SEASONAL VARIATIONS in the ESTABLISHMENT OF WAQFS in OTTOMAN ISTANBUL

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 37 - 47, 01.07.2024

Sadullah Yıldırım

Öz

This paper studies seasonal fluctuations in the establishment of waqfs by using information from ten thousand four hundred foundation records established in Ottoman Istanbul between 1550 and 1900. In particular, considering the role of religious motives in the creation of waqf, it examines the extent to which individuals in Ottoman Istanbul get involved in the in the waqf sector as founders during religiously important times. Results show that the fewest waqf are founded during the holy month of Ramadan, which is at odds with the religious motivation hypothesis. However, during the other holy months of Sha'ban and Rajab, a large number of waqfs were established, which fits the premise of religious motivations. This monthly pattern observed in the establishment of waqfs does not vary by social groups or services provided by waqfs. The month-long downturn in economic activity may be the cause of the decrease in waqf creation during Ramadan.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, Waqf, Religious motives, Seasonal flactuations

OSMANLI İSTANBUL’UNDA VAKIF KURULUMUNDA YAŞANAN MEVSİMSEL HAREKETLER

Öz

Bu makalede vakıf kurulumunda yaşanan mevsimsel dalgalanmalar incelenmiştir. Özellikle, vakıfların dini saiklerle kurulduğu iddiası merkeze alınarak dini bakımdan kutsal sayılan zamanlarda insanların vakıf kurma davranışının nasıl değiştiği ele alınmıştır. Bunu yaparken 1550-1900 yılları arasında İstanbul’da kurulan on bin dört yüz vakfiye kaydına ait bilgiler kullanılmıştır. Bu verilerle yapılan analize göre en az vakfın ramazan ayında kurulduğu tespit edilmiştir. Recep ve şaban aylarında ise yüksek sayıda vakıf kurulduğu görülmüştür. Vakıf kurulumunda gözlemlenen bu eğilim sosyal gruplara ve vakfın faaliyet alanı veya sunduğu hizmetlere göre değişiklik göstermemektedir. Dini saiklerle vakıf kurma davranışı üç ayların girişiyle başlatılacak olursa bu bulgular vakıf kurulumunda dini motivasyonun önemli olabileceği yönünde ipuçları vermektedir. Ramazan ayında görülen vakıf sayısındaki düşüş ise bu ayda yaşanan iktisadi faaliyetteki azalmanın bir uzantısı olarak düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Vakıf, Dini saik, Mevsimsel hareket

Kaynakça

• Anderson, J. N. D. (1951). The Religious Element in Waqf Endowments. Journal of the Royal Central Asian Society, 38(4), 292-299.
• Aydın, B., Yurdakul, İ., Işık, A., Kurt, İ., & Yıldız, E. (2015). İstanbul Şer ‘iyye Sicilleri Vakfiyeler Katalogu. İSAM Yayınları, İstanbul. Campante, F., & Yanagizawa-Drott, D. (2015). Does Religion Affect Economic Growth and Happiness? Evidence from Ramadan. The Quarterly Journal of Economics, 130(2), 615-658.
• Coşgel, M., & Ergene, B. (2016). The Economics of Ottoman Justice. Cambridge University Press.
• Danışman, Z. (1972). Koçi Bey Risalesi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• Doumani, B. (1998). Endowing family: Waqf, property devolution, and gender in greater Syria, 1800 to 1860. Comparative Studies in Society and History, 40(1), 3-41.
• Köprülü, F. (1942). Vakıf Müessesesi ve Vakıf Vesikalarının Tarihî Ehemmiyeti. Vakıflar Dergisi, 2, 1-35.
• Kuran, T. (2001). The Provision of Public Goods under Islamic Law: Origins, Impact, and Limitations of the Waqf System, Law and Society Review, 841-898.
• Kurt, İ. (1996). Para Vakıfları Nazariyat ve Tatbikat. Ensar Neşriyat, İstanbul.
• Mottahedeh, R. P. (1980). Loyalty and Leadership in an Early Islamic Society. Princeton Univ. Press.
• Orbay, K. (2017). Imperial Waqfs within the Ottoman Waqf System. Endowment Studies, 1(2), 135-153. Özer, E. (2020). Osmanlı Mahkemelerindeki Sulh ve Davaların Nicel Analizi: Merkez ve Taşra Karşılaştırması (1800-1840). Doktora Tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
• Özvar, E., & Yıldırım, S. (2022). Long-Term Changes in The Creation of New Cash Waqfs in Istanbul. Bilig, (102), 27-51.
• Peri, O. (1992). Waqf and Ottoman Welfare Policy. Journal of the Economic and Social History of the Orient, 35(2), 167-186.
• Singer, A. (2012). Constructing Ottoman Beneficence: An Imperial Soup Kitchen in Jerusalem. State University of New York Press.
• Yaşaroğlu, M. K. (2012). Üç Aylar. TDV İslâm Ansiklopedisi, 42(s 276).
• Yediyıldız, B. (1982). Türk Vakıf Kurucularının Sosyal Tabakalaşmadaki Yeri 1700-1800. Osmanlı Araştırmaları, 3(03).