Social Consequences of Salafism and the Rise of Radical Movements in Afghanistan

Yıl 2023, , 77 - 98, 01.01.2024

Ruhullah Begzad

https://doi.org/10.55918/islammedeniyetidergisi.1356363

Öz

The emergence of Salafism and religious extremism in Afghanistan has become a major problem for the whole society. Salafism and religious extremism have caused great controversy in the Ahl al-Sunnah community of Afghanistan and among the schools of theology and jurisprudence that influence the society. Clergymen with Salafism support various student movements againts Ahl al-Sunnah and Shiite thought or try to prevent the rationalist interpretation of Maturidi by penetrating some segments of the society. Those who have the understanding of Maturidis also respond to the takfirist understanding and activities of the Salafis. Some of the results of the different and even contradictory theological and jurisprudential approaches of these two movements affect the society very much. The emergence of some extremist organizations originating from the Salafism movement pushes the society in different directions in political, cultural, economic and social terms and causes great problems. The subject of this study is to explain the developments in Afghanistan by focusing on the concept to Salafism. Accordingly, the aim of the study is to evaluate the impact of the social and political consequences of the Taliban, which emerged from the understanding of Salafism, on the country and the region.

Anahtar Kelimeler

Afghanistan, Religion, Salafism, Taliban

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davranmaya çalıştım.

Teşekkür

Kaleme aldığım makaleyi yayınlayacağını umuyorum şimdiden emeği geçecek herkese teşekkürlerimi sunuyorum.

Afganistan’da Selefilik’in Sosyal Sonuçları ve Radikal Hareketlerin Yükselişi

Öz

Afganistan’da Selefilik ve dini ifrat anlayışlarının ortaya çıkışı tüm toplumu kapsayan büyük bir sorun haline gelmiştir. Selefilik ve aşırı din anlayışları Afganistan Ehli Sünnet toplumunda, kelam ve fıkıh gibi toplumu etkileyen ekoller arasında büyük tartışmaya neden olmuştur. Selefilik anlayışına sahip din adamları, Ehli Sünnet ve Şii düşünceye karşı çeşitli öğrenci hareketlerini desteklemekte ya da toplumun bazı kesimlerine nüfuz ederek akılcı olan Matüridi yorumunu engellemeye çalışmaktadırlar. Matüridi anlayışına sahip olanlar da Selefilerin tekfirci anlayış ve faaliyetlerine karşılık vermektedirler. Bu iki akımın farklı ve hatta birbirine zıt kelamı ve fıkhı yaklaşımlarından ortaya çıkan birtakım sonuçlar toplumu çok etkilemektedir. Selefilik hareketinden kaynaklanan bazı aşırı örgütlerin ortaya çıkışı toplumu siyasi, kültürel, ekonomik ve sosyal anlamda farklı yönlere iterek büyük sorunlara neden olmaktadır. Bu çalışmanın konusu Afganistan’da yaşanan gelişmeleri Selefilik anlayışını merkeze alarak açıklamaktır. Buna bağlı olarak çalışmanın amacı, Selefilik anlayışından ortaya çıkan Taliban’ın beraberinde getirdiği toplumsal ve siyasal sonuçların ülke ve bölgeye etkisini değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Afganistan, Din, Selefilik, Taliban

