Mit ve Gerçek Arasında: Arap Dünyasında İbn Haldûn Yaklaşımları

Yıl 2006, Sayı: 16, 1 - 26, 01.07.2006

Cengiz Tomar

Öz

İbn Haldûn modern Arap dünyasında en çok tartışılan, hakkında yüzlerce kitap ve makale yazılan ve hatta Arapça gazetelerin köşe yazılarında üzerine en sık yorum yapılan düşünürlerdendir. Şüphesiz bunun en önemli sebeplerinin başında İbn Haldûn’un yaşadığı dönemin (XIV-XV. yüzyıllar) genellikle Arap düşüncesinin çöküş devri olarak kabul edilmesi ve bunun günümüz Arap-İslâm dünyasının yaşadığı kriz ile özdeşleştirilmesi gelir. Zira İbn Haldûn, İslâm dünyasında ilmî gelişmenin durduğu ya da gerilediği kabul edilen bir dönemde ufukta parlayan tek yıldız olarak değerlendirilirken Batı karşısında kendisini ezilmiş olarak hisseden günümüz Arap ve İslâm dünyası siyasî platformda yeni Selâhaddîn-i Eyyûbî’ler, ilmî platformda ise İbn Haldûn’lar beklemektedir.

Anahtar Kelimeler

İbn Haldûn, Mukaddime, Arap düşüncesi

Between Myth and Reality: Approaches to Ibn Khaldun in the Arab World

Öz

Ibn Khaldun is one of the most discussed thinkers in the modern Arab world. The most important reasons for this are that he lived in a time of crisis that resembles the one that Muslims find themselves in at the present time, that his thoughts have found approval from Western scientists and that they possess modern characteristics. It is for these reasons that the thoughts of Ibn Khaldun, from the 19th century on, have given rise to a wide variety of interpretations, including pan-Islamism, nationalism, socialism and other ideologies that have found interest in the Arab world. In this article, after examining the heritage of thought bequeathed by Ibn Khaldun to Arab culture, starting from the time in which he lived, we will try to evaluate interpretations of al-Muqaddimah in the modern Arab world.

Anahtar Kelimeler

Ibn Khaldun, Muqaddimah, Arab Nationalism, Arab Thought

Kaynakça

• Ferrûh, Ömer, Târîhu’l-fikri’l-Arabî ilâ eyyâmi İbn Haldûn, Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melâyîn, 1972.