İslam'da Sosyal Barışın Sağlanmasında Şiddete Başvurmama İlkesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 46, 25 - 49, 15.12.2020

Murat Şimşek Abdul Qadoos

Öz

Şiddet, ayrımcılık ve sınır dışı etme durumları, bugün dünyada milyonlarca insanı etkilemiştir. Korku, cehalet ve güvensizlikten doğan bu faktörler güvenliği, sağlığı ve insani değerleri zayıflatmaktadır. Görüş farklılıkları insanlığın ortak bir parçasıdır, ancak soru şu ki, onlarla yapıcı bir şekilde nasıl başa çıkabiliriz? Kültürel ve sosyal normlar, şiddet kullanımı da dâhil olmak üzere bireysel davranışları şekillendirmede oldukça etkilidir. Normlar şiddetten koruyabilmekle birlikte aynı zamanda şiddeti destekleyebilmekte, hatta teşvik bile edebilmektedir.

Şiddet ayrımcılık ve dışlanma, genellikle müstakil ele alınan meselelerdir. Bununla birlikte iç içe geçen ortak nedenleri de vardır. Bu yaygın nedenlere bakılarak ortak çözümler aranabilir. Şiddetsizlik ve barış kültürünün tesisi, sadece savaşın olmamasıyla ilgili değildir. Bu bir amaç veya nihai sonuç değil; bir süreçtir. Nitekim herkesin değer verdiği ve katılabildiği bir süreç aracılığıyla, diyalog ve tartışma için uygun bir ortam oluşturmak ve şiddet korkusu olmadan sorun ve gerginliklere çözüm bulmak mümkündür. Dahası şiddetsizlik ve barış kültürünün tesisi, gerginliğe yol açan sebeplerin mümkün olduğunca önlenmesi ve en aza indirilmesiyle ilgilidir. Daha insani ve eşit bir topluma yönelik somut adımlar atılabilir. Ayrıca bu adımlar, bireyler tarafından sorunlara ortak çözümler bulmada başkalarına ulaşmak için de kullanılabilir.

Bu bağlamda artık küresel köy haline gelen dünyada barış içinde bir arada yaşamak için şiddet içermeyen iletişimi aileler, okullar, topluluklar, kuruluşlarda teşvik etmek önem arz etmektedir. Aslında şiddetsizlik ve barış kültürünün tesisi, insanlığın yaradılıştan gelen bir idealidir. 

