İş Arama Davranışı: Bütüncül Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 2, 7 - 32, 01.06.2012

Yard.Doç.Dr.Burcu KÜMBÜL Güler

Öz

Genellikle iktisadi açıdan incelenmekte olan iş arama davranışı bu makalede bütüncül olarak psiko-sosyal bir bakış açısıyla incelenmektedir. İstihdam olanaklarının araştırılması olarak ifade edilen iş arama, psikolojik olarak “istihdam amacını gerçekleştirmeye bağlı olan ve bununla belirlenen amaçsal ve bireyin kendi iradesine bağlı bir eylem” olarak tanımlanabilir. Günümüzde artan rekabetin sadece firmalar düzeyinde değil, işgücü piyasasında da yaşanıyor olması ve ciddi oranlardaki işsizlik, uygun iş arayan bireyleri zor durumda bırakmaktadır. Bu koşullarda, iş aramanın ardındaki psiko-sosyal sürecin anlaşılarak, iş arayanları isabetli iş arama davranışlarına yönlendirmek ve bu kişilerin iş bulma motivasyonlarını artırarak onlara yardımcı olmak giderek önem kazanmaktadır. Sözü edilen psiko-sosyal süreci anlamak adına yazın taramasıyla birlikte, bütüncül bir model önerisinde bulunan bu makalenin ülkemizdeki çalışma psikolojisi yazınına katkısının yanı sıra, iş bulma konusunda danışmanlık yapan uygulayıcılar için yol gösterici olması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İş arama davranışı, Planlanmış Davranış Teorisi, Beklenti-Değer Teorisi, İş arama özyeterliği, İş arama netliği

Job Search Behaviour: An Integrative Psycho-Social Approach

Öz

Job search behaviour, which is usually studied in economic terms, will be investigated in an integrative psycho-social perspective in this study. Simply meaning as a search for employment possibilities, job search can be defined as “a purposive, volitional pattern of action that begins with the identification and commitment to pursuing an employment goal” in psychological terms. Not only the growing competition between companies, but also the competition among work force and significantly high percentages of unemployment put pressure on individuals who seek suitable jobs. Under these circumstances, understanding the psycho-social process behind job search, leading job seekers to well-directed job search behaviours and helping these individuals by enhancing the motivation for job finding have been increasingly crucial. In order to understand the psycho-social process, this study, which benefits from literature review and presents an integrative model, is a considered as a contribution to the work psychology literature in Turkey besides being helpful to the consultants working in the field of job search.

Anahtar Kelimeler

Job search behaviour, Theory of Planned Behaviour, Expectancy-Value Theory, Job search self-efficacy, Job search clarity

Kaynakça

• Avey, J. B., Luthans, F. ve Jensen, S. M. (2009). Psychological Capital: A Positive Resource for Combating Employee Stress and Turnover. Human Resource Management. 48(5), 677-669.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exer- cise of control. New York: Freeman.
• Barber, A.E., Wesson, M.J., Roberson, Q.M., Taylor, M.S. (1994). Job Search Activi- ties: An Examination of Changes Over Time. Personnel Psychology, 47(4): 739- 766.
• Başbuğ, G. (2008). Üniversiteden Yeni Mezun Olan Gençlerin İş Arama Dav- ranışlarının Planlı Davranış Teorisi Bağ- lamında Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Başbuğ, G. ve Elgin, C. (2010). The More Ex- pecting to Have a Job, the More Having It. http://www.econ.boun.edu.tr/pub- lic_html/RePEc/pdf/201010.pdf Eri- şim Tarihi: 02.01.2011.
• Biçerli, K. (2000). Çalışma Ekonomisi. İstan- bul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Bjornstadt, R. (2006). Learned helplessness, discouraged workers, and multiple unemployment equilibria. The Journal of Socio-Economics. 35: 458-475.
• Blau, G. (1993). Further Exploring the Rela- tıonship Between Job Search and Vo- luntary Individual Turnover. Personnel Psychology. 46(2): 313-330.
• Bora, T., Bora, A. Erdoğan, N. ve Üstün, İ. (2011). “Boşuna mı Okuduk?”: Türki- ye’de Beyaz Yakalı İşsizliği. İstanbul: