Sosyal Yardımlaşma Bağlamında Sivil Toplumun Rolü: Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Örnekleri

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 3, 203 - 208, 24.10.2020

Fatma Okur Çakıcı , Ahmet Burhan Çakıcı

Öz

Sosyal yardımlaşma, toplumlarda sosyal adaletin sağlanmasına katkı sağlayan araçlar arasında yer almaktadır. Hemen hemen her toplumda devletlerin sosyal yardımlara başvurmalarının yanında, toplum içinde görülen ve kökleri eskilere dayanan yardımlaşma gelenekleri bulunabilmektedir.
Sivil toplumun gelişmesine paralel olarak gelişen ve gönüllülük esasına dayanan sivil toplum kuruluşlarının yanında, kültürümüzde örneklerin görülebilecek pek çok sosyal yardımlaşma örneği bulunmaktadır.
Toplumun vicdani değerlerini yansıtan, naifliğini ortaya koyan, değerlere yaklaşımını sergileyen ve amacı insanı incitmeden yardım etmek olan bu unsurlar kültürümüzde yer bulmasına rağmen, unutulan değerler arasında da yer almaktadır. Sosyal dayanışma ve yardımlaşmanın arttırılması ve gereği gibi yerine getirilmesi adına bu değerlerin hatırlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Yardımlaşma, Sivil Toplum, Sosyal Dayanışma

Destekleyen Kurum

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü Tarafından Desteklenmiştir.

The Role of Civil Society in The Context of Social Solidarity: Social Assistance and Solidarity Examples

Öz

Social assistance is among the tools that contribute to ensuring social justice in societies. In almost every society, besides the states applying for social benefits, there are traditions of solidarity that are seen in the society and which are rooted in the past. In addition to non-governmental organizations that develop on a voluntary basis in parallel with the development of civil society, there are many examples of social assistance that can be seen in our culture. These elements, which reflect the conscientious values of the society, reveal their naivety, display their approach to values and aim to help people without hurt, are among the forgotten values. These values should be remembered in order to increase social solidarity and solidarity and to fulfill them properly.


Dünyada demokratikleşmeyle birlikte anılmaya başlanılan sivil toplum ve sivil toplum ruhu esasen kültürümüzün bir parçası konumundadır. Sosyal devlet ilkesi gereği devletlerin toplumdaki dezavantajlı durumda bulunanlara yardım etmesi gerekmektedir. Ancak, toplumun kendi içinde var olan yardımlaşma duygusu da sivil toplumun gelişiminde önemli bir etkendir.

Bu çalışmada, sosyal hizmet ve yardımlaşma bağlamlarında sivil toplum, sivil toplumun gelişimi ve sivil toplum ruhu incelenerek, Türk toplumunda geçmişten günümüze kadar uygulanan sosyal dayanışma örneklerine yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Social Solidarity, Social Assistance,, Civil Society

