Prices and The Market in an Ottoman Chronicle During The Period of Military Campaigns: Vakı’at-ı Ruz-Merre (1688-1693)

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 36, 15.06.2023

Dorukhan Selçuk

Öz

Official and/or inofficial chronicles offer a wide range of information on Ottoman History. This diversity shows itself in the form of contributing to military, political, social and administrative history. Although more limited, chronicles also contribute to the discipline of economic history. This contribution can be gathered under the titles of daily life and commercial relations such as tradesmen, commercial life, profession and crafts. Ottoman chronicles contain irregular or scattered and limited data, about the price history, which is one of the central issues of economic history. One of these chronicles is Vâkı‘ât-ı Rûz-merre, written by Üsküdari Abdullah Efendi. The author of this chronicle, who was a bureaucrat in the Office of Mevqufat, focused largely on military expeditions between 1688 and 1693, mentioned the prices of many products and the movements in these prices, together with their reasons. In this study the prices in the mentioned chronicle are examined and the ability of these prices to be a source in terms of economic history is discussed.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Economy, 17th Century, Chronicles, Price History, Market, Military Campaign

Sefer Dönemi Bir Osmanlı Kroniğinde Fiyatlar ve Piyasa: Vakı’at-ı Ruz-Merre (1688-1693)

Öz

Resmi ve/veya özel kronikler Osmanlı Tarihi’ne dair geniş yelpazede bilgi sunmaktadır. Bu çeşitlilik askeri, siyasi, içtimai, idari tarihe katkıda bulunmak şeklinde tezahür eder. Ancak bu sahalara nispetle daha sınırlı olmakla birlikte kronikler iktisat tarihi disiplinine de katkı sağlar. Bu katkı esnaf, ticari hayat, meslek ve zanaatlar gibi gündelik hayat ve ticari ilişkiler başlıkları altında toplanabilir. Kronikler düzensiz veya dağınık veri içerse de iktisat tarihinin merkezinde yer alan fiyat tarihine dair de sınırlı bilgi barındırmaktadır. Bu kroniklerden biri de Üsküdari Abdullah Efendi tarafından kaleme alınan Vâkı‘ât-ı Rûz-merre’dir. 1688-1693 tarihleri arasında büyük ölçüde askeri seferlere odaklanan bu kroniğin müellifi, mevkufat kaleminde bir bürokrat olması nedeniyle birçok ürünün fiyatına ve bu fiyatlardaki hareketlere nedenleriyle birlikte değinmiştir. Bu çalışmada hem bahsedilen eserde yer alan fiyatlar incelenmiş hem de bu fiyatların iktisat tarihi açısından kaynak olabilme kabiliyeti tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Ekonomisi, 17. Yüzyıl, Kronik, Fiyat Tarihi, Piyasa, Sefer

