Toplumsal Hafıza: Hatırlamanın ve Unutmanın Sosyolojisi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 48, 34 - 37, 31.12.2021

Sinem Kaya

Öz

Birçok disipline konu olan toplumsal hafıza, özgü olduğu toplumun nüvelerini taşıyan temel bir öğedir. Bireyler ve toplumlar değişen dönüşen zaman koşullar altında geçmişlerini hatırlayabildikleri sürece var olabilmeleri mümkündür. Ancak modern zaman bireylerin ve toplumların hatırlamalarına çeşitli unsurlarla müdahale etmektedir. Karaarslan, kaleme aldığı Toplumsal Hafıza: Hatırlamanın ve Unutmanın Sosyolojisi adlı eserde modernite ile hafızayı ilişkilendirerek modernitenin toplumsal hafıza üzerindeki etkisini ortaya koyma çabasındadır. Teorik tartışmalar sonucunda toplumsal unutmaya neden olan modernitenin etkilerini Türkiye modernleşme sürecine odaklanarak tartışmaktadır. Hatırlama ve unutma biçimlerini moderniteye bağımlı olarak teorik bir çerçeve sunulan eserde ve gündelik hayat içerisinde gözlemlenen veriler ile örneklendirilmektedir. Hafızayı toplumsallık ekseninde ele alan Karaarslan, hafızanın işleyiş mekanizmasını zaman ve mekan odaklı gündelik hayatımızda yer edinen semboller üzerinden okumaktadır. Türkiye modernleşme sürecinde birçok toplumsal hafıza müdahalelerine maruz kalmıştır. Söylemsel, mekansal ve bedensel pratikler üzerinde gerçekleşen düzenlemeler Türkiye toplumu için özellikle yeni bir kimlik ve zihniyet inşa ederek toplumsal hafıza müdahale örnekleri arasındadır. Toplumsal hafıza üzerine Türkiye’de geçmişten günümüze birçok disiplinde tartışmalar yürütülmüştür. Ancak konuyu sistematik bir şekilde ele alarak gündelik hayattan örneklerle teorisini güçlendiren eser alana önemli katkı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Hafıza, Hatırlama, Unutma

Kaynakça

• Karaarslan, F (2019). Toplumsal Hafıza: Hatırlamanın ve Unutmanın Sosyolojisi, İstanbul, Ketebe Yayınları.