Household Indebtedness in the Context of the Financialization of Social Policies

Yıl 2022, Cilt: 72 Sayı: 1, 1 - 38, 30.06.2022

Başak Işıl Alpar

https://doi.org/10.26650/ISTJECON2022-1122890

Öz

Following governments and corporations, financial institutions and banks opened a new path for themselves through household indebtedness during the financialization process, which accelerated with neoliberalism and globalization and expanded the scope of inclusiveness. Regarding this mentality, this situation is related to the desire for control that emerged during the transition from natural philosophy to the scientific revolution. It is also related to developing an economic mentality that does not overlap with society and humanity by embracing capitalism’s theoretical foundations. In this context, quantitative and qualitative financialization strategies have emerged to cover people from almost every income group. Some of the people who are targeted by financialization through household indebtedness are also the people for whom these social policies exist. Therefore, this study aims to examine the transformative effect of the financial structure that provides income through household indebtedness on social policies and lending strategies developed for households. Result of the literature review reveals that welfare states and social inclusion are replaced by debtfare states and financial inclusion, respectively. Moreover, this situation is interpreted as the financialization of social policies. Financialization and lending strategies developed as part of financial restructuring strengthen market power while weakening the social state. Furthermore, households facing deficiencies in social state welfare provision and seeking individual loans to meet their basic needs constitute an indebted society.

Anahtar Kelimeler

Social policies, lending strategies, household indebtedness

Sosyal Politikaların Finansallaşması Bağlamında Hanehalkı Borçluluğu

Öz

Neoliberalizm ve küreselleşmeyle birlikte hız kazanan ve kapsayıcılık alanını genişleten finansallaşma sürecinde finansal kurumlar ve bankalar, devletler ve şirketlerden sonra hanehalkı borçluluğu üzerinden kendilerine yeni bir kazanç kapısı açmıştır. Bu durum zihniyet yapısı bakımından doğa felsefesinden bilim devrimine geçişte ortaya çıkan kontrol etme isteğinin ve kapitalizmin teorik temellerine bürünerek toplum ve insanlık ile örtüşmeyen bir iktisat anlayışının gelişmesi ile ilgilidir. Bu bağlamda niceliğe ve niteliğe yönelik finansallaşma stratejileri neredeyse her gelir grubundan insanı kapsar hale gelmiştir. Nitekim finansallaşmanın hanehalkı borçluluğu üzerinden hedefine aldığı bazı bireyler, aynı zamanda sosyal politikaların varlık amacı olan bireylerden başkası değildir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı hanehalkı borçluluğu üzerinden kazanç sağlayan finansal yapının sosyal politikalar üzerindeki etkilerini ve hanehalklarına yönelik olarak geliştirilen borçlandırma stratejilerini incelemektir. Literatür taraması neticesinde refah devletlerinin yerini borç refahı devletlerinin, sosyal içermenin yerini finansal içermenin aldığı ve bu durumun sosyal politikaların finansallaşması şeklinde yorumlandığı görülmektedir. Finansallaşma ve finansal yeniden yapılanma kapsamında geliştirilen borçlandırma stratejileri, piyasa iktidarına güç kazandırırken aynı zamanda sosyal devleti güçten düşürmektedir. Ayrıca sosyal devletlerin refah temininde eksiklerle karşılaşan hanehalklarının temel gereksinimlerini finanse etmek için bireysel kredilere başvurması; borçlu bir toplum yapısı meydana getirmektedir

