Examination of Changing the Options of Civil Architectural Examples Restored via EKAP System

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 3, 152 - 172, 31.10.2024

Melike Kök , Hicran Hanım Halaç

https://doi.org/10.23834/isrjournal.1472348

Öz

Historical buildings, which are witnesses of the past, constitute the memory of humanity. Historical buildings may deteriorate over time and lose their old charm for various reasons. However, it is essential to preserve the cultural heritage without losing its true meaning and transfer it to future generations. The concept of conservation is to keep a society's past alive before it disappears. The concept of conservation has led to the introduction of many conservation approaches. Restoration is one of these conservation approaches and means preserving the cultural heritage, updating it in line with its originality and transferring it to future generations. Civilian architectural examples, which have an important place in the cultural heritage, can now be restored and re-used with suggestions for functional changes. In order to evaluate this situation, the EKAP public tenders platform was used in the study. EKAP is a platform that allows you to participate in public tenders online, bid, follow tender processes and open access to tender documents. The scope of the study consists of civil architectural examples among the construction works searched with the keyword restoration between 2010 and 2023. These structures are coming to life again thanks to the new functions proposed after the restoration works. However, when the building is restored and left empty again, serious costs and labor losses are inevitable. In order to evaluate this situation up to date, 66 tenders and projects were examined through the EKAP system. Functional changes were proposed in only 25 of the 66 projects examined. Of the remaining 41 projects, 13 are buildings that are used today and need restoration and will continue to function the same. There is no information about whether 28 buildings will be used after restoration, their function and condition. In line with these results, the losses that would occur were evaluated.

Anahtar Kelimeler

EKAP, civil architecture, restoration, change of function, refunctioning

EKAP Sistemi Üzerinden Restorasyonu Yapılan Sivil Mimari Örneklerin İşlev Değişikliklerinin İncelenmesi

Öz

Geçmişin tanıkları olan tarihi yapılar insanlığın hafızasını oluşturmaktadır. Tarihi yapılar zaman içerisinde çeşitli nedenlerle yıpranmaya uğrayarak eski cazibesini kaybedebilmektedir. Ancak kültürel mirasın gerçek anlamını yitirmeden korunması ve gelecek nesillere aktarılması esastır. Koruma kavramı bir toplumun geçmişinin yok olmadan yaşatılmasıdır. Koruma kavramı birçok koruma yaklaşımının ortaya konulmasını sağlamıştır. Restorasyonda bu koruma yaklaşımlarından olup kültürel mirasın korunması, özgünlükleri doğrultusunda güncellenmesi ve gelecek nesillere aktarılmasıdır. Kültürel miras içerisinde önemli bir yere sahip olan sivil mimari örnekler günümüzde restore edilerek işlev değişikliği önerileri ile yeniden kullanıma sunulabilmektedir. Bu durum ile ilgili değerlendirme yapabilmek adına çalışmada EKAP kamu ihaleleri platformuna başvurulmuştur. EKAP, çevrimiçi olarak kamu ihalelerine katılarak teklif verebilme, ihale süreçlerini takip edebilme ve ihaleye dair belgelere açık erişim sunan bir platformdur. Çalışmanın kapsamını 2010 ve 2023 yılları arasında restorasyon anahtar kelimesiyle aranan yapım işleri içerisindeki sivil mimari örnekler oluşturmaktadır. Gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sonrasında önerilen yeni işlevler sayesinde bu yapılar yeniden hayat bulmaktadır. Ancak yapı restore edilip tekrar boş bir şekilde bırakıldığında ciddi maliyetler ve işgücü kayıpları kaçınılmazdır. Bu durumu güncel olarak değerlendirebilmek amacıyla EKAP sistemi üzerinden 66 adet ihale ve proje incelenmiştir. İncelenen 66 projeden yalnızca 25 adedinde işlev değişikliği önerilmiştir. Kalan 41 adet projeden 13 adedi ise günümüzde kullanılan ve restorasyona ihtiyaç duyan aynı işlevini sürdürecek olan yapılardır. 28 adet yapının ise restorasyon sonrasında kullanılıp kullanılmayacağı, işlevi ve durumu ile ilgili bilgiler mevcut değildir. Bu sonuçlar doğrultusunda meydana gelecek kayıplar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

