Bilgi Yönetiminde Liderliğin Rolü: Kapadokya Bölgesinde Faaliyet Gösteren Kobi’lerde Bir Araştırma

Yıl 2009, Cilt: 11 Sayı: 3, 27 - 50, 01.09.2009

Doç. Dr. Selen Doğan Arş. Gör. Selçuk Kılıç

Öz

Bilgi yönetimi sürecinde liderlik, grup amaçlarını ya da organizasyonel hedefleri başarmak için gereksinim duyulan öğrenme süreçlerinde, diğer grup üyelerinin desteklendiği bir süreç olarak tanımlanabilir. Bu süreç içerisinde liderin öncelikli görevi, organizasyonun bilgi varlıklarını harekete geçirerek bilgiden yarar sağlayabilmektir. Bilgi yönetiminde işletmelerin başarısı, lider/yöneticilerin değişime ayak uydurabilmeleri ve aynı zamanda liderlik özelliklerine sahip olmaları ile mümkün olabilecektir. İşletmelerin bilgi yönetimi uygulamasında başarı sağlayabilmeleri için; işletme içinde güven ortamının yaratılması, işletmenin bilgi vizyonunun belirlenmesi, hedef odaklı bir bilgi yönetim stratejisinin izlenmesi, işletme süreçlerine ve faaliyet alanına uygun teknolojilerin seçilip yerleştirilmesi, çalışanların bilgi paylaşımının kolaylaştırılması, performans ve bilgi paylaşımının ödüllendirilmesi, bilgi yönetiminin iç süreçlere yerleştirilmesi ve destekleyici bir alt yapının oluşturulması gerekmektedir. Çalışmada, bilgi yönetiminde liderliğin rolü ve önemi ortaya konulmakta, bilgi yönetiminin başarısı için, liderlik rollerinin neler olduğu açıklanmaya çalışılmaktadır. Uygulama kısmında ise, ülkemizde faaliyet gösteren işletmelerde bilgi yönetimi uygulamaları ve liderlik ilişkisi konu edilmektedir. Bu çerçevede, işletmelerin bilgi yönetimi uygulamasında nasıl başarı elde edebileceklerine ve sorunlarını aşmaları için bilgi yönetimini bir strateji olarak nasıl kullanabileceklerine ilişkin öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Yönetimi, Liderlik, Bilgi Yönetiminde Liderlik Rolleri

Leadership Roles In Knowledge Management: A Case Study In Smes Operating In Cappadocia Region

Öz

In the process of knowledge management (KM), leadership can be defined as a process in which the other members of the group are supported in learning processes which are necessary for accomplishing group goals or organizational objectives. In this process, the principal task of the leader is to benefit from knowledge through mobilizing knowledge assets of the organization. The success of the businesses in KM depends on leaders’ keeping in pace with the change and also on leadership qualities. In order to be successful in KM applications, the businesses need to build a trust atmosphere, to determine their knowledge visions, to follow a goal-oriented KM strategy, to select and install technologies appropriate for their procedures and scope of operations, to facilitate the knowledge sharing of the employees, to reward performance and knowledge sharing, to install KM in house processes, and to provide a supporting infra-structure. In this study, the role and importance of leadership in KM are exposed while explaining the leadership roles to be employed in order to be successful in KM. The relationship of KM applications and leadership in the companies working in our country is the subject of the application of the study. In this respect, suggestions on how to reach success in KM and on how to use the KM as an organizational strategy to overcome the troubles are made to businesses.

