II. Abdülhamid’e Kitapla Şantaj Alman Gazeteci Julius Grosser Tarafından Yazılması Tasarlanan Kitabın Hikâyesi

Yıl 2024, Sayı: 51, 83 - 138, 20.01.2024

Kadir Kon

Öz

Bu makalede Alman gazeteci Dr. Julius Grosser’in 1895 yılında Babıâli’ye sunduğu bir kitap taslağı etrafında gelişen olaylar ele alınmaktadır. Fransızca yazılmış ve esasında şantaj amaçlı olan kitap taslağı “Hamidî Rejim”e ve onunla iş birliği yapan Türkiye’deki Alman uzmanlara ağır suçlamalarda bulunmaktadır. Bu yönüyle kitap, o dönemde Türkiye’deki nüfuzunu oldukça artırmış olan Almanya’nın Osmanlı devleti ile ilişkilerini bozma potansiyelini de barındırmaktadır. Öte yandan Tanzimat reformlarıyla birlikte Batı kamuoyunda olumlu imaj oluşturmayı uluslararası sistemde meşru bir zemin sağlamanın yolu olarak gören Osmanlı devletinin “medeni” olma çabasına zarar verecek böyle bir girişim karşısında Babıâli’nin ve Yıldız Sarayı’nın tavrı önem kazanmaktadır. Makalede Ajans de Konstantinopel’in sahibi olan Dr. Julius Grosser’in ve sonradan onun davasını ve işini devralacak olan karısı Anna Grosser-Rilke’nin faaliyetleri Osmanlı arşiv belgelerinden takip edilmiştir. Böylece bahsi geçen haber ajansı örneğinden hareketle II. Abdülhamid idaresinin yabancı haber ajanslarına yönelik tutumunun anlaşılmasına katkı sunulması da amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

II. Abdülhamid, Dr. Julius Grosser, Anna Grosser-Rilke, Kitap, Şantaj, Yabancı Haber Ajansları

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Abdülhamit Kırmızı, Ali Gözeller, Mustafa Gencer

سود عبد الحميد الثاني مع كتاب قصة الكتاب من تصميم يوليوس غروسر وزوجته آنا غروسر ريلكه

Öz

ناقش هذا المقال الأحداث المحيطة بمسودة كتاب قدمه الصحفي الألماني الدكتور يوليوس غروسر إلى الباب العالي في عام 1895. وقد وجهت مسودة الكتاب ، التي كُتبت بالفرنسية وكانت تهدف أساسًا إلى الابتزاز ، اتهامات خطيرة ضد "نظام حميد". "والخبراء الألمان في تركيا الذين تعاونوا معها. من ناحية أخرى ، موقف سامي بورتي وقصر يلدز تجاه مثل هذه المبادرة التي من شأنها الإضرار بجهود الإمبراطورية العثمانية في أن تكون "متحضرة" ، والتي رأت أن خلق صورة إيجابية في الرأي العام الغربي وسيلة لإرساء أرضية شرعية في النظام الدولي. مع إصلاحات التنظيمات ، تكتسب أهمية. يتتبع هذا المقال أنشطة الدكتور يوليوس غروسر ، صاحب وكالة القسطنطينية ، وزوجته آنا غروسر ريلكه ، التي تولت فيما بعد قضيته وأعماله ، من خلال وثائق أرشيفية عثمانية. وبالتالي ، مع مثال وكالة الأنباء المذكورة أعلاه ، فهي تهدف أيضًا إلى المساهمة في فهم موقف إدارة عبد الحميد الثاني تجاه وكالات الأنباء الأجنبية.

Anahtar Kelimeler

Abdulhamid II, عبد الحميد الثاني, د. يوليوس جروسر, آنا جروسر ريلكه, كتاب, ابتزاز, وكالات الأنباء الأجنبية

BLACKMAİLİNG ABDULHAMİD II WİTH A BOOK. The Story of the Book Designed by Julius Grosser and His Wife Anna Grosser-Rilke

Öz

This article discusses the events surrounding the draft of a book presented to the Sublime Porte by German Journalist Dr. Julius Grosser in 1895. The draft book, which was written in French and was essentially intended as blackmail, made serious accusations against the “hamidî Regime” and the German experts in Turkey who collaborated with it. On the other hand Sublime Porte’s and Yildiz Palace’s attitude towards such an intiative that would harm the Ottoman Empire’s efforts to be “civilized”, which saw creating a positive image in the Western public opinion as a way to establish a legitimate ground in the international system with the Tanzimat reforms, gains importance. This article traces the activities of Dr. Julius Grosser, the owner of the Agence de Constantinople, and his wife Anna Grosser-Rilke, who would later take over his cause and business, through Ottoman archival documents. Thus, with the example of the aforementioned news agency, it is also aimed to contribute to the understanding of the attitude of the Abdulhamid II administration towards foreign news agencies.

Anahtar Kelimeler

Abdulhamid II, Dr. Julius Grosser, Anna Grosser-Rilke, Book, Blackmailing, Foreign News Agency

Kaynakça

• Ardıç, Murat, Matbuat-ı Ecnebiye Müdüriyeti (yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya, 2009.
• Bayraktar, İlona, “Kaiser II. Wilhelm’in İstanbul’a Üç Ziyareti ve Hediyeler”, İki Dost Hükümdar: Sultan II. Abdülhamid Kaiser - II. Wilhelm, İstanbul: TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yayınları, 2010, s. 59-96.
• Demirel, Fatmagül, II. Abdülhamid Döneminde Sansür, İstanbul: Bağlam Yayınları, 2007.
• Deringil, Selim, Well-Protected Domains: Ideology and Legitimation of Power in the Ottoman Empire, 1876-1909, London - New York: I.B. Tauris, 1998.
• Georgeon, François, Sultan Abdülhamid, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Gözeller, Ali, Osmanlı-Alman Yakınlaşmasının Basına Yansıması: Sabah Gazetesi Örneği (1889-1895) (yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2005.
• Grosser-Rilke, Anna, Nie Verwehte Klange: Lebenserinnerungen aus Acht Jahrzehnten, Leipzig – Berlin: Verlag Otto Beyer, 1937.