KÜRESEL KRİZDE DEVLET MÜDAHALESİ VE MALİYE POLİTİKASI

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 8, 9 - 26, 15.12.2018

Semih Şen Çağlayan Tabar Çağlayan Tabar Mircan Tokatlıoğlu

Öz

Maliye politikası, ekonomik kriz ya da durgunluk dönemlerinde devletin
ekonomiye müdahalede kullandığı önemli bir iktisat politikası aracıdır.
1980’lerden itibaren liberalleşme ve küreselleşme sürecinde devletin
ekonomideki rolünün azaltılması gerektiği görüşünün uygulamaya yansıması,
maliye politikasının teorik temelini oluşturan Keynesyen iktisadın gözden
düşmesinde etkili olmuştur. 2008 Küresel Ekonomik Krizinde hükümetlerin
para politikaları ile müdahalesinin sonuç vermemesi nedeniyle, kamu harcama
artışları ve vergi indirimlerini içeren mali teşvik önlemlerinin uygulanması,
Keynesyen devlet müdahaleleri ve maliye politikalarını ön plana çıkarmıştır.
Daha sonra, Krizin etkilerinin hafifletilmesini sağlayan genişletici maliye
politikalarından, yaşanan mali sürdürülebilirlik sorunu nedeniyle, büyük
ölçüde vazgeçilmiştir. Ancak kriz öncesi döneme göre hükümetlerin maliye
politikası uygulamaları ile daha sık karşılaşılmaktadır. Doğası gereği sürekli
kriz üreten kapitalizmin istikrarlı işleyebilmesi için Keynesyen müdahaleci
devlet anlayışına ve maliye politikalarına ihtiyaç duyulduğu yaşanan bazı
örneklerden anlaşılmaktadır. Ne var ki, sadece krizlerle mücadelede değil,
gelir eşitsizlikleri ve yoksulluğun azaltılmasında ve uzun vadeli politikaların
tasarlanmasında maliye politikaları, hükümetlerin kullanabileceği önemli bir
araç niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Küresel Kriz, Keynesyen İktisat

