Yirminci Asırda Körfez Romanı: Kuveyt Örneği

Yıl 2021, , 329 - 368, 09.12.2021

Leyla Yakupoğlu Boran

https://doi.org/10.51802/istanbuljas.938687

Öz

Körfez romanı; Mısır, Lübnan, Suriye ve Irak gibi edebiyat alanında öncü olan Arap ülkelerine göre daha geç bir tarihte teşekkül etmiştir ve ilk numunelerine de bittabi yirminci asrın ortalarında rastlanmaktadır. Edebî türlerin Körfez ülkelerindeki gelişiminin diğer Arap ülkelerine kıyasla daha sonraki yıllarda gerçekleşmesi önemli ölçüde buradaki siyasî, ekonomik ve sosyal istikrarla ve okuyucu kitlesinin varlığı ile alakalıdır. Nitekim Körfez ülkelerinin 1950’li yıllarda bağımsızlıklarını kazanmalarının ardından aydın kesimin objektif bir gözle toplumu gözlemleyip toplumun bireylerini gerek irşâd etmek gerekse siyasî ve sosyal alanlarda yaşanan reformlara dair olumlu veya olumsuz eleştirilerini yönelterek aksayan yönleri dile getirmek suretiyle onlara çözüm yolları sunmayı amaç edindiği görülmektedir. Gelişen kitle-iletişim araçları sayesinde öncü çalışmaları takip etmek de kolaylaşınca aydınların toplumsal sorunları dile getirmede en uygun edebî türlerden biri olan roman türüne ilgi duymaları kaçınılmaz olmuştur. Zira roman, özgür bir şekilde duygu ve düşüncelerin anlatılabilmesi için yazar ve aydına geniş bir alan sunmaktadır.
Bu çalışmada genel olarak Körfez ülkelerinde roman türünün teşekkülü ve öncüleri ele alınmış, özellikle de Kuveyt romanının doğuşu ve yirminci asırdaki seyri ile bu türün temsilcilerinin çalışmaları ve bu çalışmaların muhteviyatı hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Körfez romanı, İsmail Fehd İsmail, Kuveyt romanı, Nuriye es-Sedani, Leyla el-Osman

Novel in the Arabian Gulf in the 20th Century: The Case of Kuwait

Öz

Compared to pioneering Arab countries in the field of literature such as Egypt, Lebanon, Syria and Iraq; the novel in Arabian Gulf was formed at a later time. Because of this, first novels were written in the middle of twentieth century. The development of literary genres in Arabian Gulf literature in the later years compared to other Arab countries is significantly related to the political, economic and social stability and the presence of the audience. Thus, after Arabian Gulf countries gained their independence in the 1950s, it is seen that the intellectuals aimed to observe the society with an objective perspective and to advise the individuals of the society and to offer solutions to them by expressing their positive and negative criticism about the reforms in the political and social fields. As it became easier to follow pioneering studies thanks to the developing mass-communication tools, it was inevitable for the intellectuals to be interested in the novel genre, which is one of the most suitable literary genres to express social problems. Because the novel offers a wide area for the writer and the intellectual to express feelings and thoughts freely.
In this study, the process and pioneers of the novel genre in Arabian Gulf were discussed, especially it is aimed to give information about the appearance and progress of Kuwaiti novel in the twentieth century and the studies of representatives of this genre in Kuwait and their novels’ contents.

Anahtar Kelimeler

The novel in Arabian Gulf, İsmail Fahd İsmail, Kuwaiti novel, Nouria al-Sadany, Laila al-Uthman