Kaynakça

• Abay, Ali Rıza (2004). “Bir Sosyal Politika Olarak Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Yeri”, Sivil Toplum, 2(6-7), Nisan Eylül, ss: 77-92.
• Acun, Fatma (2005). “Osmanlı Şehirlerinde Devlet ve Sivil Toplum), Sivil Toplum, 3(10), Nisan-Haziran, ss: 51-60.
• Akatay Ayten, Harman Serhat (2014). Sivil Toplum Kuruluşları, Yönetim, Yönetişim ve Gönüllülük, Ekin Yayınevi, 3. Baskı Bursa.
• Akpınar Gönenç, (2001). Sivil Toplum Düşünsel Temelleri ve Türkiye Perspektifi, E-kitap.
• Aslan, Seyfettin (2010). “Türkiye’de Sivil Toplum”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.9, S.31, ss: 260-283.
• Aytaç, Ömer (2005). “Modern Devletin Mutlakçı ve Araçsal Yüzleri” Sivil Toplum, 3(10), Nisan-Haziran, ss: 7-20).
• Bayhan, Vehbi (2005). “Türkiye’de Sivil Toplum Örgütleri, Demokrasi ve Patronaj”, Sivil Toplum ve Demokrasi, Kaknüs Yayınevi, İstanbul, ss: 145-149.
• Bozkurt, Veysel (2006). Değişen Dünyada Sosyoloji, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Ceyhan, Alaattin (2014). “Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları Damga Vergisinden Muaf mı?”, Mali Kılavuz, C:16, S:63, Ocak-Mart, ss: 150-158.
• Çaha, Ömer (1999). Sivil Toplum, Aydınlar ve Demokrasi, İz Yayıncılık, İstanbul.
• Çaha, Ömer (2000). Aşkın Devletten Sivil Topluma, Gendaş Kültür AŞ. İstanbul.
• Çaha, Ömer (2005). “Sivil Toplum Üstüne”, Sivil Toplum ve Demokrasi, Kaknüs Yayınevi, İstanbul, ss: 9-22.
• Çetin, Ensar (2014). “Bir Sosyal Yardımlaşma Pratiği Olarak Askıda Kahve ve Sadaka Taşı”, Akademik Bakış Dergisi, S: 41, Mart-Nisan.
• Doğan, İlyas (2002). Özgürlükçü ve Totaliter Düşünce Geleneğinde Sivil Toplum, Alfa Basım Yayım, İstanbul.
• Doğan, İlyas (2014). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Astana Yayınları, Ankara.
• Gürbıyık, Cengiz (2015). “Osmanlı İmarethanelerinin (Aşevleri) Tipolojisi Üzerine Bir Deneme”, Sanat Tarihi Dergisi, C. 24, S: 1, Nisan, ss: 23-51).
• Kara, M. Akif (2016). “Toplumsal Dayanışma Kavramı Temelinde İmece Kültürü: Tirebolu-Doğankent Yöresi Örneği”, The Journal of Academic Social Science Studies, S. 53, ss: 376-386.
• Kesgin, Bedrettin (2011). “Yardımlaşma ve Dayanışma Aracı Olarak Sivil Toplum”, Muhafazakar Düşünce, Y.8, S: 29-30, Temmuz-Aralık, ss: 63-76.
• Kıyak, Abdülkadir (2017). “İslam’ın Yardımlaşma ve Dayanışma Prensibinin Sosyal Hayata Aksettirilmesinde Ahiliğin Rolü: Fütüvvetnâmeler Ekseninde”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C.6, S.5, ss: 2494-2511.
• Mardin, Şerif (1987). “Türk Toplumunu İnceleme Aracı Olarak Sivil Toplum”, Defter, S: 2, Aralık-Ocak, ss: 7-16.
• Özkalp, Enver (2005). Sosyolojiye Giriş, 14. Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Seyyar, Ali (2008). Sosyal Siyaset Terimleri, 2. Baskı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
• Şeker, Aziz (2008). Sosyal Çalışma Mesleği, Sabev Yayıncılık, Ankara.
• Şenocak, Hasan (2009). “Sosyal Güvenlik Sistemini Oluşturan Bileşenlerin Tarihi Süreç Işığında Değerlendirilmesi”, Sosyal Siyaset Konferansları, S: 56, ss: 409-468.
• Tomanbay, İlhan (2016). Sosyal Olmak, 2. Baskı, Sabev Yayıncılık, Ankara.
• Türkdoğan, Orhan (2002). Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplum Yapısı, Çamlıca Yayınları, İstanbul.
• Yaman, Yıldız (2005). “Gönüllülük Psikolojisi ve Gönüllü Yönetimi”, Sivil Toplum Kuruluşları İçin Yönetim Rehberi, Eğitim Danışmanlığı ve Araştırma Merkezi, Kaknüs Yayınları, İstanbul, ss: 43-60.
• Yolcuoğlu, İ. Galip (2014). Sosyal Hizmet/Sosyal Çalışma Bilim ve Mesleğine Giriş, Nar Yayınevi, İstanbul. Diş Kirası Geleneği, http://www.islamveihsan.com/dis-kirasi-gelenegi.html, E.T. 15.04.2019.
• Osmanlı’nın Unutulan İnceliği:“Sadaka Taşları”, www.https://www.yenisafak.com/kultur-sanat/osmanlinin-unutulan-inceligi-sadaka-taslari-545779, E.T. 15.04.2019.
• Yitik Taşı- Dayanışma ve Dürüstlük Örneği, https://www.diyanet.tv/yitik-tasi-dayanisma-ve-durustluk-ornegi, E.T. 15.04.2019.