Anahtar Kelimeler

Knowledge Management, Leadership, Leadership Roles in KM

Kaynakça

• AKGÜL Aziz ve ÇEVİK, Osman (2003), İsta- tistiksel Analiz Teknikleri - SPSS’te İş- letme Yönetimi Uygulamaları, Emek Ofset, Ankara.
• ALBAYRAK, Ali Sait, vd. (2005), SPSS Uy- gulamalı Çok Değişkenli İstatistik Tek- nikleri, (Editör, Şeref Kalaycı), Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• ANDRE, John (2003), “Chief Knowledge Of- ficer”, Knowledge Management Wor- king Group-KM.GOV, http://www.km.gov/QuickPlace/km /PageLibrary85256C6B005EDD06.nsf/ 7A67D139B238F48C85256C7E006AA3 AF/AA565305CD6E4A9385256D50005 21948/?OpenDocument (18.02.2006).
• AYTÜRK, Nihat (1999), Yönetim Sanatı – Ba- şarılı Yönetim ve Yöneticilik Teknikleri, Yargı Yayınları, Yargı Matbaası, 3. Baskı, Ankara.
• BARUTÇUGİL, İsmet (2002), Bilgi Yönetimi, Kariyer Yayınları, Yayın No:24, 2. Baskı, İstanbul.
• BASS, Bernard M. ve STEIDLMEIER, Paul (1998), “Ethics, Character, and Authen- tic Transformational Leadership”, Bing- hamton University, School of Management Center for Leadership Studies, http://cls.binghamton.edu/ BassSteid.html (17.11.2005).
• BAŞ, Türker (2001), Anket/Anket Nasıl Ha- zırlanır-Anket Nasıl Uygulanır-Anket Nasıl Değerlendirilir?, Seçkin Yayıncı- lık, Ankara.
• BEIJERSE, Roelof P. Uit (1999), “Questions in Knowledge Management: Defining and Conceptualizing a Phenomenon”, Journal of Knowledge Management, 3(2):94-109.
• BERSON, Yair ve AVOLIO, Bruce J. (2004), “Transformational Leadership and the Dissemination of Organizational Goals: A Case Study of a Telecommunication Firm”, The Leadership Quarterly, 15:625-646.
• BERSON, Yair ve AVOLIO, Bruce J. (2004), “Transformational Leadership and the Dissemination of Organizational Goals: A Case Study of a Telecommunication Firm”, The Leadership Quarterly, 15:625-646.
• BHATT, Ganesh D. (2001), “Knowledge Ma- nagement in Organizations: Examining the Interaction between Technologies, Techniques, and People”, Journal of Knowledge Management, 5(1):68-75.
• BOLLINGER, Audrey S. ve SMITH R.D. (2001), “Managing Organizational Knowledge as a Strategic Asset”, Jour- nal of Knowledge Management, 5(1):8- 18.
• BONNER, Dede (2000), “Enter the Chief Knowledge Officer”, Training and De- velopment, 54(2):36-40.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2002), Sosyal Bi- limler İçin Veri Analizi El Kitabı, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• CAPSHAW, Stacie ve KOULOPOULOS, Thomas M. (1999), “Knowledge Lea- dership”, DM Review, May, http://www.dmreview.com/article_su b.cfm? articleId=20 (11.03.2006).
• CHASE, Rory L. (1997), “The Knowledge- Based Organization: An International Survey”, Journal of Knowledge Mana- gement, 1(1):38-49.
• CRAWFORD, Chris B. (2005), “Effects of Transformational Leadership and Or- ganizational Position on Knowledge Management”, Journal of Knowledge Management, 9(6):6-16.
• CRAWFORD, Chris B. (2005), “Effects of Transformational Leadership and Or- ganizational Position on Knowledge Management”, Journal of Knowledge Management, 9(6):6-16.
• DFOUNI, Mark (2002), “Knowledge Lea- der’s Critical Issues: An International Delphi Study”, Concordia University, Aralık, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• DFOUNI, Mark ve CROTEAU, Anne-Marie (2003), “Knowledge Management Tech- nological Issues, Roles and Obstacles: An International Web-Based Delphi Study”, The Concordia University De- partment of Decision Sciences and MIS, John Molson School of Business, Que- bec, Canada.
• FAGET, Nancy (2004), “Knowledge Mana- gement and the Role of the Chief Know- ledge Officer”, Knowledge Manage -ment Working Group-KM.GOV, http://www.km.gov/quickplace/km/ PageLibrary85256C6B005EDD06.nsf/$ defaultview/0A1E068F9ACF5C2F8525 6E1B004AF9BC/$FILE/cko.htm?Ope- nElement (18.02.2006).
• GUNS, Bob (1998), “The Chief Knowledge Officer’s Role: Challenges and Compe- tencies”, Journal of Knowledge Mana- gement, 1(4):315-319.
• HAIR, Jr. Joseph, ANDERSON, E.R, TAT- HAM, L.R. ve BLACK, C.W. (1998), Multivariate Data Analysis, Fifth Edi- tion, Prentice-Hall International Inc.