Anahtar Kelimeler

Sosyal politikalar, Borçlandırma stratejileri, Hanehalkı borçluluğu

Kaynakça

• Alvaredo, F., Chancel, L., Piketty, T., Saez, E., & Zucman, G. (2018). Dünya eşitsizlik raporu. Erişim adresi: https://wir2018.wid.world/files/download/wir2018-summary-turkish.pdf google scholar
• Angeles, L. (2015). Credit expansion and the economy. Applied Economics Letters, 22(13), 1-19. google scholar
• Atalay-Soygök, P. (2019). Borçlanmanın bireyin gündelik hayatına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Lisansüstü Programlar Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Atamtürk, B., Demiröz, D. M. & Kaymakçı, Ö. B. (2021). İktisattan çıkış. İstanbul: Der Yayınları. google scholar
• Aytürk, Y. (2011). Finansallaşma ve reel ekonomi. H. Kozanoğlu (Ed.), Uç(ur)amayan balon: Finans kitabı içinde (s. 60-90). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Bahire, E. (2020). Financialization, solidarity, and conflict. Economic Anthropology, 7, 159-161. google scholar
• Balasubramanian, P. (2021). Debt in everyday life: A critique on the increasing role of finance in social policy. German Development Institute, 1-1. Retrieved from https://www.die-gdi.de/uploads/ media/German_Development_Institute_Balasubramanian_2021-12-15.pdf google scholar
• Bergen, L. (2012). Ahlak ayaklanması. İstanbul: Ayışığı Yayınları. google scholar
• Bilen, M. (2018). İslami iktisat ve insan. M. K. Arıcan, M. E. Kala, Y. E. Aydınbaş (Ed.), İnsan, ahlâk ve iktisat: “Prof. Dr. Sabahattin Zaim Hocanın Aziz Hatırasına” kitabı içinde (s. 187-193). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları. google scholar
• Buğday, E. B., Şener, A. & Güzel, Y. (2020). Tüketicilerin bireysel kredi kullanım davranışlarının analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1130-1148. google scholar
• Buğra, A., Keyder, Ç. & Erdem, I. (2012). Sosyal yardım uygulamaları ve topluma yararlı faaliyet karşılığında asgari gelir desteği uygulaması. Ankara: UNDP Erişim adresi: http://www.undp.org.tr/ publicationsDocuments/socialassistancereports.pdf google scholar
• CADTM (2022). Retrieved from https://www.cadtm.org/About-CADTM google scholar
• Churchill, S. A., & Marisetty, V. B. (2019). Financial inclusion and poverty: A tale of forty-five thousand households. Applied Economics, 52(16), 1777-1788. google scholar
• Crouch, C. (2014). The governance of labour market insecurity during the crisis. Stato e mercato, 34(1), 69-86. google scholar
• Çelik, S. (2021). İdeolojileri tanımak seküler dinler: İdeolojiler. İstanbul: Etiket Yayınları. google scholar
• Çetin, B. I. (2013). İktisadi sistemler bağlamında gelir dağılımı - kredi ekonomisi ilişkisi ve Türkiye. Ankara: ÇASGEM Yayınları. google scholar
• Çetin, B. I. (2017). Sosyal politika ve vatandaşlık: Türkiye için asgari gelir desteği. İstanbul: Filiz Kitabevi. google scholar
• Debt Collective (2022). Retrieved from https://debtcollective.org/ google scholar
• Demirel, Y. (2020). Kredili hayatlar: Toplumsal dayanışma ve borçlanma kültürü üzerine sosyolojik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. google scholar
• Dienst, R. (2015). Borç bağları (S. Karadoğan, Çev.). İstanbul: Açılım Kitap. google scholar
• Dilik, S. (1976) Servetin geniş kitlelere yayılması. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları. google scholar
• DPT (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967). google scholar
• Durmuş, M. (2010). Aşırı birikim-finansallaşma ilişkisinin 2008 krizi bağlamında analizi. Ekonomik Yaklaşım, 21(77), 1-48. google scholar
• Dymski, G. A (2009). Racial exclusion and the political economy of the subprime crisis. Historical Materialism, 17, 149-179. google scholar
• Eğilmez, M. (2020a). Örneklerle kolay ekonomi (25.bs). İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
• Eğilmez, M. (2020b). Tarihsel süreç içinde dünya ekonomisi (11.bs). İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
• El-Attâs, S. M. N. (2016). İslâm sekülerizm ve geleceğin felsefesi (4.bs). (M. E. Kılıç, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları. google scholar
