Avrupa Birliği Hukuku’nda Sendikal Hakların Yeri ve Türkiye’nin Uyumu

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 1, 25 - 46, 01.03.2012

Arş.Gör.Feyza Turgay

Öz

Örgütlenme, toplu pazarlık ve grev haklarını kapsayan çalışanların toplu hakları konusu Avrupa Birliği Hukuku içinde en tartışmalı alanlardan biridir. Birlik organlarının bu konuda bağlayıcı düzenleme yapma yetkisinin olmaması (Roma Ant. Md.137) ve Avrupa Birliği Hukuku’nun dayandığı pek çok belgede bu haklara yer veriliyor olması tartışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Çalışmada sosyal politika açısından toplu hakların ne anlama geldiği belirtildikten sonra, Avrupa Birliği’nin kurucu antlaşma ve belgelerinde ve Topluluk hukukuna dahil ettiği BM, ILO ve Avrupa Konseyi belgelerinde yer alan toplu haklara ilişkin düzenlemelere yer verilerek AB hukukunda toplu hakların yerine ilişkin tartışmalar ve müzakere sürecinde toplu haklar alanında Türkiye-AB uyum süreci değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, sendikal haklar, toplu pazarlık, grev, Türkiye

The Position of Collective Rights in the European Union Legislation and the Harmonization Process of Turkey

Öz

The issue of collective rights which covers the rights of organising, collective bargaining and strike is one of the contentious subjects in the EU legislation. The facts that the union organs don't have the authority to enact obligatory regulations and many documents on which the EU legislation based include these rights are the emerging points of the debate. In this study, after stating the meaning of collective rights in regards of social policy, the debates about the position of collective rights in the EU legislation and the harmonization process of Turkey to the union in terms of collective rights will be explained by discussing the arrangements on collective rights in UN, ILO and EU Council documents which EU included in founding agreements and documents.

