Bu makale, İslam mantığına dair modern çalışmalarda İbn Sînâcı mantıkta çoğu zaman bütün yüklemli önermeler; kimi zamansa sadece modal “yüklemli” önermeler bağlamında var olduğu ileri sürülen zatî-vasfî önerme ayırımını eleştirel bir gözle ele almayı ve İbn Sînâcı mantıkta yüklemli önermeler bağlamında tutarlı bir zatî-vasfî ayırımının elde edilmesinin imkânını sorgulamayı amaçlamaktadır. Bu amaçla makalede ilk olarak çağdaş İslam mantığı araştırmalarındaki zatî-vasfî önerme açıklamalarına büyük ölçüde dayanak olarak gösterilmesi sebebiyle İbn Sînâ’ya (ö. 428/1037) göre genel mutlak önermelerin iki yorumu ve zorunlu önerme türleri tasvir edilmektedir. Bunun ardından ikincil literatürde yer alan zatî-vasfî önerme ayırımına dair açıklamalar, İslam mantığı araştırmalarına yön veren çalışmalara imza atan Tony Street’in konuyla ilgili görüşleri merkezinde analiz edilmektedir. Sonrasında ise modern çalışmalardaki konuyla ilgili açıklamalardan bağımsız olarak İbn Sînâcı mantıkta bütün yüklemli önermeleri içeren bir zatî vasfî önerme ayırımının yapılmasının imkânı tartışılmaktadır. Makalenin temel iddiası ise İbn Sînâ mantığında yüklemli genel mutlak ve modal önermelerin tamamını kapsayan bir zatî-vasfî ayırımının bulunmadığı ve ikincil literatürde bu ayırıma dair açıklamaların birçok yönden problem ihtiva ettiğidir.
İbn Sînâ Yüklemli Önerme Zâtî Önerme Vasfî Önerme Modalite Tony Street
Bu makaleyi okuyarak görüşlerini benimle paylaşan saygıdeğer hocam Prof. Dr. M. Cüneyt Kaya’ya şükranlarımı sunarım.
The aim of this article is to critically analyze the “essential (dhātī)-descriptional (waṣfī)” distinction in Avicennian logic, which is often claimed to exist in modern Islamic logic studies in the context of categorical propositions, and to question the possibility of obtaining a consistent essential - descriptional distinction about categorical propositions. To this end in this article, two interpretations of general absolute propositions, which have critical importance in this context, will be introduced first and then the types of necessary propositions according to Ibn Sīnā (d. 428/1037) will be explained since they are largely taken as the basis for the explanations of the essential-descriptional distinction in contemporary Islamic logic studies. Following this, the explanations in the secondary literature on the “essential-descriptional” distinction will be analyzed through the lens of Tony Street’s views on the subject, who has authored pioneering studies in Islamic logic. The main claim of this article is that it is not possible to make a consistent “essentialdescriptional” distinction that covers all categorical propositions in Avicennian logic and, as a result, the explanations of this distinction in the secondary literature are misleading.
Ibn Sīnā categorical proposition essential proposition descriptional proposition modality Tony Street
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | İslam Araştırmaları (Diğer) |
Bölüm | Research Article |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 8 Ağustos 2024 |
Gönderilme Tarihi | 29 Şubat 2024 |
Kabul Tarihi | 21 Mart 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Sayı: 52 |