Kaynakça

• Abdullah, Muhammed Hasan. el-Hareketu’l-edebiyye ve’l-fikriyye fi’l-Kuveyt, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn, 2014.
• Abdulmelik, Ahmed. "er-Rivâye…el-Mefhûm ve’l-mumârese…Tatbîkun ale’r-rivâyeti’l-Katariyye", el-Mecelletu’s-sekâfiyyetu’l-Cezâiriyye, (12.09.2017), https://thakafamag.com/?p=5620, (Çevirimiçi:09.10.2020).
• Alkam, Subha Ahmed Mohammed. "er-Rivâye ed-Dırâmiyye: Dirâse fi’s-serdi’l-Arabiyyi’l-hadîs", Doktora Tezi, Jordan: Câmi‘atu’l-Yermûk Kulliyetu’l-âdâb, 2005.
• Arab Women Writers: A Critical Reference Guide: 1873-1999, Edt. Radwa Ashour, vd., Trans. Mandy McClure, Cairo: The American University in Cairo Press, 2007.
• Bû Şa‘îr, er-Reşîd. Mes’eletu’n-nassi’r-rivâî fi’s-serdiyyâti’l-Arabiyye el-Mu‘âsıra, Abu Dhabi: Dâru’l-kutubu’l-vataniyye, 2010.
• Bushair, al-Rasheed. "The Influence of Albert Camus on the Narrative of Ismail Fahad Ismail (The Quatrain of the Illuminating Marshes as a Model) ", Association of Arab Universities Journal of Arts, Jordan: Association of Arab Universities, Vol. 1, Issue: 1/9, p.1-19.
• el-Âbidîn, Zeyn. "Tatavvuru’r-rivâye fi’l-Memleketi’l-Arabiyyeti’s-Su‘ûdiyye", (17 December 2016), https://www.nidaulhind.com/2016/12/blog-post_76.html (Çevirimiçi: 06.09.2020).
• el-Bîl, Fâris. er-Rivâye el-Halîciyye: Kırâ’a fi’l-ensâkı’s-sekâfiyye, Jordan: Academic for Publishing and Distributing Co., 2016.
• el-Ca‘al, Velîd Hâmid Muhammed. "Şi‘riyyetu’s-serd fî rivâyâti Leylâ el-Osmân", Yüksek Lisans Tezi, Palestine: The Islamic University/Gaza, 2015.
• el-Ensârî, Ali Zekeriyyâ. "Kıssatu’l-aded: Âşıku’s-sûra", Mecelletu’l-ba‘se, sy.7, Egypt: Beytu’l-Kuveyt bi-Mısr, 1950, s.258-261.
• el-İbrâhîm, Tayyibe Ahmed. "Tayyibe el-İbrâhîm ‘el-Beyân’: Kâne’l-hisâru şedîden… Ve lem ecid muteneffesen siva’l-kitabe", Mecelletu’l-Beyânu’l-Kuveytiyye, Kuwait: Kuwaiti Writers Association, sy. 447, October-2007, s. 92-97.
• el-İbrâhîm, Tayyibe Ahmed. el-İnsânu’l-bâhit, Cairo: el-Muessetu’l-Arabiyye el-hadîse fi’t-tab‘ ve’n-neşr ve’t-tevzî‘, May-2003.
• el-İbrâhîm, Tayyibe Ahmed. el-İnsânu’l-mute‘addid, Cairo: el-Muessetu’l-Arabiyye el-hadîse fi’t-tab‘ ve’n-neşr ve’t-tevzî‘, June-2003.
• el-İbrâhîm, Tayyibe Ahmed. Zılâlu’l-hakîka, Cairo: el-Muessetu’l-Arabiyye el-hadîse fi’t-tab‘ ve’n-neşr ve’t-tevzî‘, November-2003.
• el-Omrî, Ulyâ Abdullah. "er-Rivâyetu’s-Su‘ûdiyye beyne’t-tenvîr ve’t-tekfîr: Kırâ’a ictimâ‘iyye-târîhiyye", Mecelletu’l-Mustakbelu’l-Arabî, Saudi Arabia: Center for Arap Unity Studies, (September 2017), sy.463, p. 95-109.
• el-Osmân, Leylâ. el-Mer’e ve’l-kıtta, Beirut: el-Muessesetu’l-Arabiyye li’d-dirâsât ve’n-neşr, 2000.
• el-Osmân, Leylâ. Vesmiyye Tahrucu mine’l-bahr, Kuwait: Şeriketu’r-rebî‘ân li’n-neşr ve’t-tevzî, 1986.
• el-Vekayyân, Halîfe. es-Sekâfe fi’l-Kuveyt: Bevâkir-İtticâhât-Riyâdât, Kuwait: Şeriketu tab‘ati Faysal, bs.6, 2014.
• Elyâsî, Zeyneb İsâ Sâlih. el-Binâu’l-fennî fi’r-rivâyeti’l-Kuveytiyyeti’l-mu’âsıra, UAE: Dâiretu’s-sekâfet ve’l-i‘lâm,2009. er-Râ‘î, Ali. er-Rivâye fi’l-vatani’l-Arabî: Nemâzic Muhtâra, Cairo: Dâru’l-mustakbeli’l-Arabî, 1991.