Anahtar Kelimeler

Eurpean Union, union rights, collective bargaining, strike, Turkey

Kaynakça

• Akkaya, Yüksel, (2004), AB Sürecinin En Uyumsuz Alanı: Sosyal Haklar İse, Niye AB?, Birikim Dergisi, 2004/187, Kasım.
• Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, 19.Fasıl: Sos- yal Politika ve İstihdam.
• Avrupa Birliği İlerleme Raporları 1998-2010 ve Avrupa Birliği Katılım Ortaklığı Belgeleri 2001, http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=1 23&l=1 E.T. 30.04.2010 2006, 2008;
• Carchedi, Guglielmo (2001), For Another Eu- rope a Class Analysis of European Eco- nomic Integration, Londra: Verso.
• Consolidated Version Of The Treaty On Euro- pean Union And The Treaty On The Functioning Of The European Union ,2010/c 83/01
• Çelik Aziz, (2004b), AB Emeğe Zararlı mı?, Bi- rikim Dergisi, 2004/187, Kasım.
• Çelik, Aziz, (2004a), AB Sürecinin En Uyum- suz Alanı: Sosyal Haklar, Birikim Dergisi 2004/184-185, Ağustos-Eylül.
• Çelik, Aziz, (2005), Avrupa Sosyal Şartı ve Tür- kiye’nin Çekinceleri, Türk-İş Dergisi, 2005/366, Mayıs-Haziran 2005.
• Çelik, Aziz, (2006), Sosyal Şart Şartsız Onay- lanmalı, Radikal, 25.05.2006.
• Çelik, Aziz, (2008a), AB Sosyal Politikası: Uyum Sürecinin Uyumsuz Alanı, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Çelik, Aziz, (2008b), Avrupa Birliği Sürecinde Sendikalar, DİSK, Emek Tartışmaları 1.
• Çelik, Aziz, (2010a), AB Hukuku’nda Sendikal Haklar ve Türkiye’nin Uyum Sorunu, www.kristalis.org.tr/.../ABHukukundaS endikalHaklarveTurkiyeninuyumsorun- lari.doc E.T. 28.04.2010.
• Çelik, Aziz, (2010b), Avrupa Birliği Anayasası: Sosyal Haklar Açısından Kaçırılan Bir Fır- sat, http://www.kristalis.org.tr/aa_do- kuman/AB%20Anayasasi%20isci%20Ha klari%20Acisindan.pdf E.T. 20.04.2010.
• Çelik, Aziz, (2010c), Sendikal Haklar: Uluslar- arası Çalışma Hukuku ve Türkiye’nin Uyumsuzluğu, Disiplinlerarası Yakla- şımla İnsan Hakları, Beta Yayınları, İstan- bul, Editör: Selda Çağlar.
• Çelik, Aziz, (2010d), Türkiye Yine ILO Günde- mindeydi, Birgün, 01.07.2010.
• Çelik, Aziz, (2010e), Grev Yasağı Geliyor, Bir- gün, 05.08.2010.
• European Committee of Social Rights, (2002), European Council of Police Trade Unions (CESP) v. Portugal, Complaint No. 11/2001, Decision on the merits of 22 May 2002. Galgoczi, Bela vd.(ed) (2004), The Enlar- gement of Social Europe, Brüksel: ETUI. Gülmez, Mesut, (1991), Türkiye’de Ça- lışma İlişkileri (1936 öncesi), 2.Basım, TODAİ, Ankara.
• Gülmez, Mesut, (2005), Sendikal Haklarda Uluslararası Hukuka ve Avrupa Birliği’ne Uyum Sorunu, Belediye-İş Yayınları, An- kara.
• Gülmez, Mesut, (2006), Gözden Geçirilmiş Av- rupa Sosyal Şartı ve Türkiye’nin Çekince- leri, TÜRK-İŞ/SAK, Avrupa Birliği Müzakere Sürecinde Avrupa Sosyal Mo- deli ve Sendikal Haklar Uluslararası Sem- pozyumu.
• Gülmez, Mesut, (2007), Gözden Geçirilmiş Av- rupa Sosyal Şartı’na Uyum Sağlayabile- cek miyiz?, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2007/1,(12).
• Gülmez, Mesut, (2008a), Avrupa Birliği ve Sos- yal Politika, Hatiboğlu Yayınları, Ankara.
• Gülmez, Mesut, (2008b), Sendika Hakkı, Toplu Sözleşme ve Grevi de İçeren Toplu Eylem Haklarını Kapsar Mı?, Çalışma ve Top- lum Dergisi, 2008/3, (18).
• Gülmez, Mesut, (2010), Sendikal Hakların Bö- lünmezliği: Toplu Sözleşmesiz ve Grevsiz Sendika Hakkı Özünden Yoksundur, Ça- lışma ve Toplum Dergisi, 2010/3, (26).
• Gülmez, Mesut, (2010a), İş Hukuku Öğretisi ve Anayasa Madde.90/Son Sorunu, Prof.Dr. Ali Güzel’e Armağan, İstanbul, Beta Ya- yınları.
• Hantrais, Linda (2000), Social Policy in the Eu- ropean Union, New York, Macmillan (İkinci Baskı).
• ILO, (2006), Freedom of Association-Digest of Decisions and Principles of the Freedom of Association Committee of the Gover- ning Body, Fifth (revised) edition, Ge- neva.
• ILO, (2010), Committee of Experts on the App- lication of Conventions and Recommen- dations, Geneva.
• Kaya, Pir Ali, (2002), Sendika Özgürlüğü Açı- sından 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sen- dikalar Yasasının Değerlendirilmesi, Çimento İşveren, Mayıs, 2002.
• Kent, Penelope, (2001), Law of the European Union, Londra: Longman, üçüncü baskı.
• Kızıloğlu, Hakkı, (2000), Avrupa Birliğini Oluşturan Temel Mevzuat ve Belgelerde AB Sosyal Politikası, TİSK İşveren Der- gisi, Mart, 2000.
• Mutlu, Levent, (2001) , Memurların Sendika- laşması ve Ekonomik-Sosyal Haklara Et- kisi, Temmuz-Eylül 2001. Sayı: 42,
• Müftüoğlu, Özgür, (2008), Türkiye’nin Avrupa Birliği Üyelik Süreci, Emek Tartışmaları I, DİSK.
• Özveri, Murat, (2009), İnsan Kaynakları Yöne- timi - Sendika İlişkisi, başlıklı araştırma ödevi 03.12.2009. yapılan mülakat,
• Talas, Cahit, (1992), Türkiye’nin Açıklamalı Sosyal Politika Tarihi, Bilgi Yayınları, An- kara,1992.
• Tanör, Bülent, (1978), Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, May Yayınları, İstanbul.
• Uçkan, Banu, (2005), Avrupa Anayasası’nın Genel Çerçevesi ve Sosyal Politikalar, Ça- lışma ve Toplum Dergisi, 2005/3, (6).
• Uçkan, Banu, (2006), Avrupa Birliği Düze- yinde Toplu Pazarlık, Legal Yayınları, İs- tanbul.