• Epstein, G. A. (2005). Introduction: Financialization and the world economy. G. A. Epstein (Ed.), Financialization and the world economy, Cheltenham: Edward Elgar Publishing. google scholar
• EUROFOUND (2017). European Quality of Life Survey 2016: Quality of life, quality of public services, and quality of society Publications Office of the European Union, Luxembourg. Retrieved from https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ ef1733en.pdf google scholar
• Ferretti, F., & Vandone, D. (2019). Personal debt in Europe: The EU financial market and consumer insolvency. Cambridge: Cambridge University Press. google scholar
• Fine, B. (2012). Financialization and social policy. In P. Utting, S. Razavi & R. V. Buchholz (Eds.), The global crisis and transformative social change (pp. 103-122) London: Palgrave Macmillan. https:// doi.org/10.1057/9781137002501_6 google scholar
• Fromm, E. (2019). Sahip olmak ya da olmak: İki varoluş biçimi üzerine bir inceleme (8.bs). (A. Arıtan, Çev.). İstanbul: Say Yayınları. google scholar
• Gündoğdu, A. (2018). Etik bankacılık ve Türkiye’de uygulanabilirliği. İş Ahlakı Dergisi, 11(2), 255273. google scholar
• Güngen, A. R. (2021). Borçlandırma siyaseti: Türkiye’de finansal içerilme. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Güven, S. (2001). Sosyal politikanın temelleri (3.bs). Bursa: Ezgi Kitabevi. google scholar
• Harari, D. (2018). Household debt: statistics and impact on economy. House of Commons Library, Briefing Paper No: 7584, 1-26. google scholar
• Henry, J. (2011). Bilim devrimi ve modern bilimin kökenleri (3.bs) (S. Değirmenci, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
• IMF (2017). Household debt and financial stability. Global financial stability report October 2017: Is growth at risk? Retrieved from https://www.imf.org/en/Publications/GFSR/Issues/2017/09/27/ global-financial-stability-report-october-2017 google scholar
• Kaplan, M. (2014). Rasyonel insanın problemli ekonomik dünyası. Konya: Aybil Yayıncılık. google scholar
• Karaçimen, E. (2015). Türkiye’de finansallaşma: Borç kıskacında emek. İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı. google scholar
• Karakaya, M. F. (2021). Bir toplumsal ilişki biçimi olarak borçla satın alma: Tarihsel ve mikro-sosyolojik bir inceleme. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Karataş, T. (2018). Bir finansallaşma göstergesi olarak Türkiye ekonomisinde borçların dönüşümü: 2002-2017. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 40(2), 255-273. doi:10.14780/ muiibd.511031 google scholar
• Kozanoğlu, H. (2011). Finansallaşma ve Türkiye. H. Kozanoğlu (Ed). Uç(ur)amayan balon: Finans kitabı içinde (s. 11-59). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Köse, A. H. & Öncü, A. (2006). Tahsildarlar ve borçlular: Karşı iktisat gözüyle dünya kapitalizmi ve Türkiye. İstanbul: Evrensel Basım Yayın. google scholar
• Kuş, B. (2015). Sociology of debt: States, credit markets, and indebted citizens. Sociology Compass, 9(3), 212-223. google scholar
• Kuş, B. (2016). Financial citizenship and the hidden crisis of the working class in the “New Turkiye”. Middle East Report, 278, 40-48. Retrieved from https://works.bepress.com/basak_kus/19/ google scholar
• Lapavitsas, C. (2011). Theorizing financialization. Work, Employment and Society, 25(4), 611-626. doi:10.1177/0950017011419708 google scholar
• Lavinas, L. (2017). The takeover of social policy by financialization: The Brazilian paradox. New York: Palgrave Macmillan. google scholar
• Lavinas, L. (2018). The collateralization of social policy under financialized capitalism. Development and Change 0(0), 1-16. doi:10.1111/dech.12370 google scholar
• Lavinas, L., Bressan, L., Rubin, P., & Cordilha, A. C. (2022). The financialization of social policy: An overview. IE-UFRJ Discussion Paper 001/2022, 1-28. Retrieved from https://www.ie.ufrj.br/ publicacoes-j/textos-para-discussao.html google scholar
• Lazzarato, M. (2015). Borçlandırılmış insanın imali (2.bs). (M. Erşen, Çev.). İstanbul: Açılım Kitap. google scholar
