“Ahmed Bey”in Cezayir Eyaletinin İdaresindeki İddialarına Karşı Osmanlı Devleti’nin Tutumu

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 303 - 327, 09.12.2021

Kheireddine Saıdı

https://doi.org/10.51802/istanbuljas.923902

Öz

Bu çalışma, 1830’da Fransız kuvvetlerinin Cezayir’e girmesinden sonra görevden azledilen Hüseyin Dey’in yerine Ahmed Bey’in Cezayir valisi olarak tayin edilmesi konusundaki Konstantîn’den iletilen taleplere karşı Osmanlı Devleti’nin tutumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada temel olarak bu konu hakkında “Ahmed Bey” ile “Babıali” arasında geçen ve Türkiye’deki Osmanlı arşivlerinde bulunan resmi yazışmaların tahliline dayanılacaktır. Ancak bu yazışmaları incelemeden önce, onunla bağlantılı genel bağlamdan bahsedilecek ve Osmanlı Devleti’nin bu talepleri nasıl karşıladığı ve bunun ardında yatan nedenler açıklanacaktır. Aynı zamanda, İstanbul’daki büyükelçisi tarafından temsil edilen Fransa’nın tavrına ve konumuna değinilecektir. Çalışmanın konusu, ilgili dönemde Mağrip’te mevcut olan genel bağlam ve uluslararası tarafların durumlar üzerindeki etkisinin kapsamı ile ilişkilendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Ahmed Bey, Kosantına, Cezayir, Fransız İşgali

Teşekkür

Pr. Dr Fares kawan Setif Universitesi Cezayirden önemli notları için ve Hocam Sami Garmol ve arkadeşim Amir Smain ikisi makaleyi tekrar kontrol etmek için teşekkür ederim

The Position of the Ottoman Empire on the Ambitions of "Ahmed Bey" in Governing the Regency of Algeria (1832-1837)

Öz

This study aims to follow the Ottoman Empire's stands on Constantine's requests, particularly that of the designation of Ahmed Bey as the Pacha of Algeria replacing his predecessor Hussein Dey who was removed by the French forces following their conquest of Algeria in 1830. This study attempts to analyze the archived correspondences between Ahmed Bey and the Ottoman state and the context in which they occurred while indicating the State's position on Ahmed Bey's correspondence to Sublime Porte and the rationale behind it. Finally, the French state's handling of Ahmed Bey's demands through its ambassador in Istanbul will be discussed in the context of the international influences and the political climate of the region.

Anahtar Kelimeler

Ottoman state, Constantine, Ahmed Bey, French occupation, Regency of Algeria., Sublime Porte

موقف الدولة العثمانية مِن طموحات "أحمد باي" في حكم إيالة الجزائر(1832-1837)

Öz

تحاول هذه الدراسة تتبع موقف الدولة العثمانية مِن الطلبات التي وصلتها من قسنطينة بخصوص: تعيين "أحمد باي" واليا على الجزائر خلفا للوالي السابق "حسين داي" الذي قامت بخلعه القوات الفرنسية بعد دخولها مدينة الجزائر سنة (1830مـ)، وسنعتمد بشكل رئيس على مناقشة وتحليل المراسلات الرسمية التي كانت بين "أحمد باي" و"الباب العالي" في شأن هذا الموضوع والموجودة ضمن الأرشيف العثماني بتركيا، لكن قبل أن نستعرض هذه المراسلات سنتحدث عن السياق العام المرتبطة به، ثمَّ بعد ذلك سنقوم بالحديث عن الكيفية التي تعاملت بها الدَّولة العثمانية مع هذه الطلبات موضحين الأسباب التي كانت تقف وراء ذلك، وفي الوقت نفسه سنشير إلى طريقة وموقف فرنسا مُمثَّلَةً في سفيرها بإسطنبول في الأميرال (روسين)، وقد حاولنا ربط موضوع الدراسة بالسياق العام الموجود في المنطقة المغاربية حينها ومدى تأثير الأطراف الدُّولية في المواقف.

Anahtar Kelimeler

بيلك قسنطينة, أحمد باي, الدولة العثمانية, الاحتلال الفرنسي, إيالة الجزائر

Kaynakça

• A.N.O.M/M.G.I : F80. Série E. 80 MIOM N°1670/1. Expédition d'Alger/ le 21 Juin 1830.
• HAT. Dosya N° 1189. Gömlek N°47866 Tarih 1252.M. 30. N°1.
• HAT. Dosya N° 1230. Gömlek N°47965-A Tarih 1252.Z.29.
• HAT. Dosya N° 1230. Gömlek N°47971 Tarih 1251.Ra. 21.
• HAT. Dosya N° 1230. Gömlek N°47971-B Tarih 1253.R.15.
• HAT. Dosya N° 1230. Gömlek N°47971-C Tarih 1251.Ra. 21.
• HAT. Dosya N° 1230. Gömlek N°47971-D Tarih 1251.Ra. 21.
• HAT. Dosya N° 1230. Gömlek N°47971-E Tarih 1253.B.15.
• HAT. Dosya N° 375. Gömlek N°47965 Tarih 1252.N. 09. N°1.
• HAT. Dosya N° 831. Gömlek N°37528 Tarih 1250.M. 23. N°1.
• HAT.HR. Dosya N°675. Gömlek N°32986 Tarih 1252.Ra.12.
• I.DUIT. Dosya N° 139. Gömlek N°25 Tarih 1249 Za.22. N°2.
• I.DUIT. Dosya N° 139. Gömlek N°25 Tarih 1249.Ca. 02. N° 6.
• I.DUIT. Dosya N° 139. Gömlek N°25 Tarih 1249.Ca. 02. N°1.
• I.DUIT. Dosya N° 139. Gömlek N°25 Tarih 1249.Ca. 02. N°8.
• Baysun, Cavid. Cezayir meselesi ve Reşid paşanın elçiliği, 3. Türk Tarih kongresi, Ankara 15-20 kasım 1943. Turk kurumu tarihi.
• Kuran, Ercüment. Cezayir Fransızlar tarafından işgal karşısında Osmanlı siyaseti 1827-1847, İstanbul: yenilik basım evi, 1957
• علي رضا پاشا: مرآت الجزایر، مترجمی: علی شوقی، مجلس کبیر معارفی تنسیبیله، اسطنبول، 1293هـ، (باللغة العثمانية/التركية القديمة)
• Ahmed, Bey. Les Mémoire de Ahmed bey, Ed, Marcel Emerit, Revue Africaine, C 93, (1949).
• Ali, Effendi. Souvenirs d’un voyage d’Alger à Constantine travers les montagnes, tr F. De. Saulcy, Metz, 1838.
• Antoine, Rozet Claude. Relation de la guerre d ' Afrique pendant les années 1830 et 1831. Paris: Firmin-Didot frères, Tome 1, 1832.
• Mercier, Ernest. Histoire de Constantine, Éditeur J. Marle et F. Biron Constantine, 1903.
• Mercier, Ernest. Les deux sièges de Constantine (1836-1837), avec un plan de la ville en 1837 et 4 illustrations d'après Horace Vernet, Algérie: Constantine, 1896.
• Serres, Jean. La politique turque en Afrique du Nord sous la monarchie de Juillet, Paris: Gruthner, 1925.
• Temimi, Abdeljelil. le Beylik de Constantine et Hadj Ahmed Bey (1830-1837), Tunisie: Revu d'histoire Maghrebine, 1978. C 1.