• es-Sa‘dûn, Enîse. "Abdullah Halîfe fî Dav’i Tecribetihi er-Rivâiyye", alraafed.com, (26.12.2017), http://www.alraafed.com/2017/12/26/٢-21/ (Çevirimiçi:11.10.2020).
• eş-Şehevânî, Hayâ Nâsir. "Sûretu’r-racul fi’l-mutehayyili’n-nesevî fi’r-rivâyeti’l-Halîciyye", Yüksek Lisans Tezi, Qatar: Qatar University, 2014.
• eş-Şemerî, Abdulhafîz. "er-Rivâyetu’s-Su‘ûdiyye…tehavvul ev tatavvur? ", Cerîdetu’l-cezîreti’s-sekâfiyye, sy.15136, 17 Cemâziyelevvel 1435.
• Hassan, Wail S.. The Oxford Handbook of Arab Novelistic Traditions, New York: Oxford University Press, 2017.
• http://www.alkhaleej.ae/home/print/8c37a268-3d08-4f8d-9faa-5247089ac47b/c9346009-1f3f-4f18-9e47-d930918f2a7f (Çevirimiçi:23.09.2020).
• İsmâil, Fehd İsmâil. el-Habl, Beirut: Dâru’l-avde, 1972.
• İsmâil, İsmâil Fehd. ed-Dıfâfu’l-uhrâ, Beirut: Dâru’l-avde, 1973.
• İsmâil, İsmâil Fehd. el-Müstenka‘âtu’d-dav’iyye, Syria: Dâru’l-medâ li’s-sekâfe ve’n-neşr, 1996.
• İsmâil, İsmâil Fehd. Kâneti’s-semâu zerkâ, Syria: Dâru’l-medâ li’s-sekâfe ve’n-neşr, 3. bs, 1996.
• İsmâil, İsmâil Fehd. Mileffu’l-hâdise 67, Syria: Dâru’l-medâ, 1996.
• Kemiksiz, Nigar Neşe. "Arap-İsrail Sorunu ve Bölgesel Yansımaları", Journal of Awareness, Rating Academy Journals, c.3, sy. Özel:2018, s. 127-144.
• Murtâz, Abdulmelik. Âlemu’l-ma‘rife: Fî nazariyyeti’r-rivâye (Bahs fî tekniyyâti’s-serd), Kuwait: el-Meclisu’l-vatanî li’s-sekâfe ve’l-funûn ve’l-âdâb, December-1998.
• Nasrullah, İbrahim. "İsmâil Fehd İsmâil ve Hikâyetu’l-likâ’…fi’s-sahrâ", Mecelletu’l-Beyan, Kuwait: Kuwaiti Writers Association, sy. 582: Aded Hâss ‘ani’rivâ’i’r-râhil İsmâil Fehd İsmâil, January 2019, s.1-97. http://alrabeta.org/Uploades/Magazines/43465.349255625.pdf, (Çevirimiçi: 02.04.2021).
• Sâlih, Leylâ Muhammed. Udebâ ve Edîbâtu’l-Kuveyt, Kuveyt: Kuwaiti Writers Association, 1996.
• Sâlim, Sa‘îd. "Kırâ’a te’emmuliyye fî Vesmiyye tahrucu mine’l-bahr li-Leylâ el-Osmân", Mecelletu’n-nâşiri’l-Arabî, sy.17, October-1990, s.149-151.
• Sâlimîn, Âmine Bint Rebî‘. "el-Bunyetu’s-serdiyye li’r-rivâye ve’l-kıssati’l-kasîra", Yüksek Lisans Tezi, Jordan: el-Câmi‘atu’l-Urduniyye, Kulliyetu’d-dirâsâti’l-ulyâ, 2002.
• Şevâh, Firâs Ahmed. "el-Binâu’l-fennî li’r-rivâyeti’l-İmârâtiyye: Rivâye min eyyi şey’in halaktu? li’r-rivâiyye Meysâ el-Muheyrî Numûzecen", Yüksek Lisans Tezi, Sudan: Al-Neelain University, 2018.
• Temîm, Necât. "el-Bu’du’d-delâlî li’l-elvân: Rivâyetu Kâneti’s-semâu zerkâe Unmûzecen", Sahîfetu’l-hivâri’l-mutemeddin el-elektronî, (09.08.2017), https://www.ahewar.org/debat/show.art.asp?aid=568192, (Çevirimiçi: 04.02.2021).
• Yakupoğlu Boran, Leyla. "XX. Asırda Kuveyt’te Edebî ve Kültürel Faaliyetler", Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Yakupoğlu Boran, Leyla. "XX. Asırda Kuveyt Tiyatrosunun Doğuşu ve Gelişimi", Istanbul Journal of Arabic Studies (ISTANBULJAS), c.1., sy.1, Aralık-2018, s.35-69.