SİCİLYALI KORSAN GUGLIELMO DI BELLUOMO’NUN VENEDİK KAYNAKLARINDAKİ TASVİRİ

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 20, 30.07.2024

Volkan Dökmeci

Öz

Habsburglar, 1532 senesinden itibaren Koron hücumunu yönetirken, Akdeniz’deki Müslüman korsanlara karşı Hıristiyanlığın savunuculuğunu üstlenen Malta’daki St. Jean Şövalyeleri ve muhtelif milletlerin korsanlarından çokça istifade etmişlerdir. Bu şövalyelerin kadim vatanları Rodos’u Osmanlılara teslim etmek zorunda kalmaları, Üstâdıâzâmlarını İspanya himayesine yöneltmiştir. Başlarda kaynaklarda Sicilya-Siraküza kökenli bir korsan olarak anılan Guglielmo di Belluomo, Koron hücumundan sonra bu şövalyeler arasına kabul edilmiştir. Daha ziyade Sicilya sularında etki sahibi olan bu korsan Akdeniz’deki Müslüman-Hıristiyan korsan çatışmasının tipik bir örneğidir. Akdeniz kıyılarında gerçekleştirdiği yağma faaliyetleri ve hücumlar, Venedik kaynaklarında adının sıkça geçmesine sebep olmuştur. Barbaros ve Sinan Reis’in gemilerine sıklıkla hücum etmiştir. Korsan Belluomo, Koron hücumu sırasında, Güney İtalya’daki tahılın İspanyol askerlerine ikmaline yardımcı olmakla Müslüman düşmanlarının dikkatlerini çekmiştir. Saint Jean Şövalyeleri’nin Üstâdıâzâmı’yla olan yakın ilişkisi de Müslüman-Hıristiyan rekabetinde onu ön saflara taşımıştır. Rodoslu Lütfi Reis bu korsanla mücadele etmek üzere Osmanlı gemilerini seferber etmiştir. Anabolu Balyosu (Elçi değil bir tür validir) Alvise Contarini’nin 1533 senesi Mayıs ayında Venedik’e ilettiği haber bu hadiseyi doğrulamaktadır. Palermo’daki Venedik konsolosu Pellegrino Venero ise Belluomo’nun İtalya sularındaki faaliyetlerini yakından takip etmektedir.

