How Do the Exchange Rates Affect the Sector Indices? A Dynamic Panel Data Analysis for Borsa Istanbul

Yıl 2021, Cilt: 71 Sayı: 2, 414 - 434, 31.12.2021

Hande Aksöz Yılmaz , Fatih Güzel

https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-970320

Öz

This paper aims to investigate the impact of the exchange rate on stock market indices of four main sectors in Turkey. For this purpose, the paper uses monthly data spanning the period between 06/2008-11/2020 and employs the panel GMM estimation method. This method instrumentalizes the past observation values of the dependent variable to control the endogeneity and provides efficient results. Considering that firms operating in many sectors in Turkey are affected by the volatility of the exchange rate, the paper takes initiative in understanding how stock market indices of four sectors react to the fluctuation in USD and Euro prices. This study contributes to the current literature, performing the panel GMM estimation method, unlike studies that only examine the causality relationship on the link between exchange rate and the stock market. The results show that there is unidirectional causality from the exchange rate to stock market indices. According to our findings, the USD/TRY exchange rate negatively affects stock market indices, and the Euro/TRY exchange rate positively affects stock market indices. The findings obtained from the analysis results confirm prior knowledge acquired from Turkey’s foreign trade structure.

Anahtar Kelimeler

Stock market indices, Exchange rate, GMM estimation method

Döviz Kurları Sektör Endekslerini Nasıl Etkiliyor? Borsa İstanbul Üzerine Dinamik Panel Veri Analizi

Öz

Bu makale, döviz kurunun Türkiye’deki dört ana sektörün borsa endeksleri üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, makale 06/2008-11/2020 dönemini kapsayan aylık verileri kullanmakta ve verimli sonuçlar sunan panel GMM tahmin yöntemini kullanmaktadır. GMM tahmin yönteminde, bağımlı değişkenin geçmiş gözlem değerleri kullanılarak değişkenler arasındaki içsel ilişki kontrol edilebilmektedir. Türkiye’de farklı sektörlerde faaliyet gösteren firmaların döviz kurundaki oynaklıktan etkilendiği göz önüne alındığında; makale, dört sektörün borsa endekslerinin ABD Doları ve Euro fiyatlarındaki dalgalanmaya nasıl tepki verdiğini anlamaya çalışmaktadır. Bu çalışma, sadece döviz kuru ile borsa arasındaki bağlantı üzerinden nedensellik ilişkisini inceleyen çalışmaların yanı sıra panel GMM tahmin yöntemini uygulayarak güncel literatüre katkı sağlamaktadır. Sonuçlar döviz kurundan borsa endekslerine doğru tek yönlü bir nedensellik olduğunu göstermektedir. Bulgulara göre, Dolar/TL döviz kuru borsa endekslerini olumsuz etkilemekte ve Euro/TL döviz kuru borsa endekslerini olumlu etkilemektedir. Analiz sonuçlarından elde edilen bulgular, Türkiye’nin dış ticaret yapısından elde edilen ön bilgileri doğrulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Borsa endeksi, Döviz kuru, Gmm tahmin yöntemi

