Sürdürülebilirlik Uyum Çerçeve Raporu ve BİST'te İşlem Gören Bankalar Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: Ek, 13 - 26, 31.12.2022

Fatih Akbaş

https://doi.org/10.23834/isrjournal.1185433

Cited By: 1

Öz

Son yıllarda, şirketlerin finansal verilerinin yanında finansal olmayan bilgilerine olan ilgi artmış özellikle çevresel ve sosyal etkileri merak konusu olmuştur. Tüm bu gelişmeler, finansal olmayan bilgilerin raporlanmasına ve bu alanda standartların oluşturulmasına neden olmuştur. Bu çerçevede INCR, GRI, CDP gibi tüm dünyada kullanılan sürdürülebilir raporlama çerçeve ve standartları ortaya çıkmıştır. ESG (Environmental, Social, Governance-ESG; Çevresel, sosyal, kurumsal yönetim-ÇSK) raporlamalarıyla şirketlerin sürdürülebilirlik uygulamaları kamuoyuyla paylaşılmaktadır.
Çalışmanın amacı, borsada işlem gören şirketler için uy ya da açıkla prensibiyle 2022 yılı itibariyle ilk kez yayınlanan Sürdürülebilirlik Uyum Çerçeve Raporlarını şekil ve içerik açısından değerlendirmek, benzerlik ve farklılıkları tespit etmektir. Bu amaçla BIST BANKA endeksinde bulunan 12 bankanın Sürdürülebilirlik Uyum Çerçeve Raporları incelenmiştir.
Çalışmanın sonucunda endekste yer alan 12 bankadan 10’unun, Sürdürülebilirlik Uyum Çerçeve Raporu yayınladığı tespit edilmiştir. Raporlar incelendiğinde Sürdürülebilirlik Uyum Çerçeve Raporu yayınlayan 10 bankadan detaylı bir açıklama yaparak ilkelere uyum durumunu açıklayan 2 bankanın bulunduğu belirlenmiştir. Raporlamada bankalar açısından farklılıklar bulunduğu ve raporla ilgili standart bir formatın oluşturulması gerektiği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

ESG, Sürdürülebilirlik Raporlaması, BIST Banka Endeksi.

A Survey on Banks Traded on BIST and Sustainability Compliance Framework

Öz

In recent years interest on non-financial data of companies increased in addition to their financial data and especially their environmental and social impact became issues of concern. All these developments lead to reporting of non-financial data and creation of standards in this field. In this framework, globally used sustainable reporting frameworks and standards such as INCR, GRI, and CDP emerged. ESG (Environmental, Social, Governance-ESG) reports share sustainability applications of companies with the public.
The purpose of the study is to evaluate the Sustainability Compliance Framework Reports published for the first time as of 2022 for traded companies in the stock market with the principle of agree or explain, in terms of form and content, and to identify similarities and differences. Thus, Sustainability Compliance Framework Reports of 12 banks in BIST BANKA index are investigated.
As a result of the study, 10 of the 12 banks in the index were determined to issue Sustainability Compliance Framework Report. Upon investigation of the reports, 10 banks that issue Sustainability Compliance Framework Reports made a detailed explanation, and 2 banks were determined to make a detailed explanation on their state of compliance with principles. Reporting revealed that there are differences among banks and creation of a standard format is required.

Anahtar Kelimeler

ESG, Sustainability Reporting, BIST Bank Index.

