Amirat Al-Andalus (Princess of Andalusia) Theater in Ahmad Shawqi’s Understanding of Theater

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 79 - 110, 15.06.2022

Mustafa Aydın Aysel Ergül Keskin

https://doi.org/10.51802/istanbuljas.1088302

Öz

Ahmad Shawqi (1868-1932) has been called the Amîr al-Shuʿarâʾ (Prince of Poets) of modern Arabic poetry with his memorable qasidas. Shawqi, who is known for his lyrical poems that he brought to the Arab literary tradition, is one of the leading poets and dramatists of modern Egyptian literature. He made a great contribution to the field of poetic theater by developing its style and form. For this reason, he has been accepted as the father of verse theater in Arabic literature. Shawqi’s historical drama, Amirat al-Andalus (Princess of Andalusia-1932), is the only theatrical work he wrote in prose. It takes its subject from the history of Islam. 

Anahtar Kelimeler

Ahmad Shawqi, Amirat al-Andalus, Arab theater, verse drama, Amîr al-Shuʿarâʾ, dramatic analysis.

Ahmed Şevkî’nin Tiyatro Anlayışında Emîretu’l-Endelus (Endülüs Prensesi) Tiyatrosu

Öz

Ahmed Şevkî (1868-1932), unutulmaz kasideleriyle modern Arap şiirinin Emîru’ş-Şuʻarâ’sı (Şairlerin Emiri) olarak adlandırılmıştır. Arap edebî geleneğine kazandırdığı lirik şiirleriyle tanınmış olan Şevkî, modern Mısır edebiyatının önde gelen şairlerinden ve dramatistlerinden biridir. Üslubunu ve biçimini geliştirerek manzum tiyatro alanına büyük katkı sağlamıştır. Bu nedenle Arap edebiyatında manzum tiyatronun babası olarak kabul edilmiştir. Şevkî’nin tarihî draması olan Emîretu’l-Endelus (Endülüs Prensesi-1932), mensur olarak yazdığı tek tiyatro eseridir. Konusunu İslam tarihinden almıştır. Şair olan Melik el-Muʻtemid b. ʻAbbâd’ın hüzünlü saltanat dönemiyle ilgilidir. Endülüs’ü anlatan sanatsal örneklerden biri olan Emîretu’l-Endelus tiyatrosu, Endülüs meselesini ve onun maruz kaldığı işgali ele alarak Şevkî’nin diğer tiyatroları gibi okuyucusuna dokunan duygusal bir mesaj taşımaktadır. Bu çalışmada, Ahmet Şevkî’nin tiyatro anlayışının ışığı altında Emîretu’l-Endelus tiyatrosunun dramatik yapısının incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Şevkî, Emîretu’l-Endelus, Arap tiyatrosu, manzum tiyatro, Emîru’ş-Şuʻarâ’, dramatik inceleme.