Kaynakça

• Afgani, S. el S. (1995). Cuhud-i Ulema -i el Hanefiyye fi İptali Akaidu el Kuburiyye (3. bs). Darul Samii.
• Ahmadi, A. (2011). Dini, Tarihi ve Sosyolojik Boyutuyla Taliban Hareketi [Yayımlanmamış (Yüksek Lisans) Tezi ]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Asadi Kasimi, U. (2000). Darul Ulum Deobend Hint: Akademiyyeyi Şeyhul Hint. Darul Ulum Deobend .
• Bahadiri, K. A. (2009). Keşful Kubur ve Şuhudat-i Ruhani az Dedgah-i İslam ve Buzurgan-i Dini Mubin (2. bs). Aksa.
• Begzad, R. (2014). 11 Eylül Sonrası Afganistan’da Demokratikleşme ve Taliban Örgütü [Yayımlanmamış (Yüksek Lisans ) Tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Belhi, N. vd. (1892). El Fetaval Hindiyye Fi Mezhebil İmamil Azam Ebi Hanife En Numan (2. bs). Darul Fikir.
• Beniş, M. V. (2009). Afganistan-i Maasir Çaleş Saman-i Siyasi (1. bs). Merkez Mutaliat ve Tahkikat-i Rahburdi Afganistan.
• Celil, R. (2021). Nüfuz Afganistan der Sali 1400 (2021). Etilaatroz.
• Dehkan, Dr. M. (2000). İslami İnkilabi Ru der Ru ba İrticayi Talibani . Etilaat .
• Esmatullahi, M. H. vd. (1999). Ceryan-i Pur Şitab Taliban. Naşr-i Beynel Muleli el Huda.
• Evkuran, M. (2015). Bir Kriz Teolojisi ve Toplumsal Bir Hareket Olarak Selefilik- Selefi İdeoloji ve İslam Dünyasındaki Etkileri Üzerine Bir Analiz. İlahiyat Akademi, 1(1-2), 71-90.
• Eyyubi el Kandahari, M. U. (t.y.). Seyful Kandahari ala Unukul Selefi (1. bs). Mektebehu Ehlu Sünne vel Cemaa.
• Fermaniyan, M. vd. (2016). Selefiyye az Guzeşte ta Hal (1. bs). Danişgah-i Edyan ve Mezahip.
• Ferzan, A. Ş. (2010). Afganistan az Hükümeti Mücahidin ta Sukutu Taliban (1. bs). Aheng Kalem .
• İmami, H. (1999). Afganistan ve Zuhuri Taliban. Şab.
• Kadiri, M. M. (2012). Akaidul Müslimin fi İslah-i Akaidul Münkirin (1. bs). Naşr-i Refah.
• Kakar, M. H. (2011). Safari be Vatan, Taliban ve Bunyad Garayi İslami, Tercüme Sultan Ahmed Bahin (1. bs). Naşr-i Şirketi Kitabi Şah Muhammed.
• Katılmış, C., & Güven, M. E. (2022). Taliban’ın Gerçekliğinin Kurucu Zemini: “‘Biz’” ve “ ‘öteki’” Oluşumu. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(23), 107-120.
• Meşkur, M. J. (1997). Seyri Kelam der Farki İslam . Şark Evvel .
• Mosevi, S. J. (2020). Tasavvuf der Afganistan Maasir . Naşr-i Kitabi Taha.
• Mukallit, D. (2000). Medreseyi Hakkani Hastgahi İlmi ve Dini Taliban, Tercüme Muhammed Bahir. Tercüman Siyasi , 39.
• Müjde, V. (2003). Afganistan ve Panş Sal Saltahi Taliban (1. bs). Naşr-i Ney.
• Müjededi, Ş. A. S. (2007). Lamhat-i Sarnaveştsaz (1. bs). Matbia-yi Sanati ve Tabaati Ahmed .
• Nawab, E. H. (2019). Payamad Hayi Siyasi ve İctimayi Huzuru Salafiyan Der Afganistan. Puzuhush Nameyi Mezahibi İslami, 6(11), 79-100.
• Nurzayi, M. İ. (2010). Tasavvuf ve Çegunegi an der Afganistan (1. bs). Şeriat .
• Paykar, K. (2022). Az Nahustin Cumhuriyet ta Duvumin Emarat (1. bs). Encümen Daniş.
• Raşit, A. (2000). Taliban, İslam, Neft ve Baziyi Buzurg Cedid, Tercüme: Asadullah Şefayi ve Sadik Bakiri. Semurgh.
• Roy, O. (2011). Afganistan az Cahad ta Canghayi Dahili, Tercüme: Ali Alimi Kermani (1. bs). Naşr-i İrfan.
• Sucadi, S. A. (2009). Guftiman-i Cahani Şudan ve İslami Siyasi der Afganistan (1. bs). Kum: Danişgah-i Mufid.
• Şefii, N. (2010). Baz Tavlid Kudret der Afganistan: Tabyin Kudret Yabi Taliban . Mutaliaat Avrasyayı Merkezi, 3(2), 107-118.
• Şerzad, E. M. (2014). Taliban der Puşt-i Nekab: Razi Zuhur, Razi Sukut, Muamayi Baz Tavvalud (3. bs). Naşr-i Saed .
• Zahidi, S. (2012). Mazi Estimrari (1. bs). Neşr-i Abid.
• Ziyayi, M. A. N. (2011). Akideyi Mezhebi Hanefi (1. bs). Ahrari.
• Ziyayi, M. R. (2010). Hazaraha der İskandinavya (1. bs). Wahdet Bahş.