Kaynakça

• Aras, G. ve Sarıoğlu, G. U. (2015). Kurumsal raporlamada yeni dönem: Entegre raporlama. İstanbul: Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği.
• Aras, G., Tezcan, N. ve Kutlu Furtuna, Ö. (2016). Geleneksel bankacılık ve katılım bankacılığında kurumsal sürdürülebilirlik performansının TOPSİS yöntemiyle karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 27(81), 58–81.
• Borsa İstanbul. (2015). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik platformu bildirgesi platform üyeleri tarafından imzalandı. [Çevrim-içi: https://www.borsaistanbul.com/tr/duyuru/516/borsa-istanbul-surdurulebilirlik-platformu-bildirgesi-platform-uyeleri-tarafindan-imzalandi], Erişim tarihi: 13.01.2022
• Borsa İstanbul. (2020). SPK “sürdürülebilirlik ilkeleri uyum çerçevesi”ni yayınladı. [Çevrim-içi: https://www.borsaistanbul.com/tr/duyuru/3175/spk-surdurulebilirlik-ilkeleri-uyum-cercevesini-yayinladi], Erişim tarihi: 12.04.2022
• Borsa İstanbul. (2022a). Tarihsel Gelişmeler. [Çevrim-içi: https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/27/], Erişim tarihi: 02.02.2022
• Borsa İstanbul. (2022b). Borsa İstanbul’da Sürdürülebilirlik. [Çevrim-içi: https://borsaistanbul.com/tr/sayfa/58/borsa-istanbulda-surdurulebilirlik], Erişim tarihi: 02.03.2022
• Bozlağan, R. (2010). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50), 1011–1028.
• Canikli, S. (2022). Sürdürülebilir finans mekanizmaları, araçları ve sürdürülebilir kalkınma ilişkisi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 26–39.
• CDP Turkey. (2022). Hakkımızda. [Çevrim-içi: https://cdpturkey.sabanciuniv.edu/tr/content/hakkimizda], Erişim tarihi: 02.07.2022
• Coalition for Environmentally Responsible Economies. (2022). About Us. [Available online at: https://www.ceres.org/about-us], Retrieved on February 27, 2022
• Demirel Arıcı, N. (2019). Sosyal sorumlu yatırımlar üzerine karşılaştırmalı bir çalışma: Avrupa Birliği ve Türkiye örnekleri. M. Yüce, M. Mıynat, A. V. Can ve Ş. Sakarya (Ed.), Yeni Ekonomik Trendler ve İş Fırsatları içinde (ss. 241–250). İstanbul: Ekin Basım Yayım.
• Demirel Arıcı, N. ve Altun, N. (2018). Finansal hizmetler sektöründe finansal olmayan bilgilerin raporlanması: Sürdürülebilirlik raporları üzerine ampirik bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), 578–607.
• Dyllick, T. ve Hockerts, K. (2002). Beyond the business case for corporate sustainability. Business Strategy and the Environment, 11, 130–141.
• Entegre Raporlama Türkiye. (2016). Entegre raporlama Türkiye hakkında. [Çevrim-içi: http://www.entegreraporlamatr.org/tr/hakkimizda/biz-kimiz.aspx], Erişim tarihi: 10.02.2022.
• Erol, M. ve Aslan, M. (2017). Uluslararası muhasebe ve denetim standartlarının gelişmesi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (12), 55–86.
• Global Compact Türkiye. (2019). 10 ilke. [Çevrim-içi: https://www.globalcompactturkiye.org/10-ilke/], Erişim tarihi: 02.02.2022.
• Global Reporting Initiative [GRI]. (2022). Our mission and history. [Available online at: https://www.globalreporting.org/about-gri/mission-history/], Retrieved on March 29, 2022.
• Gümrah, A. ve Güngör Tanç, Ş. (2018). Sürdürülebilirlik raporlarının içerik kalitesi: BIST sürdürülebilirlik endeksinde bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 334–357.
• International Organization for Standardization. (2022). ISO 14001:2015 Environmental management systems — requirements with guidance for use. [Available online at: https://www.iso.org/standard/60857.html], Retrieved on January 29, 2022.
• Jeucken, M. H. A. ve Bouma, J. J. (1999). The changing environment of banks. The Greening of Finance, (27), 21–35.
• Kuşat, N. (2012). Sürdürülebilir işletmeler için kurumsal sürdürülebilirlik ve içsel unsurları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 227–242.
• Loew, T., Ankele, K., Braun, S. ve Clausen, J. (2004). Bedeutung der internationalen CSR-Diskussion für Nachhaltigkeit und die sich daraus ergebenden Anforderungen an Unternehmen mit Fokus Berichterstattung. Berlin: Endbericht an das Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit.
