Investigation of the Effects on Organizational Trust and Job Satisfaction of Human Resources Management Practices: A Investigation in Afyonkarahisar

Yıl 2011, Cilt: 13 Sayı: 3, 95 - 118, 01.09.2011

Yrd.doç.dr.hüseyin Yılmaz Doç.dr.atila Karahan

Öz

In this study, human resources management, organizational trust and job satisfaction and related definitions and theoretical studies examining the human resource management practices that describes the training, performance appraisal, career planning, communication, job description, concessions and selection activities and organizational trust and job satisfaction among relations are evaluated by a survey. Research results, human resource management practices on performance reviews, communication, job description and selection of activities shows that positively impact organizational trust. Moreover, human resource management practices of selection activities have an impact on job satisfaction were the only independent variable.

Anahtar Kelimeler

Human resources management, organizational trust, job satisfaction, survey

İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Örgütsel Güven ve İş Tatmini Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması: Afyonkarahisar’da Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmada, insan kaynakları yönetimi, örgütsel güven ve iş tatmini ile ilgili tanımlar ve kuramsal çalışmalar incelendikten sonra insan kaynakları yönetimi uygulamalarını ifade eden eğitim, performans değerlendirme, kariyer planlaması, iletişim, iş tanımlaması, ödünlendirme ve seçim faaliyetleri ile örgütsel güven ve iş tatmini arasındaki ilişkiler yapılan bir araştırma ile değerlendirilmektedir. Araştırma sonuçları, insan kaynakları yönetimi uygulamalarından performans değerlendirme, iletişim, iş tanımlaması ve seçim faaliyetlerinin örgütsel güveni pozitif yönde etkilediğini göstermektedir. Ayrıca insan kaynakları yönetimi uygulamalarından seçim faaliyetinin iş tatmini üzerinde etkisi olan tek bağımsız değişken olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İnsan kaynakları yönetimi, örgütsel güven, iş tatmini, anket

Kaynakça

• Aksel, İ., (2003), İşletme Yöneticilerinin Li- derlik Davranışlarının İş Tatmini Üze- rine Etkileri ve Bir uygulama, Basılmış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 1-198.
• Aksu G., Acuner A., Tabak R., (2002), Sağlık Bakanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı Yö- neticilerinin İş Tatminine Yönelik Bir Araştırma (Ankara Örneği), Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 55, Sayı, 4:2, Ankara.
• Akıncı, Z. ,(2002)Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler Beş Yıl- dızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uy- gulama.Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi 2(4)
• Aldemir, C., Atayol, A. ve Budak, G., (2001), İnsan Kaynakları Yönetimi, (4.Basım) Barış Yayıncılık, İzmir, 2001.
• Allahverdi,M.,(2006)Elektronik İnsan Kay- nakları Yönetimi ve Türkiyedeki Uygu- lamalarına Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi,Konya.
• Asunakutlu, T., (2006), Çalışanlar İle Yöne- ticiler Arasında Güven Duygusunun Araştırılması: Turizm Sektöründe Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Sayı:4, s. 17-33.
• Aytaç, S., (1997), Çalışma Yaşamında Kari- yer: Yönetim Planlaması, Geliştirilmesi Sorunları, İstanbul, s.187.
• Bayram N., Aytaç S. ve Gürsakal S., (2007), Çalışanların İş Tatmini Üzerine Bir Araştırma, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, İnönü Üniversitesi, Malatya, s.1-10.
• Baysal, A. C., (1993), Çalışma Yaşamında İnsan, İ.Ü.İşletme Fak. Yay.
• Becker B. ve Gerhart B., (1996), The Impact Of Human Resource Management On Organizational Performance: Progress and Prospect, Academy of Manage- ment Journal Vol.39, s.800.
• Black, S. E. & Lynch, L. M., (2004), What's Driving The New Economy: The Bene- fits of Workplace Innovation, Economic Journal, 114 (2), ss. 97-116.
• Blunsdon, B. ve Reed, K., (2003), The Effects of Technical and Social Conditions on Workplace Trust, Human Resource Ma- nagement, 14:1.
• Büyükuslu A. R., (1998), Globalizasyon Bo- yutunda İnsan Kaynakları Yönetimi, Der Yay. No:240, İstanbul, s. 83.
• Cappelli, P. & Neumark, D., (1999), Do High-Performance Work Practices Im- prove Establishment-Level Outcomes?, Industrial and Labour Relations Re- view, 54:4, pp.737-776.
• Cribbin, J. J., (1972), Effective Managerial Leadership, American Management Association, New York, USA, p. 155
• Çağlar, M.E., ( 2008), Örgütsel İklimin Ör- gütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi,Ankara.
• Çınar, F., (1999), Organizasyonlarda Çağdaş Bir Yaklaşım: Yetkilendirme (Empo- werment), Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 17, s. 1-2.
• Davis, K., (1988), İşletmede İnsan Davranışı: Örgütsel Davranış, (Çev: Kemal Tosun), İ. Ü. İşletme Fakültesi, Yayın No. 199, İstanbul, s. 95-97.
• Dedehayır, H., (2002), Performans Yönetimi Ne İşe Yarar?, Kaynak Dergisi, Ekim- Aralık, s. 12.
• Delery, J. E & Doty, D. H., (1996), Modes of Theorizing in Strategic Human Reso- urce Management: Tests of Universalis- tic, Contingency and Configurational Performance Predictions, Academy of Management Journal, 39(4), pp.802-835.
• Demirel, Y.,(2008), Örgütsel Güvenin Örgüt- sel Bağlılık Üzerine Etkisi,Tekstil Sek- törü Araştırma, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F Yönetim ve Ekonomi Dergisi Bir
• Devis K., (1981), Human Behavior at Work, Organization Behavior, 6 th Ed., Mc Graw Hill. New York.
• Eker, G., (2006), Örgütsel Adalet Algısı Bo- yutları ve İş Doyumu Üzerindeki Etki- leri, Basılmış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yö- netim ve Organizasyon Programı, İzmir, s. 1-142.
• Erdil, O., Keskin, H., İmamoğlu, S. Z., ve Erat, S., (2004), Yönetim Tarzı ve Ça- lışma Koşulları, Arkadaşlık Ortamı ve Takdir Edilme Duygusu ile İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir uygulama, Doğuş Üniversitesi Der- gisi, 5:1, s. 17-26.
• Erdil, O., Alpkan, L., Biber, L.,(2004), İnsan Kaynakları Uygulamalarıyla Örgütsel Performans Arasındaki İlişkileri İncele- meye Yönelik Bir İnceleme.D.E.Ü İ.İ.B.F Dergisi Cilt:19 Sayı:2
