TÜRKİYE’DE MÜLTECİLERİN VE SIĞINMACILARIN SAĞLIK HAKKI

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 131 - 154, 01.02.2016

Melike Çallı

Öz

Son yıllarda Dünya’da ve Türkiye’de artan uluslararası göç sonucunda göç edenlerin
gittikleri ülkelerde insani koşullar altında yaşayabilmeleri için uluslararası
hukukta ve ulusal hukukta bir takım düzenlemelere gidilmiş ve özellikle de son
dönemde savaş ya da iç karışıklık nedeniyle giderek artan mülteci ve sığınmacı
hareketleri, Dünyanın ve Türkiye’nin gündemi haline gelmiştir. Çalışmada,
mülteci ve sığınmacıların gittikleri ülkede sağlıklı bir şekilde hayatlarını idame
ettirilebilmeleri için mülteci ve sığınmacılara yönelik sağlık hizmetlerinin yasal
dayanakları Türkiye çerçevesinde incelenmiştir. Türkiye, mülteci ve sığınmacı
statüleri belirlenirken temel sözleşme olan Birleşmiş Milletlerin Mülteciler Hukukuna
İlişkin Sözleşmeye coğrafi çekincene koyarak, mülteci ve sığınmacıların
sağlık hizmetlerinde yararlanmalarında sorunlara neden olmaktadır. 5510 sayılı
kanun, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve Geçici Koruma
Yönetmeliği ile mülteci ve sığınmacıların sağlık hizmetlerinden yararlanmalarına
yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Çalışmada, ilk olarak sağlık hakkı ve uluslararası
göç ve uluslararası göç edenlerin sağlığı ele alındıktan sonra, Türkiye’nin
göç profili incelenmiştir. Türkiye’de genel sağlık sigortası uygulamasının genel
çerçevesi çizildikten sonra mülteci ve sığınmacıların genel sağlık haklarına değinilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Göç, Mülteci ve Sığınmacı, Sağlık Hakkı, Sağlık Hizmetleri, 5510 sayılı Kanun, Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu

HEALTH RIGHTS OF REFUGEES AND ASYLUM SEEKERS IN TURKEY

Öz

In recent years, the increasing international migration in Turkey and in the world,
in order to live under humanitarian conditions in their host countries of immigrant,
a team of international law and national law regulations have necessitated
and especially in recent years, because of war or internal turmoil, refugee and
Türkiye’de Mültecilerin ve
Sığınmacıların Sağlık Hakkı
132
asylum seeker movements increased excessively so it has become the world’s and
Turkey’s agenda. In the study, the legal basis of for health services for the refugee
and asylum seekers in these country in order to sustain a healthy way of their
life was examined in the framework of Turkey. Determining the status of refugees
ve asylum seekers basic agreement with Nations Convention Relating to the Status
of Refugees, Turkey put geographical limitattion this agreement, so it makes
problems in the utilization of health services for refugees and asylum seeker.
Arrangements for the utilization of health services is made by Law No 5510,
The Foreigners and International Protection Code Numbered 6458 and Temporary
Protection Act. In this study,firstly,the right to health, ınternational migration and
the health of international migrant will deal. Then, the migration profile of Turkey
is examined. After drawing the general framework of the general health insurance
scheme in Turkey, The general health rights of refugess and asylum seekers has
mentioned.

Anahtar Kelimeler

International migration, refugee and asylum seekers, Health Right, Health services, Law No 5510, The Foreigners and International Protection Code Numbered 6458, Temporary Protection Act

