İş Sağlığı ve Güvenliği Sisteminin Geliştirilmesi Bağlamında: İşçi Beslenmesinde Diyetisyenin Rolü ve Önemi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 137 - 143, 31.12.2020

Mete Han Üner

Öz

Ülkemizde işçi sağlığının korunması ve kazaların azaltılabilmesi için bir çok düzenleme yapılmasına rağmen işçi beslenmesi ve diyetisyenlerin endüstriyel kuruluşlara istihdamı ile ilgili yasal düzenlemeler unutulmuştur. İşyerindeki koşullara uygun olarak beslenme ihtiyaçlarının (kalori, protein, antioksidan bileşikler, mineraller vb.) karşılanması meslek hastalıklarının etkilerinin azaltılmasında ve iş kazalarının engellenmesinde önemli rol oynayabilir. Ayrıca meslek hastalıkları dışında gebe, emzikli, genç ve kronik hastalıklara sahip riskli grup çalışanlarının beslenmelerinin düzenlenmesi de büyük önem arz etmektedir.

Uluslararası meslek örgütü (ILO) endüstriyel kuruluşlara ait beslenme servisi hizmetlerinin hekimler ve diyetisyenler tarafından işletilmesini zorunlu görmektedir. Temel beslenme ve diyetetik eğitimi, işçi beslenmesi, toplu beslenme sistemleri, halk sağlığı ve beslenme biyokimyası gibi endüstriyel kuruluşlarda çalışan işçilerin beslenmelerine katkıda bulunacak bir çok ders ile desteklenmiştir. Bu durum diyetisyenleri endüstriyel kuruluşlarda besin ve beslenme konularında en güvenilir bilgi kaynağı haline getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

İşçi Beslenmesi, Diyetisyen, Çalışan Beslenmesi

In the Context of Improving the Occupational Health and Safety System: Role and Importance of Dietitian in Worker Nutrition

Öz

Although many regulations have been made in our country both for the condition of worker health and for the reduction of accidents, legal regulations regarding worker nutrition and employment of dieticians to industrial organizations have been forgotten. Meeting the nutritional needs (calories, protein, antioxidant compounds, minerals, etc.) in accordance with the conditions in the workplace can play an important role in reducing the effects of occupational diseases and preventing occupational accidents. In addition to occupational diseases, it is of great importance to regulate the nutrition of pregnant, lactating, young and risky employees with chronic diseases.

International professional organization (ILO) requires the nutrition services of industrial organizations to be operated by physicians and dieticians. Basic nutrition and dietetics education is supported by the courses that will be found in the nutrition of workers working in industrial establishments such as worker nutrition, collective nutrition systems, public health and nutritional biochemistry. This makes dietitians the most reliable source of information on food and nutrition in industrial establishments.