Anahtar Kelimeler

HİLAFET, şiddet, hukuk, sünnet, kuran, toplum

Kaynakça

• Acar, Abdullah, “İslam ve Batı Medeniyetinin Hak, Emanet Ve Adalet Anlayışları”, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47, Konya, 2019.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî, el-Müsned (Mev- sû‘atü’s-Sünneti’l-Kütübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-VI.
• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned (Mevsû‘atü’s-Sünneti’l-Kütübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İs- tanbul 1413/1992, I-III.
• Al Munjid, Arabi-Urdu, Darul Ishaat, Karaçi, 1994.
• Ameer Ali, The Spirit Of Islam, Elm-O-Erfan Publishers, Karaçi, 1969.
• Apaydın, H. Yunus, Din ve Fıkıh Yazıları, İstanbul: Hacıveyiszâde Vakfı Yayınları, 2018.
• Bağlı, Mazhar, “Modern İnsanın Kâbusu: Şiddet”, IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzake- releri 12-16 Ekim 2009 Ankara, 2009, Cilt: I, S. 679-688.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali, Şu‘abü’l-Îmân (Nşr. Abdülalî Abdül- hamîd Hâmid), Riyad 1423/2003.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmi‘u’s-Sahîh (Mevsû‘atü’s-Sünneti’l-Kü- tübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-VIII.
• Bushra Big, [2012], Khulafa-E Rashideen Ki Mazhabi Rawadari, Ulum-i Islamiye, Sash- mahi, Karaçi, 2004.
• Cessâs, Ebû Bekir, Ahkâmü’l-Kur’ân, İstanbul 1335-38.
• Çetin, Musa, “Hadîsler Bağlamında Şiddet Olgusu”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015, Cilt: XVII, Sayı: 2, S. 371-400.
• Donald E, Smith, Religion And Political Development, Princeton University Press, 1968.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş‘as b. İshak el-Ezdî es-Sicistânî, es-Sünen (Mevsû‘atü’s-Sünne- ti’l-Kütübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-V.
• Ebû Ubeyd, Kâsım b. Sellâm, el-Emvâl (Nşr. Muhammed Halil Herrâs), Beyrut 1406/1986.
• Ebû Ya‘lâ, el-Müsned (Nşr. Hüseyin Selim Esed), Dımaşk Matbaa 1404/1984.
• Ebû Yûsuf, el-Âsâr (Nşr. Ebü’l-Vefâ el-Efgânî), Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Ts.
• G. Singh Dara, Rasool-E-Arabi, Seerat Academy, Lahor, 1989.
• Güneş, Abdulbaki, “Kur’ân Işığında Şiddet Sorununa Bir Bakış”, Din Bilimleri Akade- mik Araştırma Dergisi, 2005, Cilt: V, Sayı: 3, S. 7-28.
• Ishfaq Ahmad, Dictionary of Terms, Urdu Science Board, Lahor, 1985.
• İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, Kahire 1272-1324.
• İbn Ebî Şeybe, el-Musannef (Nşr. Kemal Yusuf el-Hût), Riyad 1409.
• İbn Ebî Şeybe, el-Musannef (Nşr. M. Abdüsselâm Şâhin), Beyrut 1416/1995.
• İbn Hacer, Ahmed Bin Ali, Al-Askalani, [Ölm. H. 852], Fethu’l-Bârî Şerhu Sahihi’l-Buhârî, Dârü’l-Ma’rife, Beyrut, 1999.
• İbn Hişam, es-Sîretü’n-Nebeviyye, Kahire 1978.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ, Muhammed b. İsmail, el-Bidâye ve’n-Nihâye, İdaretu’l-Ma‘ârif, Karaçi, 2006.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ, Muhammed b. İsmail, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-‘Azîm, Wahidi Kütüp- hanesi, Peşaver.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî, es-Sünen (Mevsû‘atü’s-Sünne- ti’l-Kütübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-II.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillah Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ ez-Zührî, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Beyrut 1957-1968.
• İbn Zenceveyh, el-Emvâl (Nşr. Ebû Muhammed el-Asyûtî), Beyrut 1427/2006.
• İzzetbegoviç, Ali, Doğu - Batı Arasında İslam, Nehir Yy., İstanbul 2010.
• J.H Thomson, R.O Raischnar, Islam And Modernization İn The Arab World, University Press, NY USA,1966.
• Jafari, Rais Ahmad, Islam Aur Rawadari, Idara Sakafat-E Islamia, Lahor, 1957.
• Kalın, İbrahim, “İslam ve Barış: Temel Kaynaklara Bir Bakış” (Çev. Rahim Acar), İslam ve Şiddet İçerisinde, s. 255-289.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdris b. Abdirrahim, el-Furûk (İdrârü’ş-Şurûk ile Birlikte, Thk. Abdülhamid Hindâvî), Beyrut 1424/2003.
• Karslı, Necmi, “Psiko-Sosyal Açıdan Şiddet ve Çözüm Yolları”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2016, Cilt: XVI, Sayı: 3, S. 63-89.
• Köse, Saffet – Şimşek, Murat, “Sosyal Münasebetler”, İslam’ın Ortayolu, Konya: Bü- yükşehir Belediyesi Yayınları, 2018.
• Köse, Saffet, Genetiğiyle Oynanmış Kavramlar ve Aile Medeniyetinin Sonu, Konya: Mehir Vak- fı, 2014.
• Kur’an-ı Kerim.
• Longman, Dictionary of Contemporary English, Pearson Education Limited, Edinburg İngil- tere, 2003.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillah el-Asbahî el-Himyerî, el-Muvatta’ (Mevsû‘atü’s-Sünneti’l-Kü- tübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-II.
• Maududi, Abu’l A’la, Syed, Al Jihad fi’l-Islam, Markazi Maktaba Islami, Dehli, 1979.
• Mohammnad Shafi, Mufti, Ma‘âriful-Qur’an, Idaratul Ma‘ârif, 2006.
• Muhammad Sani, Dr. Rasool-E-Akram Aur Rawadari, Fazlee Sons, Karaçi, 1988.
• Muhammed Hamidullah, “Hudeybiye, DİA, XVIII, İstanbul 1998.
• Muzammil H, Siddiqui, Spirit of Tolerance in Islam, Bihar Anjuman, Delhi, 2008.
• Müslim b. Haccâc, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî, el-Câmi‘u’s-Sahîh (Mevsû‘a- tü’s-Sünneti’l-Kütübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-III.
• Nadwi, Abu’l Hasan Ali, Nabi-E-Rahmat, Majlis-E-Nashriyat-E-Islam, Karaçi, 2006.
• Nayyar Noorl-Ul Hasan Maulavi, 2006, Noor-Ul Lughat, National Book Foundation, İslamabad, 2006.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb, es-Sünen (Mevsû‘atü’s-Sünneti’l-Kütü- bi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-VIII.
• Nomani, Shibli, Al-Farooq, Idara-E-Islamiat, Lahor, 2009.
• Özel, Ahmet, “Gayrimüslim”, DİA, XIII, 423.
• Özel, Ahmet, “Muhammed”, DİA, XXX, 436.
• Özkan, Mustafa, “Medine Vesikası”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://İslamansiklo- pedisi.Org.Tr/Medine-Vesikasi (30.05.2020).
• Sani, Selahaddin, Siretü’n-Nebi Numberi, Maktaba-E Yadgar, Sheikh-Ul-Islam, Karaçi, 2005.
• Serahsî, Şemsüleimme, el-Mebsût, Kahire 1324-31.
• Serahsî, Şemsüleimme, Şerhu’s-Siyeri’l-Kebîr (Nşr. Ebû Abdillah Muhammed Hasan eş-Şâfi‘î), Beyrut 1417/1997.
• Siddiqui, Saeed Ahmad, Maulana, Asr-E Hazir Ke Taqaze Aur İtidal Pasand Ma’ashara, Ulum-İ İslamiye, Sashmahi, Karaçi, 2004. “Sulh” Maddesi, Temel İslam Ansiklopedisi, ed. H. Tuncay Başoğlu, Ankara: İSAM Ya- yınları, 2019.
• Şimşek, Murat, “İslam-Savaş-Barış: -Batı’da Hz. Peygamber’in Askeri Kişiliği Üzerin- den İslam’a Bakış-“İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2011, Sayı: 17, S. 263-282.
• Taqi Usmani, Mufti, Islami Ma’ashara Mein Jiddat Pasandi Ki Hudud, Dawat-E Academy, İslamabad, 2009.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre es-Sülemî, es-Sünen (Mevsû‘aAtü’s-Sünne- ti’l-Kütübi’s-Sitte ve Şurûhihâ İçinde), İstanbul 1413/1992, I-V.