• INGRAM, Patreese D. (1997), “Leadership Behaviours of Principals in Inclusive Educational Settings”, Journal of Edu- cational Administration, 35(5):411-427.
• KIM, Seonghee (2000), “The Roles of Know- ledge Professionals for Knowledge Ma- nagement”, INSPEL-International Journal of Special Libraries, 34(1):1-8, http://www.ifla.org/VII/d2/ins- pel/00-1kise.pdf (10.11.2005).
• KOÇEL, Tamer (2003), İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınları, Yay. No: 1382, 9. Baskı, İstanbul.
• KUHNERT, Karl W. ve LEWIS, Philip (1987), “Transactional and Transforma- tional Leadership: A Constructive, De- velopmental Analysis”, Academy of Management. The Academy of Mana- gement Review, ABI/INFORM Global, 12(4):648-657.
• KURTULUŞ, Kemal (2004), Pazarlama Araş- tırmaları, Genişletilmiş 7. Basım, İstan- bul.
• LEE, Ching Chyi ve YANG, Jie (2000), “Knowledge Value Chain”, The Journal of Management Development, 19(9):783-793.
• MALHOTRA, Yogesh (2000), “Knowledge Management for E-Business Perfor- mance: Advancing Information Stra- tegy to Internet Time”, Information Strategy, the Executive's Journal, 16(4):5-16.
• MCINERNEY, Claire (2002), “Hot Topics: Knowledge Management-A Practice Still Defining Itself”, Bulletin of the American Society for Information Sci- ence and Technology, February/March, 28(3):14-15.
• MYERS, Mark (2001), “Knowledge Manage- ment: How Do You Know What You Know?”, Computer Technology Re- view, Los Angeles, April, 21(4), http://www. findarticles.com/p/artic- les/mi_m0BRZ/is_4_21/ai_77058294 (11.09.2005).
• NAKİP, Mahir (2003), Pazarlama Araştırma- ları Teknikler ve SPSS Destekli Uygula- malar, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• OXBROW, Nigel, ABELL, Angela ve WARD, Sandra (1999), “KM in Practice 50 Years of Experience”, The Second In- ternational CKO Summit Executive Re- port, March, Luttrellstown, Castle Dublin, Ireland:1-9. http:// www.tfpl.com (09.12.2005).
• POLITIS, John D. (2002), “Transformational and Transactional Leadership Enabling (Disabling) Knowledge Acquisition of Self Managed Teams: The Consequen- ces for Performance”, Leadership & Or- ganization Development Journal, 23(4):186-197.
• RIBIERE, Vincent Michel (2001), “Assessing Knowledge Management Initiative Suc- cess as A Function of Organizational Culture”, The School of Engineering and Applied Science of The George Washington University, Yayınlanma- mış Doktora Tezi, Mayıs.
• STONE, A. Gregory, RUSSELL, Robert F. ve PATTERSON, Kathleen (2004), “Trans- formational Versus Servant Leadership: A Difference in Leader Focus”, The Lea- dership & Organization Development Journal, 25(4):349-361.
• ŞAHİN, Ali, TEMİZEL, Handan ve ÖR- SELLİ, Erhan (2004), “Bankacılık Sektö- ründe Çalışan Yöneticilerin Kendi Liderlik Tarzlarını Algılayış Biçimleri İle Çalışanların Yöneticilerinin Liderlik Tarzlarını Algılayış Biçimlerine Yönelik Uygulamalı Bir Çalışma”, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım, Eskişehir:657-665.
• TABACHINCK, Barbara G. ve FIDELL, Linda S. (2001), Using Multivariate Sta- tistics, A Pearson Education Company, Needham Heights.
• TATLIDİL, Hüseyin (1996), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatiksel Analiz, Cem Web Ofset, Ankara.
• TÖNÜK, Gülseven Ubay (2006), “Örnek Bü- yüklüğü”, Gülseven Homepage, http://w3.gazi.edu.tr/~gulseven/OR- NEKBUYUKLUGU.doc (17.03.2006).
• TRACEY, J. Bruce ve HINKIN, Timothy R. (1998), “Transformational Leadership or Effective Managerial Practices?”, Group and Organization Studies (1986- 1998), September, ABI/INFORM Glo- bal, 23(3):220-236.
• TRACEY, J. Bruce ve HINKIN, Timothy R. (1998), “Transformational Leadership or Effective Managerial Practices?”, Group and Organization Studies (1986- 1998), September, ABI/INFORM Glo- bal, 23(3):220-236.
• VIITALA, Riitta (2004), “Towards Know- ledge Leadership”, Leadership and Or- ganization Development Journal, 25(6):528-544.
• WILLIAMS, Paul Michael (2003), “Know- ledge Management: An Evolving Pro- fessional Discipline”, Fordham University Graduate School of Educa- tion, Yayınlanmamış Doktora Tezi, New York,
• YAZICIOĞLU, Yahşi ve ERDOĞAN, Sa- miye (2004), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncı- lık, Ankara.