Kaynakça

• Aggarwal, R. (1981). Exchange rates and stock prices: a study of the US capital markets under floating exchange rates. Akron Business and Economic Review, 12, 7-12. google scholar
• Akdağ, S., & Yıldırım, H. (2019). Dolar kuru ile seçilmiş BİST sektör endeksleri arasındaki ilişki: Asimetrik nedensellik analizi. The Academic Elegance, 6(12), 409-425. google scholar
• Akel, V., & Gazel, S. (2014). Döviz kurları ile BİST sanayi endeksi arasındaki eşbütünleşme ilişkisi: Bir ARDL sınır testi yaklaşımı. Erciyes University Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, (44), 23-41. google scholar
• Altınbaş, H., Kutay, N., & Akkaya, G.C. (2015). Makroekonomik faktörlerin hisse senedi piyasaları üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. Journal of Economics and Management Research, 4(2), 30-48. google scholar
• Arellano, M., & Bover, O. (1995). Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 68, 29-51. google scholar
• Aydemir, O., & Demirhan, E. (2009). The relationship between stock prices and exchange rates evidence from Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, (23), 207-215. google scholar
• Aydın, M. (2017). Gelişmekte olan ülkelerde borsa ile döviz kurları arasındaki ilişki: simetrik ve asimetrik nedensellik analizi. Journal of Econometrics and Statistics, (27), 1-15. google scholar
• Ayvaz, Ö. (2006). Döviz kuru ve hisse senetleri fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi. Gazi University Journal of the Faculty of Economics and Administrative Sciences, 8(2), 1-14. google scholar
• Bahmani-Oskooee, M., & Sohrabian, A. (1992). Stock prices and the effective exchange rate of the dollar. Applied Economics, 24, 459-464. google scholar
• Barut, A., Karaoğlan, S., & Karabayır, M.E. (2017). Faiz oranı-döviz kuru ve BIST100 etkileşimi: Maki eş -bütünleşme analizi. Kafkas University Journal of Economics and Administrative Sciences, 8(16), 503-523. google scholar
• Belen, M., & Karamelikli, H. (2016). Türkiye’de hisse senedi getirileri ile döviz kuru arasındaki ilişkinin incelenmesi: ARDL yaklaşımı. Istanbul University Journal of the School of Business, 45(1), 34-42. google scholar
• BIST DataStore (2020). Equity Market Data. Retrieved from https://datastore.borsaistanbul.com/ google scholar
• Blundell, R., & Bond, S. (1998). Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal of Econometrics, 87, 115-143. google scholar
• Borsa Istanbul (2020). Borsa Istanbul Historic and Reference Data Platform: Equity Market Data. Retrieved from https://datastore.borsaistanbul.com/ Accessed 19 Dec, 2020. google scholar
• Breitung, J., & Das, S. (2005). Panel unit root tests under cross-sectional dependence. Statistica Neerlandica, (59), 414-433. google scholar
• Bronson, W.H. (1983). A model of exchange - rate determination with policy reaction: evidence from monthly data. NBER Working Paper Series, No:1135, Cambridge. google scholar
• Budak, S., Cangi, S.Ö., & Tuna, İ. (2017). Temel makroekonomik değişkenlerin BIST endeksleri üzerindeki etkisi. TheJournalof AcademicSocialScience, (55), 34-42. google scholar
• Caporale, G., Hunter, J. & Menla Ali, F. (2014). On the linkages between stock prices and exchange rates: Evidence from the banking crisis of 2007-2010. International Review of Financial Analysis, 33, 87-103. google scholar
• Central Bank of the Republic of Turkey (2020). Electronic Data Delivery System: BIST Indices and Trading Data. Retrieved from https://evds2.tcmb.gov.tr/ Accessed 19 Dec, 2020. google scholar
• Central Registry Agency (2021). Yearly Statistics. Retrieved from https://www.mkk.com.tr/tr-tr/Veri-Depolama-Hizmetleri/e-VERi/Sayfalar/Yillik-Istatistiki-Veriler.aspx google scholar
• Cingöz, F., & Kendirli, S. (2019). Altın fiyatları, döviz kuru ve Borsa İstanbul arasındaki ilişki. Research of Financial Economic and Social Studies, 4(4), 545-554 google scholar
• Department of Strategy & Budget (2021). Foreign trade and balance of payments. Retrieved from https://www.sbb.gov.tr/cari-denge/ google scholar
• Dornbusch, R., & Fischer, S. (1980). Exchange rates and the current account. The American Economic Review, 70(5), 960-971. google scholar
• Dünya (2020). Borsada yabancı payı, 16 yıl sonra %50’nin altında!. Retrieved from https://www. dunya.com/finans/haberler/borsada-yabanci-payi-16-yil-sonra-50nin-altinda-haberi-474727 google scholar
• Elmas, B., & Esen, Ö. (2011). Hisse senedi fiyatları ile döviz kuru arasındaki dinamik ilişkinin belirlenmesi; farklı ülke piyasaları için bir araştırma . TheJournal ofAccounting and Finance, (52), 153-170. google scholar
• Ersoy H., & Koy, A. (2016). Euro ve ABD doları kurları ile pay senedi endeksleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Borsa İstanbul verileri üzerine ampirik bir çalışma. Journal of Finance & Banking Studies, 5(2), 21-36. google scholar