Anahtar Kelimeler

HIRİSTİYAN KORSANLAR, MALTALI ST. JEAN ŞÖVALYELERİ, GUGLIELMO DI BELLUOMO, AKDENİZ, SİCİLYA

Kaynakça

• Bertelé, T. (2012). Venedik ve Konstantiniyye: Tarihte OsmanlıVenedik İlişkileri. (çev. Mahmut H. Şakiroğlu). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Bostan, İ. (2003). Ege Adaları’nın İdarî, Malî ve Sosyal Yapısı. (ed. İdris Bostan). Stratejik Araştırma ve Etüdler Milli Komitesi Araştırma Projeleri Dizisi 2/2002. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Bostan, İ. (2009). Adriyatik’te Korsanlık: Osmanlılar, Uskoklar, Venedikliler 1575-1620. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Cerezeda, M. G. (1871). Tratado de Las Campañas y Otros Acontecimientos De Los Ejércitos Del Emperador Cárlos V en Italia, Francia, Austria, Berbería y Grecia Desde 1521 Hasta 1545. Tom. 1. Madrid: La Sociedad de Bibliófilos Españoles.
• Davis, R. C. (2004). Christian Slaves, Muslim Masters: White Slavery in the Mediterranean, the Barbary Coast, and Italy 1500-1800. Early Modern History: Society and Culture. (ed. Rab Houston & Edwad Muir). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Dursteler, E. (2012). Çev. Taciser Ulaş Bilge. İstanbul’daki Venedikliler: Yeniçağ Başlarında Akdeniz’de Millet, Kimlik ve Bir Arada Varoluş, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Guazzo, M.(1544). Historie di Tutte Le Cose Degne di Memoria Q Vai dell’ Anno MDXXIIII sino Questo Presente Sono Occorse nella Italia, nella Prouenza, nella Franza, nella Picardia, nella Fiandra, nella Normandia, nel Regno di Campagna, nel Regno d'Artois, nella Inghilterra, nella Spagna. nella Barbaria, nella Elemagna, nella Ungaria, nella Boemia nella Panonnia, nella Germania, nella Dalmatia, nella Macedonia, nella Morea, nella Turchia, nella Persia, Nella India, et Altri Luoghi col Nome di Molti Huomini Scientiati, Nouamente con La Giunta et La Tavola Ristampate Scorrette. Venezia (Venedik): Al Segno Della Croce.
• Guerrazzi, F. D. (1864). Vita di Andrea Doria. Vol. I. Milano: Casa Editrice Italiana di M. Guigoni.
• Lane, F. C. (1966). Venice and History. Baltimore: The John Hopkins University Press.
• Malavisi, L. (1844). La Metrologia Italiana ne’ Suoi Scambievoli Rapporti Desunti Dal Confronto Col Sistema Metrico-Decimale Del Ragionere L. Malavisi. Modena: Presso I Fratelli Malavisi e Compagno alla Libreria-Agl’Illustri Modenesi.
• Meray, S. L. (1962). Devletler Hukukuna Giriş. Cilt II. İkinci Baskı. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Navarrete, M. F. vd. (1842). Collecion de Documentos Inéditos Par La Historia de España. Tom. 1. Madrid: La Viuda da Calero.
• Öztuna, Y. (1963). Türkiye Tarihi: Başlangıçtan Zamanımıza Kadar, Cilt 4-6, İstanbul: Hayat Kitapları.
• Pedani-Fabris, M. P. (1994). I Documenti Turchi Dell’Archivio di Stato di Venezia. (ed. Alessio Bombaci). Venezia: Ministro per I Beni Culturali e Ambientali Ufficio Centrale per I Beni Archivistichi.
• Pitcher, D. E. (2007). Osmanlı İmparatorluğu’nun Tarihsel Coğrafyası. (çev. Bahar Tırnakcı). 3. bs. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sanuto, M. (1969). I Diarii di Marino Sanuto. Vol. XL, XLI, XLII, LIV, LVI, LVII, LVIII. (ed. Federico Stefani v.d.). Bologna: Forni Editore.
• Tabakoğlu, H. S. (2019). Akdeniz’de Savaş: Osmanlı-İspanya Mücadelesi. İstanbul: Kronik Yayınları.
• Tracy, J. D. (2002). Emperor Charles V, Impresario of War. Cambridge: Cambridge University Press.
• Brummett, P. (1990). “Kemal Reis and Ottoman Gunpowder Diplomacy”. Studies on Diplomatic History: The Ottomans in Africa . Vol. V. Istanbul: The Isis Press, 1-15.
• Dökmeci, V. (2020). “Rodos’un Fethi Öncesinde (1499-1520) Akdeniz'deki Hıristiyan Korsanlar”. Tarih İncelemeleri Dergisi. Cilt XXXV. 1: 63-100.
• Erol, B. G. (2012). “Memlûkler Zamanında Kullanılan Gemiler”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. Cilt 3. Sayı 6. Ordu: Ordu Üniversitesi. s. 175-195.
• Isom-Verhaaren, C. (1996). “An Ottoman Report about Martin Luther and the Emperor New Evidence of the Ottoman Interest in the Protestant Challenge to the Power of Charles V”. Turcica, Revue d’Études Turques. Tome 28. Paris-Strasbourg-Louvain- Istanbul: Éditions Klincksieck, Association pour le Developpement des Études Turques- Éditions Peeters: 299-318.
• Lane, F. C. (1973). “Naval Actions and Fleet Organization 1499-1502”. Venice Renaissance (ed. John Rigby Hale). London: Faber and Faber, 146-173.
• Meray, S. L. (1963). “Bazı Türk Andlaşmalarına Göre Korsanlık ve Deniz Haydutluğunun Yasaklanması”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. Cilt 18. Sayı 3: 105-188.
• Salihlioğlu, H. (1963). “Akdeniz’de Korsanlara Esir Düşen Abdi Çelebi’nin Mektubu”. İ.Ü.E.F. Tarih Dergisi. Cilt XIII. Sayı 17-18: 241-256.
• Tabakoğlu, H.S. (2020). “The 1565 Malta Campaign According to Spanish Archival Documents”. Kanûnî Sultan Süleyman ve Dönemi: Yeni Kaynaklar, Yeni Yaklaşımlar-Süleyman the Lawgiver and His Reign: New Sources, New Approaches, İstanbul: İbn Haldun Üniversitesi Yayınları, 105-124.
• İpşirli, M. (2003). “Lütfi Paşa”. DİA (Diyanet İslam Ansiklopedisi). Cilt 27. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 234-236.
• Kahane, H. vd. (1988). “Corsaro”. The Lingua Franca in the Levant: Turkish Nautical Terms of Italian and Greek Origin. 1. Baskı. İstanbul-Ankara-İzmir: Abc Kitabevi A.Ş., 193-196.
• Nutkî S. (2011). Kamûs-i Bahrî Deniz Sözlüğü (1917-1933 Matbaa-i Bahriye). “Karina Etmek”, (haz. Mustafa Paltar). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 151.
• Şakiroğlu, M. H. (1993). “Cigalazâde Sinan Paşa”. DİA (Diyanet İslam Ansiklopedisi). Cilt 7. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 525-526.
• Şakiroğlu, M. H. (1997). “Halkulvâdî”. DİA (Diyanet İslam Ansiklopedisi). Cilt 15. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 375-376.