Kaynakça

• Afyoncu, E. (Dü.). (2017). Vâkı’ât-ı Rûz-merre III. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Afyoncu, E. (2018). Tanzimat Öncesi Osmanlı Tarihi Araştırma Rehberi. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Ahıskalı, R. (Dü.). (2017). Vâkı’ât-ı Rûz-merre II. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Ak, M. (Dü.). (2017). Vâkı’ât-ı Rûz-merre IV. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Alkım, B., Antel, N., Avery, R., Eckmann, J., Huri, S., İz, F., . . . Tietze, A. (Dü). (2014). Redhouse Türkçe/Osmanlıca-İngilizce Sözlük. İstanbul: SEV Yayıncılık.
• Arıkan, Z. (1988). Tarih (Osmanlı). İslam Ansiklopedisi, 40, 66-72. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Aslan, S. (2022). Osmanlı İmparatorluğu'nun Tuna Donanması: Teşkilâtı ve Faaliyetleri (1683-1718). Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
• Barkan, Ö. L. (1964). Edirne ve Civarındaki Bazı İmâret Tesislerinin Yıllık Muhasebe Bilânçoları. Belgeler, I(1-2), s. 235-377.
• Barkan, Ö. L. (1970). XVI. Asrın İkinci Yarısında Türkiye'de Fiyat Hareketleri. Belleten, 34(136), s. 557-607.
• Baysun, M. C. (1979). Belgrad. İslâm Ansiklopedisi, 2, 475-485. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Beydilli, K. (1988). Yeniçeri. İslam Ansiklopedisi, 43, 450-462. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Ceylan, P. (2016). Ottoman Inheritance Inventories As a Source For Price History. Historical Methods: A Journal of Quantitative and Interdisciplinary History, 49(3), s. 132-144.
• Ceylan, P. (2021). Osmanlı Terekelerinden Fiyat Tarihine İlişkin Bazı Gözlemler. U.
• Karakoç, & A. Kaya (Dü) içinde, İktisat Tarihinin Dönüşü (s. 303-327). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çelik, B. (2002). Osmanlı Seferlerinin Lojistik Sorunlarına Kentli Esnafın Getirdiği Çözümler: Orducu Esnafı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, Ş. (1988). Orducu. İslam Ansiklopedisi, 370-373. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Danişmend, İ. H. (1972). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi (Cilt 3). İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• Doğan, M. (Dü.). (2017). Vâkı’ât-ı Rûz-merre I. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Genç, M. (1988). Osmanlılar - İktisadî ve Ticarî Yapı. İslam Ansiklopedisi, 33, 525-532. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• İnalcık, H. (1991). Osmanlı Metrolojisine Giriş. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi(73), s. 21-49.
• İşbilir, Ö. (1996). XVII. Yüzyıl Başlarında Şark Seferlerinin İâşe, İkmâl ve Lojistik Meseleleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
• Jorga, N. (2017). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (Cilt 4). (E. Afyoncu, Dü., & N. Epçeli, Çev.) İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Kallek, C. (1988). Çeki. İslam Ansiklopedisi, 8, 251. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kallek, C. (1988). Kile. İslam Ansiklopedisi, 25, 567-570. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kallek, C. (1988). Okka. İslam Ansiklopedisi, 33, 338-339. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kallek, C. (1988). Şinik. İslam Ansiklopedisi, 39, 169-170. Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kiel, M. (1988). Niş. İslam Ansiklopedisi, 33, 147-149. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kiel, M. (1988). Vidin. İslam Ansiklopedisi, 43, 103-106. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kütükoğlu, M. (1988). Narh. İslam Ansiklopedisi, 32, 390-391. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Ocak, A. Y. (1988). Hıdrellez. İslam Ansiklopedisi, 17, 313-315. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Orbay, K. (2007). Osmanlı Topraklarında 'Küçük Buzul Çağı'nın Etkileri Hakkında Bazı Notlar. Kebikeç(23), s. 85-93.
• Orbay, K. (2008). Tarihsel Fiyatların Elde Edilmesi ve Endekslemeler Konusunda Bazı Notlar. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 48(1), s. 85-96.
• Özcan, A. (1988). Köprülüzâde Fâzıl Mustafa Paşa. İslam Ansiklopedisi, 26, 263-265. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Öztürk, M. (1991). Osmanlı Dönemi Fiyat Politikası ve Fiyatlarının Tahlili. Belleten, 55(212), s. 87-100.
• Öztürk, M. (1992). Bursa’da Hububat Fiyatları (1775-1840). Tarih İncelemeleri Dergisi, 7(1), s. 167-190.
• Pamuk, Ş. (2000). İstanbul ve Diğer Kentlerde 500 Yıllık Fiyatlar ve Ücretler (1469-1998). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Pamuk, Ş. (2012). Osmanlı İmparatorluğu'nda Paranın Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Sarıcaoğlu, F. (1988). Rûzname. İslam Ansiklopedisi, 35, 278-281. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Şemseddin Sami. (2004). Kamus-ı Türki. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Tabakoğlu, A. (2016). Osmanlı Mâlî Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Türkmen, M. N. (2002). Kamaniçe Seferinin Lojistik Hazırlıkları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Uzunçarşılı, İ. H. (2009). Osmanlı Tarihi III. Cilt I. Kısım (7. b.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Yıldırım, F. (2019). Nazlı Tuna'nın İnce Donanması. İstanbul: Hiper Yayınları.
• Yıldız, H. (2006). Haydi Osmanlı Sefere. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Yılmaz, C. (Dü.). (2011). Bâb Mahkemesi 54 Numaralı Sicil. İstanbul Kadı Sicilleri, 20. İstanbul: İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yayınları.
• Yılmaz, C. (Dü.). (2019). İstanbul Mahkemesi 20 Numaralı Sicil. İstanbul Kadı Sicilleri, 56. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi ; Kültür A.Ş. Yayınları.
• Yılmaz, F. (2017). Osmanlı Tarih Sözlüğü. İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Zinkeisen, J. W. (2011). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (Cilt 5). (E. Afyoncu, Dü., & N. Epçeli, Çev.) İstanbul: Yeditepe Yayınevi.