İslam Dünyası Fikri-Küresel Bir Entelektüel Tarih Çalışması (The Idea of the Muslim World: A Global Intellectual History)

Yıl 2022, Sayı: 47, 181 - 184, 09.02.2022

M. Tahir Kılavuz

https://doi.org/10.26570/isad.1056231

Öz

Dünyanın dört bir yanına dağılmış, farklı dilleri konuşan, farklı etnik kökenlere ve kültürlere sahip Müslümanları bir arada tutan bir üst siyasî birlik gerçekten var mıdır? Böyle bir siyasî birlik mevcut ise ne zaman ve nasıl ortaya çıkmıştır? Alfa Yayıncılık tarafından 2021’de İslam Dünyası Fikri başlığı ile Türkçe’ye de kazandırılan Cemil Aydın’ın 2017’de yayımlanmış The Idea of the Muslim World eseri işte bu sorulardan hareketle başlamaktadır. Oldukça iyi yazılmış, hem akademisyenlerin hem de daha geniş kitlelerin rahatlıkla okuyup istifade edebileceği bu eserde Aydın, modern bir fenomen olarak nitelendirdiği İslam dünyası fikrinin kökenlerini anlatmakta ve bu fikrin ortaya çıkışının arkasındaki hem haricî hem de dâhilî sebepleri dikkatli bir şekilde izah etmektedir. Bu vesileyle kitap hem literatürdeki özcü ve indirgemeci “Müslümanların farklılığı” argümanlarını hem de özellikle İslamcı söylemlerde hâkim olan “Müslümanların birliği” argümanlarını karşısına alarak nüanslı bir anlatı sunmaktadır. Bunlara karşılık daha çoğulcu perspektiften bir okuma yapan Aydın, Müslüman topluluklarını bugün de “İslam dünyası” gibi tekdüzeleştiren bir kavramla açıklamanın hatalı olduğu, bunun yerine dolaylı olarak Müslümanların çoğulcu ve kendi içlerindeki farklılıklarının ön plana çıkarıldığı bir çerçevede okunması gerektiği sonucuna ulaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam Dünyası, Müslüman toplulukları, Cemil Aydın

Kaynakça

• Aydın, Cemil, İslam Dünyası Fikri-Küresel Bir Entelektüel Tarih Çalışması, İstanbul: Alfa Yayıncılık, 2021.
• Aydın, Cemil, The Idea of the Muslim World: A Global Intellectual History, Cambridge, MA & London, England: Harvard University Press, 2017.