%20Priorities%202.017.2020 European Union External Action (2014b). EU Integrated Rule of Law Mission for Iraq. http://www.eeas. europa.eu/archives/docs/csdp/missions-and-operations/eujust-lex-iraq/pdf/facsheet_eujust-lex_ iraq_en.pdf European Union External Action (2016a). Union for the Mediterranean. https://eeas.europa.eu/headquarters/ headquarters-homepage/329/union-for-the-mediterranean-ufm_en [Erişim tarihi: 30 Kasım 2018]. European Union External Action (2016b). Iraq and the EU. https://eeas.europa.eu/generic-warning-systemtaxonomy/ 404_en/690/Iraq%20and%20the%20EU European Union External Action (2018). https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/2018_04_16_syria_ factsheet.pdf European Union, 2011. Remarks by EU High Representative Catherine Ashton at the End of Her Visit to Egypt. https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/119445.pdf European Union (2011). Statement by EU High Representative Catherine Ashton on the Situation in Egypt. https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/119132.pdf Fiedler, R. (2014). EU and Egypt: Challenges and Obstacles Ten Year After ENP. Glasgow, The European Consortium for Political Research. France Diplomatie (2015). The Paris action plan. https://www.diplomatie.gouv.fr/en/country-files/northafrica- and-middle-east/events/article/the-paris-action-plan-09-08-2015 Güleç, C. (2015). “Avrupa Birliği’nin Göç Politikaları ve Türkiye’ye Yansımaları”, TESAM Akademi Dergisi, 2(2), s. 81-100. Hollis, R. (2011). “Europe and the Middle East: Has the EU Missed its Moment of Opportunity?”, Ortadoğu Etütleri, 2(2), s. 33-56. Hüllen, V.(2015). “Eu Democracy Promotion and Arab Spring”, International Cooperation and Authoritarianism, Palgrave Macmillian UK Press, p.146. Hürriyet (2013). Alman Dışişleri Bakanı, Mısır’da. http://www.hurriyet.com.tr/avrupa/alman-disisleribakani- misirda-24437862 [Erişim tarihi: 04 Aralık 2014]. İspanya Dışişleri Bakanlığı (2017). International Conference on the Victims of Ethnic and Religious Violence in the Middle East. http://www.exteriores.gob.es/Portal/es/SalaDePrensa/ElMinisterioInforma/ Documents/20170524_MADRID%20PRIORITIES%20FINAL.pdf Kahraman, S. (2003). “Avrupa Birliği ve Irak Krizi: Bölünmeden Yeniden Bütünleşmeye Uzun İnce Bir Yol”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 2(4), s. 151-161. Kap, D. (2015). “AB ve Türkiye’nin IŞİD ve Yabancı Savaşçılarla Mücadele Politikası”, İktisadi Kalkınma Vakfı, İstanbul. Karabel, S.(2016), “Avrupa Birliği 2016 Güvenlik Strateji Belgesi”, BilgesamAnaliz, No: 1308. Kaya, T.Ö. (2010), “Avrupa Birliği’nin Ortadoğu Barış Sürecindeki Rolünün Analizi” Ortadoğu Etütleri, Cilt 2, No 3, Temmuz 2010, ss. 77-106. https://dergipark.org.tr/download/article-file/209560 Kirkpatrick, D. & Cowell, A. (2013), “Death Toll in Egypt Clashes Climbs to 525”, Genocide Watch. http:// www.genocidewatch.org/images/Egypt_2013_08_15_Death_Toll_Climbs_to_525.pdf Kurtbağ, Ö. (2003). “Avrupa-Akdeniz Ortaklığı: Barselona Süreci”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 3(1), s. 73-92. Kutlay, M. (2013). “AB’nin Arap Baharı Perspektifi, Eski Paradigmanın Devamı”, Analist Dergisi, Sayı 28. Küçükkeleş, M. (2013). “AB’nin Ortadoğu Politikası ve Arap Baharına Bakışı”, Ankara: SETA Analiz. Landale, J. (2011). David Cameron’s Egypt Trip Poses Political Risk. https://www.bbc.com/news/ukpolitics- 12532480 Manners, I. (2001), “Normative Power Europe: A Contradiction in Terms?”, Copenhagen: Copenhagen Peace Research Institute. Manners, I. (2002), “Normative Poer Europe : A Contradiction in Terms?”, Journal of Common Market Studies, 40:2, 215-234. Manners, I. (2018), “The European Union’s Normative Power in Planetary Politics”, International Political Science Association, 25th World Congress, Brisbane, Australia. Middle East Online (2011). EU Condemns ‘unacceptable’ Repression in Syria. https://middle-east-online. com/en/eu-condemns-unacceptable-repression-syria Milliyet (2017). AB’den Esad Rejimine Kınama. http://www.milliyet.com.tr/ab-den-esad-rejimine-kinamadunya- 2577129/ [Erişim tarihi: 19 Ağustos 2018]. Mısır Bülteni (2017). Avrupa Birliği-Mısır Ortaklık Konseyi 7 Yıl Aradan Sonra Toplantı. http://misirbulteni. com/avrupa-birligi-misir-ortaklik-konseyi-7-yil-aradan-sonra-toplanti/ Miş, N. (2012). “’Allah, Suriye, Beşşar’dan ‘Allah, Suriye, Hürriyet’e: Suriye’nin Zorlu Arap Baharı” içinde K. İnat, B. Yıldırım, F. Aydın & M. Ataman, (ed.) Ortadoğu Yıllığı 2011. İstanbul: Açılım Kitap, s. 257-300. Miş, N. & Cicioğlu, F. (2013). “Arap Baharı ve Yeni Ortadoğu”, Bilgi Dergisi, Sayı 2, s. 1-4. Miş, N. & Telci, İ. N. (2013). “Devrimden Darbeye: Mısır’da Askeri Vesayet Dönemi”, Ortadoğu Analiz,5(56), s. 20-29. Omar, A. (2014). Catherine Ashton voices praise for EU election monitoring, concern for Minya 529.https:// www.dailynewsegypt.com/2014/04/15/catherine-ashton-voices-praise-eu-election-monitoringconcern- minya-529/ Orallı, L. (2007). “Güvenlik Politikaları Bağlamında AB-ABD İlişkileri ve Irak Savaşı”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), s. 225-248. Özcan, M. (2017). AB-Türkiye İlişkileri ve Suriye Krizi. https://insamer.com/tr/ab-turkiye-iliskileri-vesuriye- krizi_745.html Özhan, T. et al. (2011). “25 Ocak’tan Yeni Anayasa’ya: Mısır’da Dönüşümün Anatomisi”, Ankara: SETA Analiz. Park, J. (2012). “European Foreign Policy an Euro Crisis”, Council on Foreign Relations. https://www.cfr. org/backgrounder/european-foreign-policy-and-euro-crisis RESMİ GAZETE (2014), http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/08/20140802-1-1.pdf Reuters ( 2011). Early Egypt elections probably not good idea-Merkel. https://af.reuters.com/article/ egyptNews/idAFLDE71404D20110205 Reuters (2011). EU Imposes Sanctions on Syria’s Assad. https://www.reuters.com/article/us-syria/euimposes- sanctions-on-syrias-assad-idUSLDE73N02P20110523 Söker, Ç., Ortadoğu Devrimleri Sürecinde Avrupa Birliği. http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/ Dosyalar/2013620_caglarsoker.pdf Sputnik Türkiye (2018). AB, Suriye’ye yaptırımları 1 yıl daha uzattı. https://tr.sputniknews.com/ avrupa/201.805.281033622122-ab-suriye-yaptirim-uzatti/ [Erişimtarihi: 10 Aralık 2018]. Tangör, B. & Sayın, S. (2012). “Avrupa Birliği’nin Terörizmle Mücadele Stratejisi: Yeni Bir Bütünleşme Alanı mı?”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 11(1), s. 85-118. Telci, İ. N. (2012). Mısır’da Devrim Sonrası İktidar Mücadelesi. http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/ Yazilar/Dosyalar/2013121_makale7.pdf Telci, İ. N. (2014). “Mısır’da Askeri Darbe Sonrası Süreç ve Yeni Anayasa”, Ankara: SETA Analiz. Teti, A. (2012). “EU’s First Response To The ‘Arab Spring’: A Critical Discourse Analyses Of The Partnership For Democracy And Shared Prosperity”, Mediterian Politics, 17(3), p. 266-284. The European Union Delegation to Egypt (2017). EU and Egypt Cooperation: Towards a Stronger Partnership. https://eeas.europa.eu/delegations/egypt/34859/eu-and-egypt-cooperation-towards-strongerpartnership_ en The Independent High Electoral Commission, http://www.ihec.iq/?lang=en-us Tuğtan, M. A. (2011). Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası içinde Kaya, A. vd. (Ed.) Avrupa Birliği’ne Giriş, Tarih Kurumlar ve Politikalar, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s. 257-273. Ultan, Ö. (2016), “Avrupa Birliği Göç Politikasının Gelişimi”, Ed. Çomak,H., vd., Uluslararası Güvenlik Yeni Politikalar, Stratejiler ve Yaklaşımlar, Beta Yayınları, s.702. Ulutaş, U. & Torlak, F. (2011). “Devrimden Demokrasiye Tunus’un Seçimi”, Ankara: SETA Analiz. Wendt, A. (1992), “Anarchy is What States Make of It : Social Construction Of Power Politics”, The MIT Press, 46:2. World Bank, International Reconstruction Fund Facility For Iraq. http://siteresources.worldbank.org/IRFFI/ Resources/RevisedTORS.pdf Yücel, Z. (2001). “AB’nin Ortadoğu Perspektifinden Suriye Politikası”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı 16, s. 85-98.