Anahtar Kelimeler

Worker nutrition, dietitian, employee nutrition

Kaynakça

• Altınel, H. (2017). Gastronomik ve Beslenme İlkelerinden Hareketle Menü Planlama ve Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Arslan, P. (1994). Toplu Beslenme Yapan Kurumlarda Beslenme Hizmetlerine İlişkin Yürürlükteki Mevzuat Yönetmelik Örnekleri Diyetisyenin Görev ve Sorumlulukları. Beslenme ve Diyet Dergisi, 23 (2), 271-281.
• Aydın, F., Ovacıllı, S., Pekiner, T. (2014). Avrupa İşbirliği’nde İş Sağlığı ve Güvenliği. Ankara: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yayın No: 12.
• Baysal, A. (2009). Beslenme. Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• Beyhan, Y. (2012). İşçi Sağlığı-İş Güvenliği ve Beslenme. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı. Erişim: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat db/Yayinlar/kitaplar/Beslenme-Bilgi-Serisi-1/iscisagligi-is-guvenligi-ve-beslenme.pdf
• Beyhan, Y. (2018). Toplu Beslenme Sistemlerinin Yönetim ve Organizasyonu. Ankara: Ankara Nobel Tıp Yayınları.
• Bilici S. (2008). Toplu beslenme sistemleri çalışanları için hijyen el kitabı. Ankara: T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı Beslenme Bilgi Serisi.
• Bulduk, S., Yabancı, N., Gümüş, H. (2002). Kurum Mutfağı. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Chaplin K., Smith A. P. (2011). Breakfast and snacks: Associations with cognitive failures, minor injuries, accidents and stress. Nutrients 3 (5), 515-528.
• Demircioğlu, A. M. (2013). Ulusal ve Uluslararası Hukukta İş Güvenliği Uzmanlığı İş Güvenliği Mühendisliği / İş Güvenliği Teknisyenliği. İstanbul: Beta Yayınları.
• Deveci, B. (2017). İş Stresi ve Turizm İşletmelerinde Yapılan Araştırmalara İlişkin Bir Değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20), 39-53.
• Dönmez, H. (2014). Başkent Organize Sanayisi Bölgesinde Bir Fabrikada Çalışan İşçilerin Beslenme Alışkanlıkları ve Beslenme Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Erişim: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Hacettepe Ü. (2020, 19 Mayıs). Erişim: http://akts.hacettepe.edu.tr/ders_listesi.php
• İşyerinde Beslenme (2020, 19 Mayıs). İşyerinde Kazalara Karşı Doğru Beslenme. İşte Sağlık Dergisi. Erişim: http://www.istesaglikdergisi.com.tr/index.php/ekim-2009/155-is-yerinde-kazalara-karsi-dogru-beslenme
• Korjenek, PA. (1992). The Relationship Between Consumption and Worker Productivity: Nutrition and Economic Approaches. Social Science and Medicine, 35 (9), 1103-1113.
• Kutluay Merdol, T. (2014). Toplu Beslenme Servisi (TBS) Yapılan Kurumlar İçin Sağlıklı Beslenme Rehberi. İstanbul: Okan Üniversitesi Yayınları.
• Larson Duyff, R. (2003). Amerikan Diyetisyenler Derneği’nin Geliştirilmiş Besin ve Beslenme Rehberi, Çeviri editörleri: Yücecan S, Pekcan G, Besler T, Nursal B, Acar Matbaacılık.
• Maffoni, S. I., Kalmpourtzidou, Α., & Cena, H. (2020). The potential role of nutrition in mitigating the psychological impact of COVID-19 in healthcare workers. NFS Journal, 22, 6-8. Pelders, J., Nelson, G. (2019). Contributors to Fatigue of Mine Workers in The South African Gold and Platinum Sector. Safety and Health at Work, 10 (2), 188-195.
• Resmi Gazete (2011). Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun No. 6225. Resmi Gazete, Kabul Tarihi: 06.04.2011. Resmi Gazete (2014). Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş Ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete Yönetmelik. Kabul Tarihi: 22.05.2014.
• Resmi Gazete (2019). Gıda ve Yem İşletmelerinde Çalıştırılması Zorunlu Meslek Mensuplarının Belirlenmesine Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2019/48). Tarım ve Orman Bakanlığı. Kabul Tarihi: 06.12.2019.
• Samur, G. (2002). İşçi ve İş Veriminin Geliştirilmesinde Beslenmenin Önemi. İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 7 (1), 39-45. Erişim: http://www.kamu-is.org.tr/pdf/715.pdf
• Sett, M., & Sahu, S. (2016). Anthropometric characteristics and evaluation of nutritional status amongst female brick field workers of the unorganized sectors of West Bengal, India. Homo, 67(3), 235-244.
• Sevinç, Y. (2010). Toplu Yemek Sektöründe Yaşanan Problemler ve Çözüm Yolları (Yüksek lisans tezi). Erişim: http://acikerisim.nku.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/20.500.11776/561/0029661.pdf
• SGK (2020, 20 Aralık). Sosyal Güvenlik Kurumu 2019 Verileri. Erişim: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari
• Şanlıer, N., Ulusoy, H. G., Ceyhun Sezgin, A. (2019). Beslenme İlkeleri Laboratuvar Uygulamaları. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Tang Z., Zhang N., Liu A., Luan, D., Zhao, Y., Song, C., Ma, G. (2017). The effects of breakfast on short-term cognitive function among Chinese whitecollar workers: protocol for a three-phase crossover study. Bmc Public Health, 17 (92), 1-8.
• Tayfur, M. (2014). Diyetisyenin Çalışma Rehberi. Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• Tayfur, M., Barış, O., Nazan Baştaş, N. (2011). Dünyada ve Türkiye’de Beslenme Diyetetik Eğitim-Öğretimi, Diyetisyenin Meslek Etiği. Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• TSE Diyetisyen (2004). Türk Standardı TS 13114 Diyetisyen. Türk Standartları Enstitüsü. Ankara. Erişim: http://bd.sagb.firat.edu.tr/sites/bd.sagb.firat.edu.tr/files/TSE_Diyetisyen.pdf
• TÜBER (2016). Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi 2015. Anlara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Türk İş (2014). Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, İş Sağlığı ve Güvenliği Ders Notları. Ankara: Grup Matbacılık. Erişim: http://www.turkis.org.tr/dosya/lIEzkbGK8Lyp.pdf
• Venkatratnam, A., & Fry, R. C. (2020). The role of nutrition and epigenetics in environmental toxicology. In Environmental Epigenetics in Toxicology and Public Health, 22, 303-334.