Kaynakça

• Çallı,M. (2014) Genel Sağlık Sigortasında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Türk-İş 15. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, s.277-306.
• Bury, M. (2005). Health and Illness, Polity Press, United Kingdom.
• Borjas, G.(1994). The Economics of Immigration. Journal of Economics Literature, 32(4),1667-1717.
• Çallı, M(2012).5510 Sayılı Kanuna Göre Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Olup Genel Sağlık Sigortası’ndan Yararlanamayanlar: Denizli Örneği, ( Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Çelik, Y. (2011). Sağlık Ekonomisi, Siyasal Bilgiler Kitabevi, Ankara.
• Çiçekli, B.(2009). Uluslar arası Göç Hukuku Göç Terimleri Sözlüğü, IOM.
• Elliot,R.F.(1997). Karşılaştırmalı Çalışma Ekonomisi, Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Ankara.
• Erdoğan ,M. M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Ergüven, S.N. ve Özturanlı, B.(2013). Uluslararası Mülteci Hukuku ve Türkiye AÜHFD, 62 (4) 2013: 1007-1061
• Ermumcu, S.(2013).Sığınmacıların ve Mültecilerin Sosyal Güvenlik Hakkı, Çalışma İlişkileri Dergisi, Cilt 4, Sayı :2 ,s.58-76.
• Etiler , N ve Lordoğlu, K.(2010). Göçmenlerin Sağlık Sorunları Ev Hizmetlerinde Alan Araştırması, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu Bildiri Kitabı, s.93-118.
• Güzel, A., Okur, A. R., ve Canikoğlu, N. (2010). Sosyal Güvenlik Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Güzel, A., Okur, A. R., ve Canikoğlu, N. (2012). Sosyal Güvenlik Hukuku, Yenilenmiş 14. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul
• Hayran, O., ve Sur, H. (1998). Sağlık Hizmetleri El Kitabı. Yüce Yayıncılık, İstanbul
• İçduygu, A.(2014). Avrupa Birliği Merkezli Uluslararası Göç Tartışmaları: Geçmişten Geleceğe , Türkiye’nin Uluslar arası Göç Politikları,1923-2023: Ulus-devlet Oluşunundan Ulus Ötesi Dönüşümlere, MireKoç Proje Raporları 1/2014 Tübitak 1001_106K291, Eylül 2009,İstanbul.
• İçduygu ,A. ve Aksel, B.D.(2012).Türkiye’de Düzensiz Göç, IOM, Ankara.
• İçduygu , A. ve Sert, D.( 2012). Step-by-step Migration through Turkey: From the Indian Subcontinent to Europe, Migration Policy Centre, CARIM-India Research Report, 2012/14, Thematic Reports, Robert Schuman Centre for Advanced Studies, San Domenico di Fiesole (FI): European University Institute.
• İçduygu A.(2011). Türkiye’ye Yönelen Düzensiz Göç Dalgalarında Transit Göç, Türkiye’nin Göç Tarihi (14.Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınlar.
• Karadağ, Ö. ve Altıntaş, K. H. (2010). Mülteciler ve Sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletine, 9(1), 55-62
• Lordoğlu, K. (2015). Türkiye’ye Yönelen Düzensiz Göç ve İşgücü Piyasalarına Bazı Yansımalar. Çalışma ve Toplum, 29-44.
• Nakhoul, T.E.(2014). Uluslararası İşgücü Göçü ve Türkiye, Uzmanlık Tezi , Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Dış İlişkiler ve Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• ORSAM (2012). Küresel Göç ve Avrupa Birliği ile Türkiye’nin Göç Politikalarının Gelişimi. Rapor No:22, Haziran 2012.
• Sainsbury, D.(2006). Immigrants’ Social Rights in Comparative Perspective: Welfare Regimes, Forms of Immigration and Immigration Policy Regimes. Journal of Europen Social Policy,16(3),229-244.
• Sıvacı, C. (2006). “Genel Sağlık Sigortası Ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Bütçe Dünyası , Sayı: 24, s.1-9.
• Sönmez, M. (2011). Paran Kadar Sağlık, Yordam Basın ve Yayıncılık, İstanbul
• Şakar, M. (2011). İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Toksöz, G.(2006). Uluslararası Emek Göçü. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Toksöz, G., Erdoğdu, S. ve Kaşka, S. (2013). Türkiye’ye Düzensiz Emek Göçü ve Göçmenlerin İşgücü Piyasasındaki Durumları, Ankara: Uluslararası Göç Örgütü (IOM).
• Üzeltürk, S. T. (2012). Anayasa Hukuku Açısından Sağlık Hakkı, İstanbul:Legal.
• Yavuz, Ö.(2015). Türkiye’deki Suriyeli Mültecilere Yapılan Sağlık Yardımlarının Yasal ve Etik Temelleri , Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl 2015, Cilt 12 Sayı: 30, s. 265-280.
• Yenimahalleli Yaşar, G. (2007). Sağlığın Finansmanı ve Türkiye İçin Sağlık Finansman Modeli Önerisi, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php E.T. 30.12.2015
• http://www.unhcr.org.tr/ E.T.30.12.2015
• http://publications.iom.int/system/files/wmr2015_en.pdfE.T: 30.12.2015).
• http://www.goc.gov.tr/icerik6/duzensiz-goc_363_378_4710_icerik
• http://www.goc.gov.tr/icerik6/duzensiz-goc_363_378_4710_icerik
• http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik