The Evaluation of The Turkish Tax System in Terms of Principle of Simplicity in Taxation

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 178 - 194, 20.07.2019

Hümeyra Uğurlu

https://doi.org/10.23834/isrjournal.566150

Öz

The general structure of tax, duties and fees
and similar financial obligations as a source of public finance is called tax
system. The effectiveness of a tax system, in other words, the realization of
the objectives expected from taxation, can be achieved primarily through
fairness, efficiency principles and tax compliance. In this respect, it is
quite important to provide the principle of simplicity in taxation. Because the
complexity in the tax system is an important factor preventing tax compliance
of taxpayers. Tax system, which is complexity and remote of simplicity it makes
difficult for both the taxpayers and the tax administration to carry out their
duties related to taxation. Therefore, the principle of simplicity in taxation
has become one of the priority issues in tax reforms in recent years. In this
study, Turkish Tax System has been tried to be evaluated in terms of simplicity
principle in taxation based on the complexity of tax systems. As a result of the
evaluation, it was seen that the Turkish Tax System was complex and that the
government carried out studies on this issue.

Anahtar Kelimeler

Tax System, Complexity, Simplicity, Turkish Tax System

Vergilendirmede Basitlik İlkesi Açisindan Türk Vergi Sisteminin Değerlendirilmesi

Öz

Kamu
harcamalarının en önemli finansman kaynağı olan vergi, resim, harç ve benzeri
mali yükümlülüklerin oluşturduğu genel yapı, vergi sistemi olarak adlandırılır.
Bir vergi sisteminin etkinliği, başka bir deyişle vergilendirmeden beklenen
amaçların gerçekleşmesi esas itibarıyla vergilendirmede adalet, verimlilik
ilkeleri ve vergiye uyum ile sağlanabilir. Bu bakımdan, vergilendirmede
basitlik ilkesinin sağlanması büyük önem taşımaktadır. Zira vergi sistemindeki
karmaşıklık mükelleflerin vergiye uyumunu engelleyen önemli bir faktördür.
Basitlikten uzak ve karmaşık yapıdaki bir vergi sistemi hem yükümlülerin hem de
vergi idaresinin vergilendirmeye ilişkin görevlerini yerine getirmesini
zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, vergilemede basitlik ilkesi son yıllarda vergi
reformlarındaki öncelikli konulardan biri haline gelmiştir. Bu çalışmada vergi
sistemlerinin karmaşıklığından hareketle vergilendirmede basitlik ilkesi
açısından Türk Vergi Sistemi değerlendirilmeye çalışılmıştır. Değerlendirme
sonucunda Türk Vergi Sisteminin karmaşık olduğu ve bu konuda hükümetin çalışmalar
yürüttüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Vergi Sistemi, Karmaşıklık, Basitlik, Türk Vergi Sistemi