• LeBaron, G. (2014). Reconceptualizing debt bondage: Debt as a class-based form of labor discipline. Critical Sociology, 40(5), 763-780. google scholar
• Leicht, K. T., & Fitzgerald, S. T. (2014). The real reason 60 is the new 30: Consumer debt and income insecurity in late middle age. The Sociological Quarterly, 55, 236-260. google scholar
• OECD (2021). OECD economic surveys: Turkiye 2021. Retrieved from https://www.oecd-ilibrary. org/sites/73effaa5-en/index.html?itemId=/content/component/73effaa5-en google scholar
• OECD (2022). Household debt (indicator). Retrieved from https://data.oecd.org/hha/household-debt.htm doi:10.1787/f03b6469-en google scholar
• Orhangazi, Ö. (2008). Keynesgil finansal düzenlemelerden finansallaşmaya: İktisat literatürü ve ABD ekonomisinin finansallaşmasına tarihsel bir bakış. ODTÜ Gelişme Dergisi, 35, 133-159. google scholar
• Özel, M. (2018). Modern iktisat, din ve ahlâk. M. K. Arıcan, M. E. Kala, Y. E. Aydınbaş (Ed.), İnsan, ahlâk ve iktisat: “Prof. Dr. Sabahattin Zaim Hocanın Aziz Hatırasına” kitabı içinde (s. 163-172). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları. google scholar
• Ross, A. (2013). Krediokrasi ve borç reddi davası. (E. Ataseven, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Saad-Filho, A. (2016). Social policy beyond neoliberalism: From conditional cash transfers to pro-poor growth. Journal of Poverty Alleviation and International Development, 7(1), 67-93. google scholar
• Sapancalı, F. (2009). Toplumsal açıdan yaşam kalitesi. İzmir: Altın Nokta Basım Yayın Dağıtım. google scholar
• Sen, A. (2003). Etik ve ekonomi (A. Süha, Çev.). İstanbul: Doğan Kitap. google scholar
• Soederberg, S. (2014). Debtfare states and the poverty industry: Money, discipline and the surplus population, New York: Routledge. google scholar
• Strike Debt (2022). Retrieved from https://strikedebt.org/ google scholar
• Şener, A., Yücel, S. & Gündüzalp, A. A. (2020). Covid-19 sürecinde tüketicilerin finansal durum ve davranışlarına ilişkin bir değerlendirme. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 5(7), 62-81. google scholar
• Tabakoğlu, A. (2018). İktisat ve ahlâk. M. K. Arıcan, M. E. Kala, Y. E. Aydınbaş (Ed.), İnsan, ahlâk ve iktisat: “Prof. Dr. Sabahattin Zaim Hocanın Aziz Hatırasına” kitabı içinde (s. 30-123). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları. google scholar
• Tufail, Z. N. (2019). Who is in debt? The role of social class, the welfare state, and a culture of finance. (Doctoral dissertation). University of California, Irvine, CA. google scholar
• TÜİK (2020a). Gelir ve yaşam koşulları araştırması, 2019. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2019-33820 google scholar
• TÜİK (2020b). Hanehalkı tüketim harcaması (bölgesel), 2019. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/ Bulten/Index?p=Hanehalki-Tuketim-Harcamasi-(Bolgesel)-2019-33594 google scholar
• TÜİK (2021). Gelir ve yaşam koşulları araştırması, 2020. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2020-37404 google scholar
• Walker, C., & Değirmencioğlu, S. M. (2015). Introduction. In S. M. Değirmencioğlu & C. Walker (Eds.), Social and psychological dimensions of personal debt and the debt industry (pp. 1-15) London: Palgrave McMillan. google scholar
• Y enice, A. C. & Genç, A. T. (2019). Hanehalkı borçlanma davranışlarında karz-ı hasen’in yeri. S. Kaya, M. Özdemir, A. T. Genç (Ed.), Karz-ı Hasen’in Kurumsallaşması kitabı içinde (s. 101-128), İstanbul: Ensar Neşriyat. google scholar
• Y ılmaz, M. & Genel, Z. (2021). Neoliberalizm ve çalışma hayatının biyopolitik inşası. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(41), 252-265. google scholar
• Y ılmaz, S. (2009). John Kenneth Galbraith: İktisadi düşüncenin değişimine bir katkı. İstanbul: Kalkedon Yayınları. google scholar
• Y umuşak, İ. G. (2018). Para - kur sistemi ve ahlâk: “Kötü para iyi parayı kovar”. M. K. Arıcan, M. E. Kala, Y. E. Aydınbaş (Ed.), İnsan, ahlâk ve iktisat: “Prof. Dr. Sabahattin Zaim Hocanın Aziz Hatırasına” kitabı içinde (s. 360-376). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları. google scholar