• Eren, E., (1998), Örgütsel Davranış ve Yöne- tim Psikolojisi, 5. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Eroğlu, Ş,G., (2009), Örgütsel Adalet Algıla- ması ve İş Tatmini Hakkında Bir Araş- tırma,Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi,Denizli.
• Eryiğit, S., (2000), Kariyer Yönetimi, Kamu- İş Dergisi, 6:1, s. 1-25
• Gedik, T. Akyüz, C.K, Batu, C., (2009), Orman Endüstri İşletmelerinde Yönetici İş Tatmin Düzeyinin Belirlenmesi, Düzce İli Örnegi, Kastamonu Üniversi- tesi Orman Fakültesi Dergisi.
• Gilbert, J. A. & Tang, T. L.P., (1998), An Exa- mination of Organizational Trust Ante- cedents Public Personnel Management, 27:3, s.321–338.
• Godard, J. ve Delenay J.T, (2000), Reflecti- ons on the High Performance Para- digm’s Implications for Industrial Relations as a Field, Industrial and Labor Relations Review, 53:3, s.482-502.
• Guest, D. & Conway, N., (2000), Peering Into the Black Hole: The Downside of The New Employment Relations in The UK, British Journal of Industrial Relations, 37:3, pp. 367-89.
• Fındıkçı, İ., (2000), İnsan Kaynakları Yöne- timi, Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2. Baskı, İstanbul.
• Hackman, J., & Oldham, G., (1980), Work Redesign, Reading, MA: Addison Wes- ley, p.57.
• Halis, M., Gökgöz, G. S. Ve Yaşar, Ö., (2007), Örgütsel Güvenin Belirleyici Faktörleri ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygu- lama, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bi- limler Dergisi, 17, s. 187-205.
• Howell, J. P., Romero, E. J. P., Dorfman, P. W. J. & Bautista, J. A., (2003), Effective Leadership in The Mexican Maquila- dora: Challenging Common Expectati- ons, Management, 9:1, pp. 51-73 International
• Huselid, M. A., (1995), The Impact of Human Resource Management Practi- ces on Turnover, Productivity, and Cor- porate Academy of Management Journal, 38, 635-672. Performance, üniversitelerindeki Öğretim Elemanla- rının İş Tatmini Düzeyini Etkileyen Faktörler, Cilt:14:1, ss. 109-119.
• Kaynak, T., (1996), İnsan Kaynakları Planla- ması, Alfa Basım Yayım, İstanbul.
• Kaynak, T., ve Adal, Z., (1998), İnsan Kay- nakları Yönetimi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Kitapçı, H., Sezen, B.,(2002) Çalışanların İş Tatminini Belirlemeyici Unsurlar Üze- rine Bir Araştırma Kariyer Süreci Ör- neği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt:12,Sayı:1, Elazığ.
• Kurtuluş, K., (1996), Pazarlama Araştırma- ları, Avcıol Basım, İstanbul, s.310.
• Küçük, F., (2005), İnsan Kaynakları Açısın- dan Kurumsal İmaj, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15:2, ss. 247-266,
• Landy, J. F., (1989), Psychology Of Work Be- havior, California. USA, pp.583-584.
• Locke, E. A., (1976), Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Chi- cago, p.1308.
• MacDuffy, J.P., (1995), Human Resource Bundles And Manufacturing Perfor- mance: Organizational Logic And Fle- xible Production Systems in The World Auto Industry, Industrial and Labor re- lations Review, 48: pp.197-221.
• Dağdeviren, M., (2007), Performans Değer- lendirme Sürecinin Bulanık AHP İle Bü- tünleşik Modellenmesi, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 25:3, ss. 268-282.
• Minibaş, J., (1990), Özel ve Devlet İlkokul- larında Görev yapan Öğretmenlerin İş Tatmini Düzeyi ve Bu Düzeyin Frus- trasyon Karşısında Gösterilen Tepki Tipi ve Agresyon Yönü İle İlişkisi, Ba- sılmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Fakültesi Davranış Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul, ss.1-196.
• Mondy, R.W. & Noe, R.M., (1987), Person- nel: The Management of Human Reso- urces, Massachusetts, 1987, p. 366. Bacon Inc.,
• Morrison, W.E., (1996), Organizational Citi- zenship Behavior As A Critical Link Between HRM Practices And Service Quality, Human Resource Manage- ment, Vol. 35 No: 4, pp. 493-512.