Kaynakça

• Arıkan, Zeynep ve Bahçe, Abdullah Burhan (2011), “ OECD ve AB Üyesi Ülkelerde Vergi Sistemlerinin Stratejik Tasarımı: Karşılaştırmalı Ülke Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61(1), 27- 80.
• American Institute of Certificated Public Accountants (2002), “Guiding Principles for Tax Simplification”, American Institute of Certified Public Accountants, Tax Policy Concept Statement, 1-18.
• Braestrup, Jacob W. (2000), Simpler Taxes: A Guide to the Simplification of the British Tax System, First Edition, , Adam Smith Institude, London.
• Burman, Leonard E. ve Gale, William G. (2001), “A Golden Opportunity to Simplify the Tax System”, The Brookings Institution Policy Brief, April, Nr. 77, 1-7.
• Demirli, Yunus (2011) “Gelişmekte olan Ülkelerde Vergi Reformları ve Türkiye’de Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Açısından Değerlendirme”, T.C: Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2011/412, Ankara.
• DPT (2001) “Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı – Vergi Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Ankara, DPT: 2597 – ÖİK: 608, ss. 1-79, http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_Vergi. pdf (29.04.2019).
• Evans, Chris (2008), “T Annex One: Taxation Compliance and Administrative Costs: An Overview”, 447-468. https://www.researchgate.net/publication/285898750_Taxation_ Compliance_and_ Administrative_Costs_An_Overview/download, (27.11.2018).
• Fiscal Commission Working Group (2013) “Principles For A Modern And Efficient Tax System in an Independent Scotland”, The Scottish Government, Edinburg, https://www2.gov.scot/resource/ 0043/00434977.pdf (29.04.2019).
• Garnier, Gaelle vd. (2013), “Recent Reforms of Tax Systems in the EU: Good and Bad News”, European Commission, Taxation Papers, Working Paper 39, 2-40.Gediz Oral, Burcu (2011) “Mali Yolsuzlukla Mücadele Stratejileri: Türk Vergi Sistemi”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Y. 2011, C. 16, S.3, s.403-431.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2010), “Mükelleflerin İzahat Taleplerinin Cevaplandırılmasına Dair Yönetmelik”, http://www.gib.gov.tr/node/86780 (Erişim Tarihi: 04.03.2019)
• _____________________ (2015), “2014 Yılı Faaliyet Raporu”, Gelir İdaresi Başkanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Yayın No:199, Şubat 2015, http://www.gib.gov.tr/sites/default/ files/fileadmin/faaliyet raporlari/2014/2014_Faaliyet_Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 04.03. 2019)
• _____________________ (2016), “Faaliyet Raporu’15”, Gelir İdaresi Başkanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Yayın No:216, Şubat 2016, http://www.gib.gov.tr/sites/default/f iles/fileadmin/faaliyet raporlari/2015/2015_faaliyet_raporu.pdf (Erişim Tarihi: 04.03.2019)
• Gerçek, Adnan (1999), “ABD'de Vergi Reformu Tartışmaları ve Tek Oranlı Vergi (Flat Tax) Sistemi” , Doduz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 125-136.GİB (t.y.) “Mevzuat” https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat (29.04.2019).
• Gordon, Richard K. ve Thuronyi, Victor (2012), “Tax Legislative Process”, https://www.imf.org/ external/pubs/nft/1998/tlaw/eng/ch1.pdf (04.09.2018).
• Güngör, Gürcü (2017) “Türk Vergi Sisteminde Katma Değer Vergisinin Tarihi, Vergi Gelirleri İçerisindeki Yeri ve Reform İhtiyacı”, Sayı: 219, Vergi Raporu, Aralık, ss. 75-87.
• Gümüş, Erhan (2005) “Defter, Kayıt ve Belgeler Çerçevesinde Yapılan Vergi Denetiminde Karşılaşılan Sorunlar”, e-akademi, Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Kasım 2005- Sayı 45, http://www.e-akademi.org/incele.asp?konu=DEFTER,%20KAYIT%20 VE %20BELGELER%20%C7ER%C7EVES%DDNDE%20YAPILAN%20 VERG%DD%20DENET%DDM%DDNDE%20KAR%DEILA%DEILAN%20SORUNLAR&kimlik=-885826066&url= makaleler/egumus-1.htm (29.04.2019)
• Güneş, Mehmet (2017), “Veraset ve İntikal Vergisi’nde Revizyon Gerekliliği”, International Journal of Public Finance, Vol./Cilt 2, Issue/Sayı 1, (2017), 124 – 158.
• Gürler Hazman, Gülsüm ve Aksu, Yüksel (2013) “Vergilemenin Operasyonel Maliyetleri: Mersin Vergi İdaresi Başkanlığı Örneği”, International Journal of Economic and Administrative Studies, Yıl: 6, Sayı: 11, Yaz 2013, ISSN 1307-9832, ss. 109-126.
• James, Malcolm (t.y.), “Tax Simplification: The Imposibble Dream?”, British Tax Review, 1-22, https://repository.cardiffmet.ac.uk/ bitstream/handle/10369/2706/Tax%20Simplification%20- %20the%20 Impossible%20Dream.pdf?sequence=2&isAllowed=y ( 27.09.2018).
• James, Simon (1999), “The Future International Tax Environment and European Tax Harmonization: A Personal View”, The European Accounting Review, 8(4), 731–747.
• __________ (2007), “Tax Simplification is Not a Simple Issue: The Reasons for Difficulty and a Possible Strategy”, Munich Personal RePEc Archive (MPRA), Nr. 07/18, 1-18.
• James, Simon ve Alley, Clinton (2002), “Tax Compliance, Self-Assessment and Tax Administration”, Munich Personal RePec Archive (MPRA), 27-42.
• Jones, Gareth – Rice, Phillip – Sherwood, Jeremy ve Whiting, John (t.y.) “Developing A Tax Complexity Index For The UK”, Office of Tax Simplification, ss. 1-18, https://assets.publishing. service.gov.uk/ government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/439461/OTS_Developing_a_Tax_Complexity_Index_for_the_UK.pdf (26.04.2019)
• Johnson, Steve R. (2004), “Administrability-Based Tax Simplification”, Nevada Law Journal, 4(573), 572- 608.
• Koyuncu, İlyas (2010) “Gelir Vergisi Sistemleri”, Vergi Sorunları Dergisi, Mayıs, (260), 1-6.
• Maç, M. (2005) “KDV-6” (e-Kitap). BDO Yayıncılık, http://www.denet.com.tr/vergi/dosyalar/kdv6/ KDV6-11.pdf (28.04.2019)
• Mercier, Jason (t.y.), “Principles of a Good Tax System”, Washington Policy Center, https://www.washingtonpolicy.org/library/docLib /tax_principles.pdf (30.062017).
• Mutlu, Ayşegül ve Tuncer, Mehmet (2002), “Vergi Karmaşıklığının Vergi Uyumuna Etkisi ve Türkiye”, Vergi Sorunları Dergisi, (164), 101-114.
• OECD (2006), “Fundamental Reform of Personal Income Tax”, OECD Tax Policy Studies, Nr. 13, 1-142, https://read.oecd-ilibrary.org/taxation /fundamental-reform-of-personal-income-tax_978 9264025783-en#page 83 (15.11.2018).
• Özdiler Küçük, Eda (2018), “Gelir Vergisi Kanunu Tasarlamak: İlke ve Teknik”, Ankara Barosu Dergisi, (1), 220-244.
• Pehlivan, Osman (2010) “Vergi Hukuku- Genel İlkeler ve Türk Vergi Sistemi”, Derya Kitabevi, Trabzon.
• Pollack, Sheldon D. (1994), “Tax Complexity, Reform, and The Illusions of Tax Simplification”, George Mason Independent Law Review, 2(2), 319-359.
• Roth, Jeffrey A., vd. (1989), “Taxpayer Compliance, Volume 1: An Agenda for Research”, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, 1-409.https://books.google.com.tr/books? id= vh03LFjGKKQC&printsec =frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v= onepage& q&f=false (26.11.2018).
• Sara, Zuhal (2012) “Gelir İdaresi Perspektifinden Türk Vergi Sisteminin Sorunları: Ampirik Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Haziran, Afyonkarahisar.
• Slemrod, Joel ve Blumenthal, Marsha (1996), “The Income Tax Compliance Cost of Big Business”, Public Finance Quarterly, 24(4), 411-438.
• Söyler, İlhami ve Çolak, Mustafa (2013), “Nasıl Bir Vergi Reformu?”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ocak (35), 215-222.
• Stiglitz, Joseph E. (1999), Economics of the Public Sector, Third Edition, W.W. Norton &Company, New York
• Tanzi, Vito (2010), “Tax Systems in the OECD Recent Evolution, Competition and Convergence”, International Studies Program Working Paper 10-12, Georgia State University, Atlanta.
• TBMM (2008), “Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun Yürürlükten Kaldırılması Ve Gelir Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı”, Sayı: B.02.0KKG.0.10/101-1551/1743, Esas No: 1/572, 1-6, https://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0572.pdf (04.03.2019).
• T.C. Maliye Bakanlığı (2016) “Vergi Harcamaları 2016”, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/01/ Vergi-Harcamalar_-Raporu-2016-.pdf (28.04.2019)
• T.C. Maliye Bakanlığı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü (2017) “Vergi Harcamaları Raporu”, Ankara, https://ms.hmb.gov.tr/uploads /2019/01/Vergi-Harcamalar_-Raporu-2017.pdf (28.04. 2019)
• T.C. Maliye Bakanlığı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü (2018) “Vergi Harcamaları Raporu”, Ankara, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/ 2019/01/Vergi-Harcamalar_-Raporu-2018.pdf (28.04. 2019)
• The Institude For Fiscal Studies (1978), The Structure and Reform of Direct Taxation, Report of a Committee Chaired by Professor J.E. Meade, London.
• TMF Group (2018), “The Financial Complexity Index 2018”, Global Reach Local Knowledge, April 2018, https://northasiacape.org.nz/media /1275/financial-complexity-index-2018.pdf (27.11. 2018).
• Türkan, Ercan (1997) “Düz Oranlı Ve Tüketim Tabanlı Vergi Sistemi: ABD’de Yaşanan Tartışmalar ve Bu Tartışmalardan Çıkartılabilecek Dersler”, Devlet Planlama Teşkilatı, Yıllık Programlar ve Konjonktür Değerlendirme Genel Müdürlüğü, Haziran, ss. 1-39.
• Üyümez, M. Erkan (2016), “Vergi Mevzuatının Karmaşıklığı ve Uzlaşma Yöntemi Bağlamında Vergi Uyumunun Değerlendirilmesi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 8 (1), 75-92.
• Vaillancourt, François vd. (2007), “Compliance and Administrative Costs of Taxation in Canada”, 1-48, https://www.fraserinstitute.org/sites/ default/files/TaxCompAdminCosts.pdf, (27.11. 2018).
• World Bank Group ve PWC (2018), “Paying Taxes 2018”, 1-112. https://www.pwc.com/gx/ en/paying-taxes/pdf/pwc_paying_taxes _2018_full_report.pdf (27.11.2018).