The Poetics of Nouri al-Jarrah in the Context of Henry W. Wells’s Image Theory

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 3 - 29, 20.06.2025

Encümen Bayram

https://doi.org/10.51802/istanbuljas.1666421

Öz

The aim of this study is to clarify the role of imagery in Nouri al-Jarrah’s poetic framework, particularly in A Boat to Lesbos, a work marked by the theme of migration, and to apply Henry W. Wells’ poetic imagery methodology in the context of Arabic poetry. The study is based on the categories introduced in Poetic Imagery Illustrated from Elizabethan Literature, namely Expansive Image, Sunken Image, Radical Image and Intensive Image which serve as the basis for the analysis of al-Jarrah’s poetry. Through textual analysis, this study examines the structural and semantic dimensions of imagery in al-Jarrah’s poetry within the framework of Wells’ theory. Using Wells’ methodology, the study identifies the predominant types of imagery used by the poet and explores their role in shaping the poetic universe. The findings reveal that themes of migration and exile represent a critical turning point in al-Jarrah’s poetry, highlighting how war and loss of identity are linked to both individual and collective memory. Al-Jarrah’s poetry creates a multi-layered imaginary world that reflects the aesthetic and intellectual transformation of modern Arabic poetry. These findings contribute to studies of the imagery structure of modern Arabic poetry and demonstrate the applicability of Henry W. Wells’s theory of poetic imagery within this literary tradition. Moreover, the methodological originality of the study lies in offering a new perspective on al-Jarrah’s poetry and introducing a new analytical approach to Arabic poetry. In this regard, the research is expected to provide a new perspective for future scholars interested in the field.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Literature , Poetry , Imagery , Migration , Nûrî al-Jarrâh. , Henry W. Wells

Henry W. Wells’in İmge Kuramı Bağlamında Nûrî el-Cerrâh’ın Poetikası

Öz

Bu çalışmanın amacı, Nûrî el-Cerrâh’ın poetikasında göç teması üzerinden şekillenen Kâribun ilâ Lisbûs adlı eserde kullanılan imgelerin yerini netleştirmek ve Henry W. Wells’in şiir imgesi metodunu Arap şiiri özelinde uygulamaktır. Araştırmada, Poetic Imagery Illustrated from Elizabethan Literature adlı eserde ortaya konan Expansive Image (Yaygın İmge), Sunken Image (Batık İmge), Radical Image (Radikal İmge) ve Intensive Image (Yoğun İmge) kategorileri temel alınarak el-Cerrâh’ın şiirleri incelenmiştir. Araştırmada, Wells’in kuramı ışığında metin tahlil yöntemi kullanılarak Nûrî el-Cerrâh’ın şiirlerinde imge kullanımının yapısal ve anlamsal boyutları analiz edilmiştir. Henry W. Wells’in metodolojisi temel alınarak şairin en çok başvurduğu imge türleri tespit edilmiş ve bu imgelerin şiirin anlam evrenindeki rolü irdelenmiştir. Çalışmada ayrıca, Dan Sperber ve Deirdre Wilson’ın Bağıntı Kuramı ile Michael Riffaterre’in Semiyotik Şiir Eleştirisi Kuramı gibi teorik yaklaşımlara da kısaca değinilmiştir. Sonuç olarak, Nûrî el-Cerrâh’ın şiirlerinde göç ve sürgün temalarının bir kırılma noktası oluşturduğu, savaş ve kimlik kaybının bireysel ve kolektif hafıza ile nasıl ilişkilendirildiği belirlenmiştir. el-Cerrâh’ın şiirlerinde, modern Arap şiirinin estetik ve düşünsel dönüşümünü yansıtan çok katmanlı bir imgelem dünyasının kurulduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, modern Arap şiirinin imge yapısına dair yapılan çalışmalara katkı sağlamakta ve Henry W. Wells’in şiir imgesi kuramının Arap şiirine uygulanabilirliğini göstermektedir. Ayrıca, çalışmanın metodolojik özgünlüğü, hem el-Cerrâh’ın şiirlerine farklı bir bakış açısı sunması hem de Arap şiirini yeni bir analiz yöntemiyle ele alması açısından önem arz etmektedir. Bu bağlamda, araştırmanın bu alanda çalışmak isteyen araştırmacılar için yeni bir perspektif sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Edebiyatı , Şiir , Henry W. Wells , İmge , Göç , Nûrî el-Cerrâh

Etik Beyan

Bu çalışma için etik beyanı gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Teşekkür

Istanbul Journal of Arabic Studies (ISTANBULJAS) ekibine ilme katkılarından ve özverili çalışmalarından dolayı teşekkürü borç bilirim...Hürmetlerimle....