EKAP, sivil mimari, restorasyon, işlev değişikliği, yeniden işlevlendirme

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (2017). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yem Yayınları.
• Altınoluk, Ü. (1998). Binaların Yeniden Kullanımı. İstanbul: YEM Yayınları.
• Altun, M. (1999). Yapım İşlerinde Gecikme Cezasının Miktarı ve Kapsamı. Mevzuat Dergisi(13).
• Avcıoğlu, S. (2016). Tarihi Çevrelerde Kentsel Koruma ve Kentsel. İdealkent, 7(20), 698-719.
• Aydın, A., & Şahin, Ö. (2018). Tarihi Yapıların Yeniden İşlevlendirilmesi: Isparta Aya İshotya (Yorgi) Kilisesi'nin Gül Müzesi'ne Dönüşümü. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi(17), 63-75.
• Cantacuzino, S. (1990). A Policy for Architectural Conservation, In Architectural and Urban Conservation in the Islamic World. (Abu H. Imamuddin and Karen R. Longeteig, eds.). Geneva: The Aga Khan Trust for Culture.
• Çıracıoğlu, A. S., & Yaman, H. (2020). İnşaat Sektöründe Elektronik İhale (E-İhale) Sistemlerive Yapı Enformasyonu Modellemesi Entegrasyonu: Örnek Bir Çalışma. Yapı Bilgi Modelleme, 1(2), 27-40.
• Eroğlu, E., & Tunç, G. (2018). Devletin Yeniden Ölçeklenmesi ve Finansallaşma: Yerel Yönetimlerin Mali Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Emek Araştırma Dergisi (GEAD), 9(14), 23-50.
• Frampton, K. (1983). The Anti-Aesthetic Essays On Postmodern Culture. Washington: Port Townsend.
• Gazi, A., & Boduroğlu, E. (2015). İşlev Değişikliğinin Tarihi Yapılar Üzerine Etkileri “Alsancak Levanten Evleri Örneği”. Megaron, 10(1), 57-69.
• Gülersoy, N. (1997). Şehirsel Koruma Ders Notları (Yayınlanmamış). İstanbul Teknik Üniversitesi, 11-53.
• Hakyemez, B., & Gönül, B. (2014). Eminönü Hanlarının Yeniden İşlevlendirilmesi Kapsamında Değerlendirilmesi: IV.Vakıfhan. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(2), 101-129.
• İ.B.B.KUDEB. (2009-2011). Restorasyon ve Konservasyon Laboratuarları. .İstanbul Büyükşehir Belediyesi Koruma Uygulama ve Denetim Müdürlüğü.
• K.V.T.V.K.Y.K. (2009). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararları. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
• Kuban, D. (1969). Modern Restorasyon İlkeleri Üzerine Yorumlar. 341-356.
• Kuleli, A. E. (1998). Özgün İşlevini Sürdüremeyen Anıtların Yeniden Kullanım Sorunları. Dokuz Eylül Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi .
• Kutlu, İ., & Ergün, R. (2021). Tarihi Yapılarda Yeniden İşlevlendirme Süreçlerine Sistematik Bir Yaklaşım; Atik Valide Külliyesi Örneği. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi(25), 172-184.
• Orta Doğu Belgelendrime ve Danışmanlık Merkezi. (2024). 01 26, 2024 tarihinde ISOnedir: https://www.isonedir.com/ekap-nedir/ adresinden alındı
• Sert, Ö. F. (2012). Türkiye'de Restorasyon Sürecinin Haritalanması ve Proje, İhale ve Uygulama Aşamalarında Karşılaşılan Sorunların Belirlnemesi Üzerine Saha Çalışması. Yüksek Lisans Tezi , İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Şişman, F. (1985). Vakıf Eski Eserlerin Bakımı Onarımı Restorasyon ve Korunması . Tanrısever, C., Saraç, Ö., & Aydoğdu, A. (2016). Yeniden İşlevlendirilen Tarihi Yapıların Sürdürülebilirliği. Akademik Bakış Dergisi(54), 1068-1082.
• Uğursal, S. (2011). Tarihi Yapıların Yeniden İşlevlendirilmesi: “İzmir Sümerbank Basma Sanayi Yerleşkesi Örneği". Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ünal, Z. G. (2014). Kültürel Mirasın. İstanbul: Beyaz Gemi Sosyal Proje Ajansı.
• Yiğitoğlu, Ş. (2020). Mimaride İşlev Değişikliğinin Etkileri: Fabrikadan Çağdaş Sanat Müzesi’ne Dönüşüm ‘Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası Örneği’. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 5(2), 381-402.
• Yıldız, S., Topal, M. H., Yıldız, E., & Tosunoğlu, B. (2018). Firmaların E-Devlet Hizmetleri Kullanımını Etkileyen Faktörler: EKAP Üzerine Bir Uygulama. The Journal of International Scientific Researches, 3(1), 11-28.