• Motowidlo, S., (1984), Does Job Satisfaction Lead to Conception and personnel Sen- sitivity, Academy of Management Jour- nal, Mississippi, 27:4, pp. 910 -1015.
• Neves, P., & Caetano, A., (2006), Social Exc- hange Processes in Organizational Change: The Roles of Trust and Con- trol, Journal of Change Management, 6(4), pp. 351– 364.
• Nyhan, R. C., (2000), Changing the Para- digm: Trust and its Role in Public Sector Organizations, The American Review of Public Administration, 30, ss. 87- 109.
• Öge, S., (2009), Elektronik İnsan Kaynakları Yönetiminde İnsan Kaynakları Enfor- masyon Sisteminin Önemi ve Temel Kullanım iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/03- 02.pdf, 2009, (Erişim Tarihi: 28.08.2010).
• Özdemir, F., (2006), Örgütsel İklimin İş Tat- min Düzeyine Etkisi: Tekstil Sektö- ründe Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, ss. 70- 72.
• Perry, Ronald W. & Mankin, L. D., (2007), Organizational Trust, Trust in the Chief Executive and Woric Satisfaction, Pub- lic Personnel Management, 36:2, pp. 165–179.
• Qureshi M. T. & Ramay I.M., (2006), Impact of Human Resource Management Prac- tices on Organizational Performance in Pakistan, Muhammad Ali Jinnah Uni- versity Islamabad, p.123.
• Randall S. S. & Macmillan, I. C., (1984), Human Resource Management, 23:3, ss. 241-255.
• Sabuncuğlu, Z., (2000), İnsan Kaynakları Yö- netimi, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Singh K., (2004), Impact of HR practices on perceived firm performance in India, Asia pacific Journal of Human Resour- ces 42:3, pp. 301-317.
• Sohel, A. & Schroeder R. C., (2003), The Im- pact Human Resources Practices on Operational Performance: Recognizing Country And Industry Differences, Jo- urnal of Operational Management Vol. 21, s.20.
• Spector, P.E., (1997), Job satisfaction: Appli- cation, assessment, causes, and conse- quences, Thousand Oaks, CA: Sage, p.2.
• Spencer, D.G., & Steers, R. M., (1981), Per- formance as a Moderator of the Job Sa- tisfaction Journal of Applied Psychology, 66, p.511. Relationship,
• Toker, B., (2007), Demografik Değişkenlerin İş Tatminine Etkileri: İzmir’deki Beş ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygu- lama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), ss. 92-107.
• Şibil, H. M., (1987), İş analizleri ve İş Tanıtım Örnekleri, Pazarlama Dünyası, İstan- bul, s. 6.
• Tuğray, A. Z., Ataay İ., Uyargil C., Sadullah Ö., Acar A. C., Özçelik O., Dündar G., Uluhan R., (2000), İnsan Kaynakları Yö- netimi, İ.Ü.İ.İ.B.F. Yay. No:7, İstanbul, s. 15.
• Tutum, C., (1976), Personel Yönetimi, TO- DAIE Yayınları, No:149, Sevinç Mat- baası, Ankara, s.3
• Ulrich, D., (1998), Delivering Results: A New Mandate for Human Resource Profes- sionals, Harvard Business School Press, Boston, MA., pp.112.
• Whitener, M.E., Brodt, E.S., Korsgaard, A.M. & Werner, M.J., (1998), Managers As Initiators Of Trust: An Exchange Rela- tionship Framework For Understan- ding Behavior”, Academy of Management Review, Vol. 23 No. 3, pp. 513-30.
• Wright, P. M., McMahan, G. C. & McWilli- ams, A., (1994), Human Resources and Sustained Competitive Advantage: A Resource-Based Perspective, Internatio- nal Journal of Human Resource Mana- gement, 5:2, pp. 301-326.
• Yammarino, F., & Dubinsky, A., (1992), Su- perior-Subordinate Relationships: A multiple level of Analysis Approach, Human Relations, 45, pp. 575-600.
• Young, L. & Daniel, K., (2003), Affectual Trust in The Workplace, International. Journal. of Human Resource Manage- ment, 14:1, pp.139–155.
• Yüksel, Ö., (1998), İnsan Kaynakları Yöne- timi, Gazi Kitabevi, Ankara, s.8.
• Zeffane, R. & Connell, J., (2003), Trust And HRM in The New Millennium, Interna- tional Journal Of Human Resource Ma- nagement, 14:1, pp. 3-11.
• Zucker, G. L., (1996), Collaboration Structure and Information Dilemmas in Biotech- nology, Thousand Oaks, CA: Sage. pp.90-113.
• Zucker, G. L., (1986), Production of Trust: Institutional Sources of Economic Struc- ture, 1840-1920 in Research in Organi- zational Behavior, vol. 8, pp. 53-111.