CINEMA AND IDEOLOGY: LOOKING AT THE EASTERN MURDERER FROM A WESTERN PERSPECTIVE

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 138 - 147, 13.10.2024

Mustafa Sadakoğlu

Öz

Although it is not as old as the place it occupies in human history, the place that the phenomenon of violence occupies in cinema dates back to ancient times. Accordingly, while violent stories feed the cinema; On the other hand, in almost every mainstream movie, the subject of violence is condemned by the applicable laws, religious rules or moral norms. In this regard, the story of a serial killer who committed brutal murders in the chronology of the last years of the Union of Soviet Socialist Republics (USSR) in the novel The Killer Department (1993), written by Robert Cullen, attracted a lot of attention. For this reason, the research universe of the study includes the movies Citizen X (1995), Evilenko (2004) and Child 44 (2015), which are inspired by Cullen’s story. Another common feature of the films in question is that they were all adapted to cinema by western production companies. On the other hand Citizen X (1995), which tells the story of the murders committed by a serial killer named Andrei R. Chikatilo, makes references to the relationship between cinema and ideology due to its approach to an eastern killer from a western perspective and its dramatic narrative constructed within the framework of cold war rhetoric. Because the western descriptions featured in the film regarding the source of violence reveal the relationship between cinema and ideology, and the Soviet ideology is indirectly condemned due to the dominant perspective in the dramatic narrative of the film. It has been determined that the dominant perspective in the dramatic narrative of the film condemned the Soviet ideology due to western definitions regarding the source of violence.

Anahtar Kelimeler

Cinema, ideology, rationality, crime and criminal.

SİNEMA VE İDEOLOJİ:DOĞULU KATİLE BATILI PERSPEKTİFTEN BAKMAK

Öz

İnsanlık tarihinde işgal ettiği yer kadar eski olmasa da şiddet olgusunun sinema dâhilinde kapladığı yer oldukça eskilere dayanmaktadır. Buna göre, bir yandan şiddet hikâyeleri sinemayı beslerken; diğer yandan anaakım hemen her sinema filminde şiddetin öznesi yürürlükteki kanunlar, dini kurallar ya da ahlaki normlar tarafından mahkûm edilmektedir. Bu minvalde Robert Cullen tarafından kaleme alınan The Killer Department (1993) adlı romanda Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)’nin son yıllarına denk gelen kronolojide canice cinayetler işleyen bir seri katilin hikâye edilmesi oldukça ilgi çekmiştir. Bu nedenle çalışmanın araştırma evreninde Cullen’in hikâyesinden esinlenen Yurttaş X (1995), Evilenko (2004) ve Child 44 (2015) adlı sinema filmleri bulunmaktadır. Bahse konu filmlerin bir diğer ortak özelliği tümünün batılı yapım şirketleri tarafından sinemaya uyarlanmış olmasıdır. Diğer yandan Andrei R. Chikatilo adındaki seri katil tarafından işlenen cinayetlerin hikâye edildiği Citizen X (1995) adlı sinema filmi, doğulu bir katile batılı perspektiften yaklaşılması ve soğuk savaş retoriği çerçevesinde kurgulanan dramatik anlatısı nedeniyle sinema ile ideoloji arasındaki ilişkiye göndermeler yapmaktadır. Filmin dramatik anlatısına hâkim bakış açısı tarafından şiddetin kaynağına ilişkin yapılan batılı tarifler nedeniyle Sovyet ideolojisinin mahkûm edildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sinema, ideoloji, rasyonalite, suç ve suçlu

Kaynakça

• Adanır, O. (2017), Sinemada Anlam ve Anlatım, İstanbul: Say Yayınları.
• Abisel, N. (1995), Popüler Sinema ve Türler, İstanbul: Alan Yayınları.
• Althusser, L. (2019), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çeviren: A. Tümertekin, İstanbul: İthaki.
• Arkonaç, S. ve Paker, O. (2012). Söylem Analizi ile Yaklaşım, Ankara: Nobel Yayınları.
• Barret, M. (1996), Marx'tan Foucault'ya İdeoloji, Çeviren: A. Fethi, İstanbul: Sarmal Yayınları.
• Burton, G. (1995), Görünenden Fazlası Medya Analizlerine Giriş, Çeviren: N. Dinç, İstanbul: Alan Yayınları.
• Eagleton, T. (198l), Edebiyat Eleştirisi Üzerine, Çeviren: H. Gönenç, İstanbul: Eleştiri Yayınları.
• Eagleton, T. (2018), Eleştiri ve İdeoloji, Çeviren: S. Kılınç, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erdoğan, İ. Alemdar, K. (1994), Popüler Kültür ve İletişim, Ankara: Erk Yayınları.
• Gianetti, L. D. (1995), Understanding Movies, New Jersey: Prentice Hall.
• Neuman, W. (2016). Toplumsal Araştırma Yöntemleri, Çeviren: S. Özge, Ankara: Yayın Odası.
• Rutland, P. (1993). The Politics of Economic Stagnation in the Soviet Union, New York: CU Press.
• Ryan, M. Kellner, D. (2016), Politik Kamera, Çeviren: E. Özsayar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sunar, İ. (1986). Düşün ve Toplum, Ankara: Doruk Yayınları.