TURİZM DESTİNASYONLARINDA SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZMİN SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2013, Sayı: 4 - İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 23 - 40, 03.02.2016

Emel Can

Öz

Hızla küreselleşen dünyada her sektörde olduğu gibi turizm sektöründe de rekabet her geçen gün kendini daha fazla hissettirmektedir. Destinasyonlar arasındaki yoğun rekabet büyük ölçüde çevresel unsurlarla beslenen turizm sektöründe, çevresel duyarlılıkların da artmasıyla birlikte sürdürülebilirliği en önemli kavram haline getirmektedir. Çevresel sürdürülebilirlik söz konusu olduğunda destinasyon taşıma kapasitesi göz ardı edilmemesi gereken bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Taşıma kapasitesinin zorlanması sonucunda doğal ve toplumsal kaynakların zarar görmesi söz konusudur. En önemli seyahat nedenlerinden biri olan bozulmamış doğal çevre olduğu düşünüldüğünde sürdürülebilir rekabet avantajı sağlamanın yollarından biri kaynakların koruma kullanma dengesini sağlamaktır. Önemli bir ekonomik değer yaratan turizmden daha fazla pay almak isteyen destinasyonlar, turizm seyahat eğilimlerindeki değişimleri dikkate alarak çevresel sürdürülebilirliği sağlamak zorundadırlar. Bu kapsamda bu çalışmada, destinasyonların çekicilik unsuru olan çevresel kaynaklar önemi ve sürdürülebilir rekabet ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizmin çevresel etkileri, Sürdürülebilir turizm, Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir rekabet avantajı

EVALUATION OF SUSTAINABLE TOURISM IN TOURISM DESTINATIONS IN TERMS OF SUSTAINABLE COMPETITIVENESS

Öz

As in all other sectors, competition in the tourism sector is gaining momentum within this rapidly globalizing world. The high competition between destinations has made sustainability the most significant concept in the tourism sector, which is largely fed by environmental factors, upon the increase in environmental awareness. When environmental sustainability is taken into consideration, destination carrying capacity appears as a factor not to be ignored. An overburdened carrying capacity means damage to natural and social resources. Considering the unspoiled natural environment as one of the leading incentives for travelling, we can say that protectionusage balance of resources is a good way of providing sustainable competitive advantage. Destinations, which aim at receiving a bigger share from the economically precious tourism sector, needs to provide environmental sustainability bearing the changes in tourism-intended travelling tendencies in mind. Within this regard reflected to the present study, we have tried to reveal the relation between the importance of environmental resources, an appealing factor for destinations, and sustainable competitiveness.

Anahtar Kelimeler

Environmental effects of tourism, Sustainable tourism, Carrying capacity, Sustainable competitive advantage

