Azerbaycan’da Pamuk Tarımının Geçmişi ve Bugünü

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 2, 16 - 23, 30.06.2016

Gadir Bayramlı

https://doi.org/10.23834/isrjournal.251520

Öz

    Tarımı geliştirme açısından uygun koşullara
sahip olan Azerbaycan’da pamuk tarımının geliştirilmesi iki yüz yıl önce
başlatılmıştır. Sovyetler Döneminde Azerbaycan, Birliğin başlıca pamuk
üreticilerinden birisine dönüşmüştür. Sulama şebekesinin genişletilmesi, tarım
tekniklerinin geliştirilmesi ve bir takım verimli pamuk türlerinin
yetiştirilmesi, pamuk üretiminin artırılması önemli rol oynamıştır. Sovyet
Döneminde pamuk ekinleri tahıl alanlarının azaltılması sonucu genişletilmiş ve
1980 ortalarında Azerbaycan’da pamuk üretimi 700 bin tonu aşmıştır.

Azerbaycan’da pamuğun temizlenmesi ile
uğraşan tesislerin çok olmasına rağmen, pamuk lifinin büyük kısmı hazır ürün
üretimi için diğer cumhuriyetlere gönedirilmekteydi. Sovyet döneminde pamuk
alanlarının genişletilmesi ve üretimin artışı, beraberinde yanlış sulama
teknikleri ve gübrelemeden kaynaklanan ciddi çevre sorunlarını da getirmiştir.

Bağımsızlığın ilk yıllarında (1991-1995)
ekonomideki kriz, pamuk üretimi dahil, tüm tarım alanlarında ciddi düşüşlere
neden olmuştur. Sonraki yıllarda tahıl ve meyve-sebze alanında büyük
ilerlemeler görülmesine rağmen pamuk tarımındaki gerileme önlenememiştir.

Son yıllarda pamuk tarımının geliştirilmesi
ile ilgili devlet tarafından bir takım tedbirler alınmaktadır. Söz konusu
faaliyetler, ülkede pamuk tarımının geliştirilmesinde önemli adım olarak
değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Tarım, Pamuk Tarımı, Pamuk İşleme Tesisleri, Tarım Teknikleri, Sulama Şebekeleri

The Past and Present of Cotton Cultivation in Azerbaijan

Öz

Development of cotton cultivation started
about two hundred years ago in Azerbaijan, which has favourable natural
conditions to develop the agriculture sector. During the soviet period,
Azerbaijan became one of the main cotton producers in the USSR. Expansion of
irrigation system, provision of land treatment and nurture of some productive
cotton kinds played significant role in growth of cotton production.

During the soviet period cotton sowing was
expanded at the expense of reduction of fields of cereals and production of
cotton in Azerbaijan in the middle 1980s was more than seven hundred thousand
tons.

In spite of that there were enough number
of enterprises of primary processing of cotton in Azerbaijan, the major portion
of seedless raw cotton was sent to other soviet republics to produce final
products. Serious environmental problems arose also as a result of shortcomings
in irrigation and fertilizing in parallel with expansion of cotton fields and
growth of production.

Economic crisis during the early years of
independence (1991-1995) caused serious reduction of agricultural products,
including cotton. Though the production of cereals, vegetables and fruit
significantly increased during the subsequent years, it was not possible to
stop decline of cotton growing.

Some measures are taken for development of
cotton growing by the state in recent years. These activities can be evaluated
as a significant step in development of cotton growing.

Anahtar Kelimeler

Agriculture, Cotton Cultivation, Cotton Processing Enterprises, Land Treatment, Land Treatment, Irrigation System

Kaynakça

• Abbasov C., (2005), Azerbaycan Cumhuriyetinin İktisadi ve Sosyal Coğrafyası, BDÜ Yayınları, Bakü
• Abbasov İ., (2013), Azerbaycan’ın ve dünya ülkelerinin tarımı,”Şerq-Gerb” Yayın Evi, Bakü,
• Aliyev S. (2009), Azerbaycan’da Pamuk Tarımının ve Pamuklu Ürünlerin Tarihi, “ Tarih ve Onun Problemleri” Dergisi, No:1, 2009, Bakü, s.399-403.
• Allahverdiyev N., (1991) Azerbaycan SSC’nin iktisadi ve sosyal coğrafyası, “Maarif” Yayınevi, Bakü
• Azerbaycan Tarımı 20. Yüzyılın başlarında, http://kayzen.az, 21.03.2016
• Azerbaycan tarımı 1980-1990 yıllarında, http://kayzen.az, 29.03.2016).
• Gafarov T. ve d. (2008), Azerbaycan Tarihi, 7.cilt, “Elm“ Yayınevi, Bakü.
• İsmayıl M.,ve d. (2007), Azerbaycan Tarihi, 4.cilt, “Elm” Yayın evi, Bakü
• Ömerov, V, Azerbaycan SSC’de 1920-1940 yıllarında sanayileşme ve zorunlu kolhozlaşma. 26.11.2012, http://sesqazeti.az/az/news/analytics/322600.
• Pamuk, http://www.agro.gov.az/btklk/texniki-bitkilr/pambq/, 12.04.2016
• Pamuk Tarımı Gerilemeden Kurtulamıyor, http://www.movqe.az/53571.html, 22.03.2016.
• Veliyev, M, (1993), Azerbaycan’ın fizik-coğrafi, etnoğrafik ve ekonomi etüdü, Bakü.
• İnternet Kaynakları
• http://www.stat.gov.az/source/agriculture/
• http://wap.info.az/13532/ag-qizil-mesele-oldugu-kimi.html