• McKenzie, S. (2004). Social sustainability: Towards some definitions (No: 27). Hawke Research Institute Working Paper Series. [Available online at: http://naturalcapital.us/images/Social Sustainability - Towards Some Definitions_20100120_024059.pdf], Retrieved on June 29, 2012.
• Munasingle, M. (1993). Environmental economics and sustainable development (World Bank.). Washington DC: The World Bank.
• Önder, H. (2018). Döngüsel ekonomi ve Avrupa ülkeleri üzerine bir analiz. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Önder, H. (2020). Bir sürdürülebilir kalkınma hedefi olarak sağlık. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 10–24.
• Öner Kaya, E. (2010). Sürdürülebilir kalkınma sürecinde bankaların rolü ve Türkiye’ de sürdürülebilir bankacılık uygulamaları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(3), 75–94.
• PricewaterhouseCoopersTürkiye. (2022). ESG ve Sürdürülebilirlik. [Çevrim-içi: https://www.pwc.com.tr/esg-ve-surdurulebilirlik], Erişim tarihi: 14.06.2022.
• Sathiendrakumar, R. (1996). Sustainable development: Passing fad or potential reality? International Journal of Social Economic, 23(4/5/6), 151–163.
• Şeker, Y. (2020). Finansal raporlama kalitesi ile çevresel sosyal ve kurumsal yönetim (ESG) performansı arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik uluslararası bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sermaye Piyasası Kurulu. (2020a). Kurumsal yönetim tebliği (II-17.1)’nde değişiklik. [Çevrim-içi: https://www.spk.gov.tr/Duyuru/Goster/20201002/0#], Erişim tarihi: 10.02.2022.
• Sermaye Piyasası Kurulu. (2020b). Sürdürülebilirlik ilkeleri uyum çerçevesi. [Çevrim-içi: https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1332], Erişim tarihi: 13.02.2022.
• Sustainable Stock Exchanges initiative. (2019a). About the SSE initiative. [Available online at: https://sseinitiative.org/about/], Retrieved on April 29, 2022
• Sustainable Stock Exchanges initiative. (2019b). ESG disclosure. [Available online at: https://sseinitiative.org/esg-disclosure/], Retrieved on June 21, 2022.
• Sustainable Stock Exchanges initiative. (2022). Stock exchange database. [Available online at: https://sseinitiative.org/exchanges-filter-search/], Retrieved on June 21, 2022.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). Sürdürülebilir kalkınma amaçları değerlendirme raporu. [Çevrim-içi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/03/Surdurulebilir-Kalkinma-Amaclari-Degerlendirme-Raporu_13_12_2019-WEB], Erişim tarihi: 13.02.2022.
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2021). Yeşil mutabakat eylem planı 2021. [Çevrim-içi: https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT YEŞİL.pdf], Erişim tarihi: 14.02.2022.
• Tüyen, Z. (2019). İşletmelerde sürdürülebilirlik kavramı ve sürdürülebilirliği etkileyen etmenler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (37), 91–117.
• UNEP FI. (2022). Üye ülkeler. [Available online at: https://www.unepfi.org/country/turkey/], Retrieved on April 9, 2022.
• UNEP FI. (2020). Sorumlu bankacılık ilkeleri. [Available online at: https://www.unepfi.org/banking/banking/], Retrieved on June 9, 2022.
• United Nations Global Compact. (2022). About the UN global compact -frequently asked questions. available online at: https://www.unglobalcompact.org/about/faq ], Retrieved on April 14, 2022
• Value Reporting Foundation. (2016). Uluslararası entegre rapor çerçevesi. [Available online at: https://www.integratedreporting.org/wp-content/uploads/2015/03/13-12-08-THE-INTERNATIONAL-IR-FRAMEWORK-Turkish.pdf ], Retrieved on April 2, 2022.
• Yalçın, G. (2021). Gelişmekte olan piyasalarda ESG uygulamaları. [Çevrim-içi: https://hbrturkiye.com/blog/gelismekte-olan-piyasalarda-esg-uygulamalari], Erişim tarihi: 13.05.2022.
• Yazıcı, R., Varsak, S., & Yazıcı, A. (2020). Asimetrik bilgi sorununun çözümünde bağımsız denetimin önemi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 06(02), 136-146