• Eyüboğlu S., & Eyüboğlu, K. (2018). Borsa İstanbul sektör endeksleri ile döviz kurları arasındaki ilişkilerin incelenmesi: ARDL modeli. Ömer Halisdemir University Academic Review of Economics and Administrative Sciences, 11(1), 8-28. google scholar
• Gazel, S. (2020). BRICS ülkelerinde döviz kuru, enflasyon ve hisse senedi piyasası ilişkisi: asimetrik panel nedensellik testi. Doğuş UniversityJournal, 21(1), 21-34. google scholar
• Görmüş, Ş., Yılancı, V., & Aydın, M. (2016). Asimetrik panel nedensellik testi: Gelişmekte olan ülkelerin borsaları üzerine bir uygulama. ICPESS, 24-26 August, İstanbul, 377-391. google scholar
• Granger, C.W. J. (2003). Some aspects of causal relationships. Journal of Econometrics, 112(1), 69-71. google scholar
• Hatemi-J, A., & Irandoust, M. (2002). On the causality between exchange rates and stock prices: A note. Bulletin of Economic Research, 54(2), 197-203. google scholar
• Harris, R., & Tzavalis, E. (1999). Inference for unit roots in dynamic panels where the time dimension is fixed. Journal of Econometrics, 91(2), 201-226. google scholar
• Hausman, J. (1978). Specification tests in econometrics. Econometrica, (46), 1251-1271. google scholar
• Im, K. S., Pesaran, M.H., & Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 115, 53-74. google scholar
• İlarslan, K. (2018). Kısa ve uzun dönemde döviz kurları ile borsa endeksi arasındaki ilişkinin açıklanmasına yönelik ampirik bir çalışma. Hacettepe University Journal of Economics and Administrative Sciences, 36(1), 83-104. google scholar
• Kanat, E. (2018). Türkiye’nin teknoloji sektörü ve döviz kurları ile ilişkisi: Borsa İstanbul teknoloji endeksi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, (645), 61-74. google scholar
• Keskin Benli, Y. (2015). Döviz kuru ile borsa istanbul 100 ve sektör endeksleri arasındaki ilişkinin ampirik analizi. Journal of Humanities and Academic Science, 4(12), 55-72. google scholar
• Kumar, S. (2019). Asymmetric impact of oil prices on exchange rate and stock prices. The Quarterly Review of Economics and Finance, 72, 41-51. google scholar
• Kutty, G. (2010). The relationship between exchange rates and stock prices: The case of Mexico. North American Journal of Finance and Banking Research, 4(4), 1-12. google scholar
• Naresh, G, Vasudevan, G., Mahalakshmi, S., & Thiyagarajan, S. (2018). Spillover effect of US dollar on the stock indices of BRICS. Research in International Business and Finance, 44, 359-368. google scholar
• Nieh, C.C., & Lee, C.F. (2001). Dynamic relationship between stock prices and exchange rates for G-7 countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 41, 477-490. google scholar
• Pesaran, M.H. (2006). Estimation and inference in large heterogeneous panels with a multifactor error structure. Econometrica, 74(4), 967-1012. google scholar
• Polat, M. (2018). Döviz kurunun firmaların piyasa değerine etkisi: OECD ülkeleri üzerine eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Ataturk University Journal of Economics and Administrative Sciences, 32(2), 211-230. google scholar
• Poyraz, E., & Tepeli, Y. (2014), Seçilmiş makroekonomik göstergelerin Borsa İstanbul XU100 Endeksi üzerindeki etkisinin analizi. PARADOKS Economics, Sociology and Policy Journal, 11(2), 102-128. google scholar
• Roodman D. (2009). How to do xtabond2: An introduction to difference and system GMM in Stata. The Stata Journal, 9(1), 86-136. google scholar
• Tabak, B.M. (2006). The dynamic relationship between stock prices and exchange rates: evidence for Brazil, Banco Central do Brasil Working Paper Series, No:124, Brasilia. google scholar
• Tian, G.G., & Ma, S. (2010). The relationship between stock returns and the foreign exchange rate: The ARDL approach. Journal of the Asia Pacific Economy, 15(4), 490-508. google scholar
• Turkish Statistical Institute (2021). Foreign trade statistics. Retrieved from https://www.tuik.gov.tr/ google scholar
• Uğur A., & Bingöl, N. (2020). Hisse senedi ve döviz kuru ilişkisinin yönü: Türkiye üzerine bir araştırma. Omer Halisdemir University Academic Review of Economics and Administrative Sciences, 13(4), 624-636. google scholar
• Uzun U., & Güngör, B. (2017). Borsa endeksleri ile ülkelerin seçilmiş makroekonomik göstergeleri arasındaki ilişkinin uluslararası boyutta incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal University Journal of Graduate School of Social Sciences, 17(4), 1-30. google scholar
• Yıldız, A. (2014). Döviz kuru ile sektörel hisse senedi endeksleri arasındaki ilişki. Finance, Politics and Economic Reviews, 51(593), 77-91. google scholar
• Yüce Akıncı, G., & Küçükçaylı, F. (2016), Hisse senedi piyasası ve döviz kuru mekanizmaları üzerine bir panel veri analizi. The Journal of Accounting and Finance, (71), 127-148. google scholar