Kaynakça

• Al-Ghadeer, Moneera. Desert Voices: Bedouin Women’s Poetry in Saudi Arabia. New York: Tauris Academic Studies, 2009.
• Bayram, Encümen ve Yasin Pişgin. “Muhammed Abdulhalim Abdullah’ın Romanlarında Âyet ve Hadis Bağlamında Metinlerarasılık.” Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi 15, (2022): 335-59.
• Birsaygılı Mut, Peren. “Nuri el-Cerrah’la Söyleşi.” Erişim 13 Mart 2025. https://edebistan.com/soylesiler/nuri-el-cerrah-la-soylesi.
• el-Cerrâh, Nûrî . Kâribun İlâ Lisbûs. Milano: el-Mutavassit, 2016.
• el-Cerrâh, Nûrî. “Kâribun ilâ Lisbûs”. el-Cedîd 13, (2016): 24-32.
• Sperber, Dan ve Dierdre Wilson. Relevance Communication and Cognition. London: Harvard University Press, 1986.
• Gümüş, Hicran. “Arketipsel Eleştirinin Temel Kaynakları.” GAB Akademi 1, no. 1 (2021): 134-48.
• Hazer, Gülsemin. “Munis Faik Ozansoy’un Şiirinde Sembol ve İmge.” Turkish Studies International Periodical For The Languages 8, no. 9 (2013): 1699-1714.
• Kaplan, Hale. “En trajik göç şiiri: Midilli... Ağaca bağlanan dilekler, kıyıya vuran cesetler.” Star.com.tr. Erişim 15 Mart 2025. https://www.star.com.tr/acik- gorus/en-trajik-goc-siiri-midilli-agaca-baglanan-dilekler-kiyiya-vuran cesetler-haber-1620586/.
• Karataş, Turan. Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Perşembe Kitapları, 2001.
• Kazan, Ramazan. “Arap Edebiyatında Serbest Şiirin İlk Örneklerinden: Bedr Şâkı̇r es-Seyyâb’in ‘Unşûdetu’l-Matar /Yağmurun Türküsü’ Adlı Şiiri.” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34, (2015): 47-74.
• Mohammad, Majed Haj. “Eseru’l-lucûi fi’l-edebi’l-‘Arabiyyi’l-mu’âsır el-me’sâtu’s-Sûriyye.” Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11, no. 24(2020): 260-80.
• Motava, Hesham ve Senem Ceylan. “Üç Kültür, Tek İmge: Arapça, Türkçe ve Almanca Kısa Öykülerde Anne Karakteri.” Istanbul Journal of Arabic Studies 7, no. 2 (2024): 169-88.
• Özdemir, Emin. Eleştirel Okuma. Ankara: Bilgi Yayınevi, 2018.
• Özendiren, Rasim. Yazı, İmge ve Gerçeklik: Denemeler. 4. bs. İstanbul: İz Yayıncılık, 2014.
• Özot, Gamze Somuncuoğlu. “İmge Ormanından Matrise Sözcükten Anlama Şiir Dilinin Aurası.” Erciyes Akademi 35, no. 1 (2021): 235-44.
• Riffaterre, Michael. Semiotics of Poetry. United States of America: Indiana University Press Bloomington, 1978.
• Sartre, Jean Paul. İmgelem. 2. bs. İstanbul: İthaki Yayınları, 2009.
• Suçin, Mehmet Hakkı. Midilli’ye Açılan Tekne. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2019.
• Susam, Asuman ve Duygu Kankaytsın. İncelikler Tarihi: Gülten Akın Şiiri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2022.
• Şahin, Mehmet. “Mehmet Akif’te Firavun İmgesi: ‘Firavun ile Yüz Yüze’ Şiiri Analizi.” Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi 9, no. 1 (2025): 479-98.
• eş-Şarkavî, Ebu’l-Yezîd. Tahavvulâtu’ş-şi’riyyeti’l-’Arabiyye/Kasîdetu’n-nasr. Mısır: Vekâletu’s-Sahâfeti’l-’Arabiyye, 2023.
• Tolan, Muhammet Bilal. “Sürgün Şair Nûri el-Cerrâh’ın Şiirlerinde Bir Sığınak Olarak Mitolojik Öğeler.” Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Belgü Dergisi, Özel Sayı (2023): 232-41.
• Wells, Henry W. Poetic Imagery Illustrated from Elizabethan Literature. New York: Russell and Russell, 1961.
• Yıkmış, Sezergül. “Türkçede Sezdirim: Duvar Yazıları Örneği.” Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi 1, Özel Sayı (2023): 371-90.
• Yıldırım, Muhammed. “Nuri el-Cerrâh’ın Şiirlerinde Metinlerarasılık.” Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi, 2022.
• Yılmaz, Sezer ve Senem Ceylan, “Küçük Bir Ayrıntı Romanında Ayrıntı Motifler,” Doğu Dilleri ve Edebiyatlarında İmgeler ve Motifler içinde, Editör Serpil Koç. İstanbul: Demavend Yayınları, 2022.