Kaynakça

• Adıgüzel, C. Ersin, “Endülüs Emevi Devleti’nde Şehir İdaresi: İşbîliye (Sevilla) Örneği”, Mukaddime, 2019, 10 (2), 491-495, DOI: 10.19059/mukaddime.555220.
• Brockelman, Carl. Geschicte Der Arabischen Literatur. Vol. 3, Dritter Supplementband, Leiden: E. J. Brill, 1942.
• Bulʿîd, Tazğît. “Teşkîlu’s-Savtî ve Eseruhu’l-Cemâlî fî Mesrahiyye “Emîretu’l-Endelus” liAhmed Şevkî”, Mecelletu’l-Kelim, Mecelle Devriyye Muhakkeme, Câmiʿatu Vehrân 1 Ahmed b. Belle, 3. Sayı, Cezayir: 2017, s. 6, 8, 10-12.
• García, María Sol Cabello. “Amirat Al-Andalus de Ahmad Sawqi”, Sharq Al-Andalus Estudios Arabes, Num. 4, Anales de la Universidad de Alicante (Alicante, Espaῆa), 1987, s. 33.
• Dayf, Şevkî. el-Edebu’l-‘Arabiyyu’l-Mu‘ȃsır fî Mısr. 10. baskı, Kahire: Dȃru’l-Ma‘ȃrif, 1992.
• Dayf, Şevkî. Şevkî: Şâʻiru’l-ʻAsri’l-Hadîs. Kahire: el-Heyʼetu’l-Mısriyyetu’l-ʻÂmme li’l-Kuttâb, 2010.
• Hamâde, İbrahim. Muʻcemu’l-Mustalahâti’d-Dirâmiyye ve’l-Mesrahiyye. Kahire: Dâru’l-Maʻârif, 1985.
• Huseyn, Tâhâ. Hâfız ve Şevkî. Kahire: Muʾessesetu Hindâvî li’t-Taʿlîm ve’s-Sekâfe, 1933.
• Huseyn, Tâhâ. Taklîd ve Tecdîd. Kahire: Muʾessetu Hindâvî, 2017.
• Kabbiş, Ahmed. Tȃrîhu’ş-Şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-Hadîs. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1971.
• Kapanşahin, Muhittin. “İspanya’da Bir Murâbıt Sultanı: Yusuf B. Taşfin”, Atlas International Referred Journal on Social Science, ISSN: 2619-936X, Vol: 4, Issue: 10, IKSAD Publishing House,(2018), s. 798-808.
• Landau, Jacob M. Studies in the Arab Theater and Cinema, NewYork: Routledge Library Editions: Society of The Middle East, Volume: 20, 2016.
• el-Makarrî et-Tilmisânî, eş-Şeyh Ahmed b. Muhammed. Nefhu’t-Tîb min Ğusni’l-Endelusi’r-Ratîb, tahkik: İhsan Abbâs, Beyrut: Dâru’s-Sadr, cilt: IV, 1968.
• Mekkî, Mahmûd Ali. “el-Endelus fî Şiʿr Şevkî ve Nesrihi”, Mecelletu’l-Fusûl, cilt: 3, sayı: 1,1 Aralık 1982, s. 229-230.
• Mendûr, Muhammed, ed-Dusûkî, ʻAbdulʻazîz, Muruvve, Edîb. Aʿlâmu’ş-Şiʿri’l-ʿArabiyyi’l-Hadîs (Ahmed Şevkî, Ahmed Zekî Ebû Şâdî, Bişâre el-Hûrî), Hazırlayan: Îlîyâ Hâvî, Ahmed Şevkî maddesinin yazarı: Muhammed Mendûr, Beyrut: el-Mektebetu’t-Ticârî li’t-Tıbâʻa ve’n-Neşr ve’t-Tevzîʻ, I. baskı, 1970.
• Mendûr, Muhammed. Muhâdarât ʿan Mesrahiyyât Şevkî (Hayâtuhu ve Şiʿruhu), Mısır: Maʿhad ed-Dirâsâti’l-ʿArabiyyeti’l-ʿÂliyye, 1955.
• el-Mısrî, Huseyn Mucîb. el-Endelus beyne Şevkî ve İkbâl, Kahire: ed-Dâru’s-Sekâfiyye, I. baskı, 1999.
• er-Râʻî, Ali. el-Mesrah fi’l-Vatani’l-ʻArabî, Kuveyt: ʻÂlemu’l-Maʻrife, 2. Baskı, 1999.
• Al-Rifai, Nada Yousuf, “The Influence of Greco-Roman Literature on the Poetry of Ahmad Shawqi”, Advances in Social Sciences Research Journal, Vol.5, No.6, June. 25, (2018) ), s. 358 ve 360. DoI:10.14738/assrj.56.4806.
• Shiha, Abdel-Hamid Ibrahim Abdel-Hamid. “A Critical Study of Traditional Themes in Modern Egyptian Drama”, School of Oriental and African Studies, Doktora Tezi, University of London: 1981/1982, s. 42 ve 44-45.
• Şeşen, Ramazan. “Ahmed Şevkî”, DİA, cilt: II, İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1989, s. 137.
• Şevket, Mahmûd Hâmid, el-Mesrahiyye fî Şi‘r Şevkî, Kahire: Matbaʻa el-Muktataf ve’l-Mukattam, 1947. Şevkî, Ahmed, Emîretu’l-Endelus, Kahire: Muʻessetu Hindâvî li’t-Taʻlîm ve’s-Sekâfe, 2012.
• Şeyban, Lütfi. “Endülüs Emevi Hanedanına Karşı Bir İktidar Denemesi: Endülüs Emevileri Hâciblerinden El-Mansûr Muhammed İbn Ebî Âmir (366/976 - 392/1002)”, İslami Araştırmalar Dergisi, 1998, C: 11, S: 3-4, s. 250-272.
• ___________. “ el-Muʻtemid Alellâh İbn ʻAbbâd”, DİA, İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2006, cilt. XXXI, s. 388-390.
• Taneri, Aydın. “Hâcib”, DİA, İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1996, cilt: XIV, s. 508.
• https://ar.wikipedia.org/wiki أديب_الحافظ