BÂBÜRLÜ DEVLETİ’NDE FİLLER VE KULLANIMLARINA DAİR ÖRNEKLER (16.-17. YÜZYILLAR)

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 8, 81 - 118, 27.06.2022

Ali Yıldırım

Öz

Bu araştırma 16. ve 17. yüzyılları kapsamaktadır. Bu araştırmanın amacı Bâbürlü Devleti’nde fillerin yeri ve önemini tespit ederek hangi alanlarda kullanımı bulunduğunu örnekler vermek suretiyle ortaya koymaktır. Bâbürlüler devri ana kaynakları ve bunu takiben seyahatnameler kullanılmak suretiyle hazırlanan çalışmamız neticesinde fillerin bir saltanat alameti olarak Bâbürlü hâkimiyet anlayışında yer bulduğu anlaşılmıştır. Filler binek hayvanı olarak törenlerde kullanılmalarının yanı sıra; muharebe meydanlarında bir silah, hediyeleşme ve haraç ödemelerinde bir araç olmuşlar, av (şikâr) ve hayvan dövüşlerinde de kullanım alanı bulmuşlardır. Bunlara ek olarak Bâbürlü hükümdarlarınca bir tehdit ve ceza yöntemi olarak kullanılmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Bâbürlüler, Fil, Filhâne, Savaş Filleri, Fil Dövüşü

Kaynakça

• EBUL-FAZL EL-ALLÂMÎ,  Ain Akbari, C. I, Çev: H. Blochmann, C. I, Printed For The Asiatic Society Of Bengal, Calcutta, 1873.
• EBUL-FAZL EL-ALLÂMÎ,  The Akbarnāma of Abu’l Fazl, (Çev: Henry Beveridge), C. I-III, The Asiatic Society, Calcutta, 2000.
• ASLAN, Yakup, Avrupalı Seyyahların Gözünden Bâbürlü Sultanı Cihangir Döneminde İçtimai Hayat, Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt, 2019.
• AZİZ, Abdul, The Mansabdari System and The Mughal Army, Lahore, 1945. BÂBÜR, Bâbürnâme, Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları, 2000.
• BAYUR, Yusuf Hikmet, Hindistan Tarihi, c. 2, Ankara TTK, 1987.
• BEACH, Milo Cleveland-KOCH, Ebba, King of the World: The Padshahnama, London, Thames and Hudson LTD, 1997.
• BİLGİN, Alican, Lane Poole’un “Medieval India From Contemporary Sources” Adlı Eserin Çeviri ve İncelenmesi/Tahlili, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2020.
• CORİATE, Thomas, Thomas Coriate Traueller for the English Vvits: Greeting. From the Court of the Great Mogvl, Resident at the Towne of Asmere, in Easterne India, 1616.
• DE LAET, Joannes, The Empire of The Great Mogol, Çev: John S. Hoyland, London, The British India Press, 1927.
• DE LA GARZA, Andrew, Mughals at War: Babur, Akbar and the Indian Military Revolution, 1500 – 1605, The Ohio State University, Doktora Tezi, 2010.
• GÖKSU, Erkan, Gazneliler, İstanbul, Selenge Yayınları, 2021.
• IRVINE, William, The Army of The Indian Moghuls: Its Organization and Administration, London, 1903.
• İSKENDER BEY MÜNŞÎ, Tarih-i  Âlemârâ-yı Abbâsi, c. I-III, Çev: Ali Genceli, Ankara, TTK, 2016.
• JAHANGİR,The Tuzuk-i-jahangiri Or Memoirs Of Jahangir, c. I-II, Edit: Henry Beveridge, London, Royal Asiatic Society, 1914.
• KANAR, Mehmet, Büyük Farsça-Türkçe Sözlük, Birim Yayıncılık, İstanbul, 1998.
• KANSOY, Umut, Delhi Türk Sultanlığı'nda Ordu (1206-1414), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul, 2018.
• KANSOY, Umut, ‘’Savaş Fillerinin ve Mürettebâtının Silâhları‘’, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, c. VII / sy. 1, Mart 2020, (405-451).
• KANSOY, Umut, ‘’Savaş Hayvanı Olarak Fillerin Yetenekleri ve Kusurları’’, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, c. VI / sy. 3, 2019, (ss. 1475-1513).
• KHAWAJA KAMGAR HUSAINI, Ma'asir-i-Jahangiri, Çev: Azra Nizami, Aligarh, 1968.
• KISTLER, John M., War Elephants, Westport, Connecticut London, 2006.
• KUŞ BÜYÜKTAŞ, Canan, ‘’Babürlüler Döneminde Kurban Bayramı Kutlamaları (1526-1707)‘’, Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi, C. 4, S. 2, Ağustos 2020, (ss. 145-157).
• KUŞ BÜYÜKTAŞ, Canan, - KARATAŞ YOZGAT, Sevilay, ‘’İktidar ve Aşk; Cihangir Şah’ın Nur Cihan Begüm’e Olan Aşkının Tüzük-i Cihangiri’deki Yansımaları‘’, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. XXII / sy. 4, 2020, (ss. 1591-1615).
• MANUCCI, Niccolao, Storia do Mogor or Mogul India 1653-1708, Çev: William Irvine, C. I-IV, Published For The Government India, London, 1908.
• MCBRIDE, Angus-NICOLLE, David, Mughul India 1504-1761, London Osprey Publishing, 1993.
• MONSERRATE, Antonio, The Commentary of Father Monserrate, S.J., On His Journey to the Court of Akbar, (Çev: J. S. Hoyland), London, Oxford University Press, 1922.
• MUKHOTY, Ira, Akbar The Great Mughal, New Delhi 2020.
• MUNDY, Peter, The Travels of Peter Mundy in Europe and Asia, 1608-1667, C. II, London, The Hakluyt Society, 1914.
• NOSSOV, Konstantin, War Elephants, Oxford, Osprey Publishing, 2008.
• NURÜ’D-DİN CİHANGİR ŞAH, Tarih-i Selîm Şâh, Çev: Nevres-i Kadim, Ankara, TTK Yayınları, 2013.
• ORUÇ, Cihan, Şah Cihan Dönemi Babürlü Devletinin Dış Politikası, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Sakarya, 2019.
• RIZVİ, Saiyid Athar Abbas, ‘’Mansabdâr’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 28, Ankara, 2003, (ss. 3-4).
• RICHARDS, John, Bâbür Türk İmparatorluğu / Tarih, Kültür, Teşkilat, İstanbul Selenge Yayınları, 2021.
• ROE, Thomas, The Embassy of Sir Thomas Roe to The Court of The Great Mogul 1615- 1619, As Narrated In His Journal and Correspondence, Edit: William Foster, C. I, Printed for The Hakluyt Society, London, 1899.
• RYLEY, John Horton, Ralph Fitch England's Pioneer to India and Burma; His Companions and Contemporaries, with His Remarkable Narrative Told in His Own Words, London, 1899.
• SAQI MUST’AD KHAN, Maasir-i- Alamgiri, Çev: Jadunath Sarkar, Calcutta, 1947.
• SARKAR, Jadunath, History of Aurangzib, C. I-II, Calcutta, 1912.
• VERMA, Som Prakash, The Illustrated Baburnama, Oxford, 2016.
• YADAV, Rupali, Crime, Criminality and Crime Control in Mughal India (1526-1707), A Thesis of Doctor of Philosophy in History, Aligarh Muslim University, Aligarh 2010.
• YAZICI, Tahsin, “Fil”, İslam Ansiklopedisi, C. 13, İstanbul, TDV Yayınları, 1996, (ss. 67-68).