KİTAP İNCELEMESİ: Yeniden Doğu: Asya Çağında Küresel Ekonomi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 55 - 64, 20.04.2018

İbrahim Kuran

Öz

Andre Gunder Frank, Yeniden Doğu: Asya Çağında Küresel Ekonomi (“ReOrient: Global
Economy in the Asian Age”) başlıklı çalışmasında, onlarca yıldır tarihyazımında ve sosyal
bilimlerde hâkim olan Avrupa-merkezci (“Eurocentric”) paradigmaya karşı, “küresel
tarih” perspektifi içerisinden bir eleştiri geliştirir. Frank, Avrupa deneyimine odaklanan
beşeri ve sosyal bilimler geleneği karşısında, dünyanın tüm bölgelerine eş zamanlı olarak
bakan yatay olarak bütünleştirilmiş bir tarih anlayışı geliştirmeyi önerir. Örneğin, hâkim
iktisat tarihi perspektifleri, 15.yüzyıldan itibaren Avrupa’da ilksel sermaye birikimi, coğrafi
keşifler vb. süreçler üzerinden kapitalizmin yükselişine odaklanırken, aynı dönemde
dünyanın diğer bölgelerinde yaşanan iktisadi gelişmeleri ihmal ederler. Buna karşı, Frank,
tarihsel merceğini “bölgesel” ölçekten “küresel” ölçeğe kaydırarak, “yatay olarak bütünleştirilmiş
bir makrotarih” anlatısı inşa etmenin gereğini savunur (Denemark 2009, 236).
Zira Frank’a göre, en azından 16.yüzyıla ve hatta 18.yüzyıla kadar, özellikle ticari ağların
yoğunluğu, ticaret akışı ve hacmi göz önüne alındığında, Avrupa ülkeleri yerine (Doğu)
Asya ülkeleri dünyanın ekonomik merkez üssü konumundadır.

Anahtar Kelimeler

Andre Gunder Frank, Yeniden Doğu, Kitap İncelemesi

Kaynakça

• Denemark, Robert A. “World System History: Arrighi, Frank, and the Way Forward.” Journal of World-Systems Research 15.2 (2009): 233-242.
• Kuran, Timur. Yollar Ayrılırken: Ortadoğu’nun Geri Kalma Sürecinde İslam Hukukunun Rolü, İstanbul: YKY, 2012.
• Polanyi, Karl. Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, İstanbul: İletişim, 2001.
• Said, Edward. Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışlar, İstanbul: Metis, 1999.