Kaynakça

• Ahn, B. Y, Lee, B., Shafer, C.S. (2001). Operationalizing Sustainability In Regional Tourism Planning: An Application Of The Limits Of Acceptable Change Framework, Tourism Management, pp. 1-15, Elsevier Science Ltd.
• Akış S. (1999). Sürdürülebilir Turizm ve Türkiye, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Yıl:10Mart-Haziran, 3646
• Arnberger , A., Haider, W. ve Muhar, A. (2004). Social Carrying Capacity of an Urban Park
• in Vienna, Working Papers of the Finnish Forest Research Institute 2 (21.01.2013) http://www.metla.fi/julkaisut/workingpapers/2004/mwp002.htm adresinden alınmıştır.
• Avcı, N. (2007). Turizmde Taşıma Kapasitesinin Önemi. Ege Akademik bakış, 7(2) 485-501
• Avcıkurt, C. (2003). Turizm Sosyolojisi, Turist-Yerel Halk Etkileşimi, Balıkesir: Detay Yayıncılık
• Ayaş N. ( 2007). Çevresel Sürdürülebilir Turizmin Gelişmesi. Gazi Üniversitesi, İİBF Dergisi 9/1, 59-69
• Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management, 17 (1): 99-120.
• Birkan, İ (2001). “Sürdürülebilirlik kavramı, Turizm Sektörü Açısından Sürdürülebilir Gelişmenin Önemi ve Koşulları. I. Ulusal Turizm İşletmeciliği Kongresi Bildiriler Kitabı, Kızılcahamam, Ankara, 17- 18.
• Brylske, A. Ve Flumerfelt, S. (2004). Assessing The Carrying Capacity Of Mpas: How Many Visitors Can Your Mpa Hold? Mpa News International News And Analysis On Marine Protected Areas, Vol. 6, No. 2, August.
• Cengiz D. ve Aydın Ç. (2006) Turizm ve Çevre Yönetimi, Sürdürülebilir Gelişme Yaklaşımı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
• Coccossis, H. (1996), Tourism and Suslainabilily: Perspective Implications. G.K.. Briestly, J.A. Esvvards and H. Coccossis (Ed) Sustainable Tourism in European Experiences Priessley G.K. Edvvards JA. Wallingford: CAB International.Commission of the European Comminities, 1993: 4
• Coccossis, H. ve, Mexa A. (2002). Defining, Measuring And Evaluating Carrying Capacity In European Tourism Destinations, University of Aegean,
• Cronin, A. L. (1990). A Strategy for Tourism and Sustainable Devolopments, World Leisure and Recreation, 32 (3)12-18
• Commission of the European Comminities, (1993). Commission of the European Comminities, Directorete General XXIII-Tourism Unit. Taking account of environmental in tourism development. Brusseles.
• Dal, S. (2007). Kuşadası’nda Kıyı Kullanımı ve Turizmin Mekansal Etkileri Konusunda Yerel Halkın Tutumları .Ege Coğrafya Dergisi, 16 (2007), 69-85, İzmir, Aegean Geographical Journal, 16 , 69-85
• Dall, S. M., Brandolini, A. ve Mosert, R. (2005). Social Carrying Capacity of Mass Tourist Sites: Theoretical And Practical Issues About Its Measurement. The Fondazione Eni Enrico Mattei Note Di Lavoro Series Index (14.03.2001) http://www.Feem.Ġt/Feem/Pub/Publications/Wpapers/Default.Htm adresinden alınmıştır.
• Davidson, R. and Maitland, R.(1997). Tourism Destinations, Hodder & Stoughton Educational, London
• Demir, C ve Çevirgen, A. (2006). Ekoturizm Yönetimi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım
• Doswell, R. (1997). Tourism : How effective management Makes the Difference. Butterworth- Heinemann, Oxford,
• Erdoğan, N. (2003), Çevre ve (eko)turizm. Ankara: Genel Yayın ve Dağıtım,
• Ersun, N. Ve Arslan,K. (2011). Turizmde Destinasyon Seçimini Etkileyen Temel Unsurlar ve Pazarlama Staratejileri , Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt XXXI,Sayı II, 229-248
• Eser, S, Dalgın, T., Çeken, H. (2011). Sürdürülebilir Bir Turizm Türü Olarak Kültür Turizmi: Efes Örneği. 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. Akçakoca.152-156
• Gonzales, A.M.ve Falkon J.M.G, (2003). Competitive Potantial of Tourism in Destionational. Annals of TTourism Research, Vol.0No:3 , 720-740,
• Günlü, Ü. ve Şahin, N. (2007). Turizmde Ürün Geliştirme Ve Alternatif Turizm. O. İçöz (Ed.) Genel Turizm: Turizmde Temel Kavramlar ve İlkeler İçinde (141-165). Ankara: Turhan Kitabevi.).
• Gössling, S. (1999). Ecotourism: A Means To Safeguard Biodiversity And Ecosystem Functioııs? Ecological Economics, 29, 303-320.
• Hadjimanolis, A, (2000). A Resource-Based View of Innovativeness in Small Firms. Tecnology Analiysis and Strategic Management, 12(2), 263-281
• Harcombe, D. (1999).The Economic Impacts of Tourism, ABAC Journal, Assumption University, 19(3)
• Hassan, S. S. (2000). Determinants of Market Competitiveness in an Environmentally Sustainable Tourism Industry. Journal of Travel Research, 38, 239- 245.
• Holden, A. (2002). Environment & Tourism, Routledge, Florence, USA.
• Hall, C. M. (2001). Geograpy of Tourism & Recreation: Environment. Place & Space, Routrege, Florence, USA.
• Huybers , A.T.ve Bennett, B. (2003, Inter-Firm Cooperation at Nature-Based Tourism Destinations. Journal of Socio-Economics, Vol. 32,. 571-587.
• Inskeep , E. (1991). Tourism Planning : An Integrated and Sustainable Development Approach. Van Nostrand Reinhold, New York,
• İçöz O, (1987). Turizmin Bölgesel ve Ekonomik Etkileri ve Kuşadası Örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• İncelioğlu, N. vd. (1996). Turizmin Çevre Üzerinde Etkisi-Türkiye Örneğinin Özellikleri. Türkiye’de 19. Dünya Şehircilik Kolokyumu, MSÜ Yayınevi, İstanbul,.
• Kahraman, N. ve Türkay, O. (2009). Turizm ve Çevre, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kernel, P. (2005). Creating And Implementing A Model For Sustainable Development In Tourism Enterprises. Journal Cleaner Production,. 151-164, Elsevier Science Ltd.
• Kozak, M.A. ve Bahçe, S. (2009). Özel İlgi Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık
• Kozak, N, Kozak, M. A. ve Kozak, M. (2000) Genel Turizm İlkeler-Kavramlar. Geliştirilmiş 4. bası, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Kuntay O. (2004). Sürdürülebilir Turizm Pazarlaması, Ankara Alp Yayınevi
• Küçükaltan. D. ve Yılmaz. İ.A.(2011). Sürdürülebilir Turizm Bağlamında Ekoturizmin İğneada Ölçeğinde Uygulanabilirliği. 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. Akçakoca,157-167
• Küçüktopuzlu, F. (1990). Turistik alanlarda kontrolsüz gelişme ve Alanların Taşıma Kapasitesi. Turizm yıllığı 1988-1989, Türkiye Kalkınma Bankası, 9-19,
• Lerner, M. and Haber, S. (2001). Performance Factors of Small Tourism Vcnturcs: The Interface of Toıırism Entrepreneurship and The Environment. Journal of Business Venturing, Vol.16, 77-100.
• Lynch, R. (2006), Corporate strategy, 4th edition, Prentice Hall, Edinburgh Gate Harlow England
• Mansfeld, Y. ve Aliza, J. (2006). Evaluating The Socio-Cultural Carrying Capacity Of Rural Tourism Communities: A „Value Stretch. Approach” Tijdschrift Voor Economische En Sociale Geografie, Vol. 97, No. 5, 583–601.
• Mebratu, D.(1998). Sustainability and Sustainable Development: Historical and Conceptual Review, Environ Impact Asses Review,Vol: 18,.493-520.).
• Middleton, V.ve Hawkins, R. (1998). Sustainable Tourism: A Marketing Perspective , Oxford, Butterworth- Heinemann, 1998
• Oliver, C. (1997). Sustainable Competitive Advantage: Combining Institutional and Research- Based Views. Strategic Manegement Journal,18(9), 697-713
• Özdemir S.B.(2007). Çevre Koruma Kullanma Dengesinde Taşıma Kapasitesinin Önemi, Örnek Turizm Sektörü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Salkım,M., (2008). Değişen Seyahat Eğilimleri Kapsamında Sürdürülebilir Turizm Anlayışının Turizm Politikaları Üzerine Etkisi. 2. Ulusal İktisat kongresi20-22 Şubat, DEÜ,İİBF, İzmir
• Simon, F. J G., Narangajavana, Y ve Marques, D., (2004). Carrying Capacity in the Tourism Industry: A Case Study of Hengistbury Head. Tourism Management, Vol 25, Is 2 April, 275- 283.
• Sowman, Marle S. (1987). A procedure for Assessing Recreational Carrying Capacity of Coastal Resort Areas. Landscape and Urban Planning, Vo.14, October, 332-333
• Swarbrooke, J. and Horner, S. (2001). Consumer Behaviour in Tourism, Scd. Press. Britain
• Tuna, M. ( 2007). Turizm, Çevre ve Toplum (Marmaris Örneği) Detay Yayıncılık Ankara
• Ülgen, H. Ve Mirze, S. K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim, Litaratür Yayıncılık, İstanbul..
• Weaver, D. ve M. Opperman (2000). Tourism management. John Wiley & Sons, Australia,
• WTO (1998), Guide for Local Authoriries on Devoloping Sustainable Tourism,
• Zacarias, D.A.; Williams, A.T. ve Newton, A. (2011). Recreation Carrying Capacity Estimations To Support Beach Smanagement at Praia de Faro, Portugal. Applied Geography, 31, 1075-1081.).