Kaynakça

• Aksoy, Şerafettin. (1988). Kamu Maliyesi, Gözden Geçirilmiş ve İlaveli 3. b., İstanbul: Filiz Kitabevi. Arslan, M. Oğuz. (2010). “Küresel Keynesçilik ve Küresel Ekonomik Kriz”, Ege Akademik Bakış,10(4). Bakar, Feride. Tokatlıoğlu, Mircan Yıldız. (2012). “Küresel Finansal Kriz Sürecinde Avrupa Birliğinde Vergi Politikaları”, Maliye Dergisi, Temmuz – Aralık, (163). Bird, Graham. (2016). “Fiscal Policy and Global Crisis”, World Economics, 17(1). Bocutoğlu, Ersan. (2012). İktisadi Düşünceler Tarihi, Murathan Yayınevi, Trabzon. Bocutoğu, Ersan. Ekinci, Aykut. (2009). “Genel Teori, Küresel Krizler Ve Maliye Politikası”, Maliye Dergisi, Ocak- Haziran (156). Bunea-Bontas, C. Aurora. Petre, M. Cosmina. (2009) “Fiscal Policy During the Current Crisis”, Romanian Economic and Business Review , 5(4). Desai, Radhika. (2012). “Keynes’in Geri Dönüşü: Tarih Konuşuyor”, Ed. Uğur Selçuk Akalın, Ahmet İncekara, Gülsüm Akalın, Keynes’in Genel Teori’si Üzerine, Kalkedon Yayınları, İstanbul. Doraisami, Anita. (2011). “The Global Financial Crisis: Countercyclical Fiscal Policy Issues and Challenges in Malaysia, Indonesia, the Philippines, and Singapore”, ADBI Working Paper Series, (288). Eggertsson, Gauti B. (2014) “Fiscal Policy, Public Debt and the World Crisis”, German Economic Review, 15(2). Ertuğrul, Ahmet. (2014). Ekonomik Teori ve Analizin Tarihi, Ankara: Efil Yayınevi. Feldstein, Martin. (2009). “Maliye Politikasının Rolünü Yeniden Düşünmek”, Çeviren: Erdal Gümüş, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), ss. 9-16. Küresel Krizde Devlet Müdahalesi ve Maliye Politikası 25 Göker, Zeliha. (2014). “Küresel Kriz Sonrası Maliye Politikalarında Değişim ve Mali Tuzak Riski”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(40). Güler, Begüm. Keleş, Esra. Uçar, Özgür. (2012). “Finansal İşlem Vergileri ve Avrupa Birliği Uygulaması”, Türkiye Cumhuriyet Avrupa Birliği Bakanlığı Ekonomik ve Mali Politikalar Başkanlığı, http://www.abgs.gov.tr/files/ EMPB/finansal_islem_vergisi_empb_print_version.pdf, (20.12.2015). Karakurt, Birol. (2010). “Küresel Mali Krizi Önlemede Maliye Politikasının Rolü ve Türkiye’nin Krize Maliye Politikası Cevabı”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(2). Keynes, J. Mynard. (1964). General Theory of Employment, Interest, and Money, London: A Harvest/HJB Books. Keynes, John Maynard. (1976). General Theory of Employment, Interest and Money, 16th Edition, The Macmillian Press, London. Kurz, Heinz D.(2007). İktisadi Düşünce Tarihi, Heretik Yayınları, Ankara. Mates, Neven. (2011). “Fiscal Policy: Lessons from the Global Crisis”, Croatian Economic Survey, 13(1). Musgrave, Richard A. (1959). The Theory of Public Finance, New York: McGraw – Hill. Nadaroğlu, Halil. (1985). Kamu Maliyesi Teorisi, Gözden Geçirilmiş 6. b., İstanbul: Beta Yayınları. O’Neill, Dominic. (2016). “21st-century Keynesianism? Get Real”. https:// www.euromoney.com/article/b12kqj422yjxwd/21st-century-keynesianismget-real (E.T. 14.10.2018) Özkan, Gökhan. (2009). Küresel Finansal Kriz, Uluslararası Finans Sisteminin Yeniden Yapılandırılması ve Uluslararası Güç Sistemine Etkileri, Dora Yayıncılık, Bursa. Öztürk, Nazım. (2012). Maliye Politikası, Ekin Yayınevi, Bursa. Ray, Nigel. (2009). “The Role of Fiscal Policy in the Current Environment”, Keynote Address to the Finance Professionals Forum, Sydney. https://static.treasury.gov.au/uploads/sites/1/2017/06/Finance_Professionals_ Forum.pdf (E.T. 14.10.2018) Roubini, Nouriel. Mihm, Stephen. (2011). Kriz Ekonomisi, Çeviren: Işıl Tezcan, Pegasus Yayınları, İstanbul. İş ve Hayat 26 Roubini, Nouriel. (2018). “Trump May Kill the Global Recovery”, https:// www.project-syndicate.org/commentary/trump-trade-war-and-the-globaleconomy-by-nouriel-roubini-2018-07?barrier=accesspaylog (E.T. 14.10.2018) Skidelsky, Robert. (2005). “Keynes, Globalization and the Bretton Woods Institutions in the Light of Changing Ideas About Markets” World Economics, 6(1). Somel, Cem. (2014). Makro İktisada Giriş, Yordam Kitap, İstanbul. Spilimbergo, Antonio. Steve, Symansky. Olivier, Blanchard. Carlo, Cottarelli. (2008). “Fiscal Policy for the Crisis”, IMF Staff Position Note, December 29. Stiglitz, Joseph. (2017). “Trump’s tax reforms are a bigger gift to business than most expected”, https://www.theguardian.com/business/2017/oct/04/trumptax-reforms-business-republicans-debt (E.T. 14.10.2018). Strauss-Kahn, Dominique. (2011). “Global Challenges, Global Solutions”, https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp040411, (E.T. 15.10.2018). Şen, Semih. Tokatlıoğlu, Mircan. (2016). “Finansal İşlem Vergileri ve Avrupa Birliği”, Maliye Dergisi, (170), ss.71-89. Tekin, Fazıl. (2009). “Küresel Ekonomik Krizler ve Kamu Maliyesine Yansımaları”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), ss. 7-8. Tokatlıoğlu, Mircan Yıldız. (2005). Küreselleşme ve Kamu Hizmetleri, Alfa Aktüel Yayınları, İstanbul. Tokatlıoğlu, Mircan. Selen, Ufuk. (2017). Maliye Politikası, Ekin Yayınevi, Bursa. Tokatlıoğlu, Mircan. Şen, Semih. Serbes, Halil. (2017). “Avrupa Birliği Borç Krizi ve Finansal Yardım Mekanizmaları”, Ed. Fatih Saraçoğlu ve Muharrem Çakır, Yrd. Doç. Dr. Yaşar Methibay’a Armağan, Gazi Kitabevi, Ankara, 2017, ss.365-390. Tokucu, Erkan. Sarıdoğan, Ercan. (2010). “Kriz Ve Maliye Politikalarının Geri Dönüşü Çerçevesinde Fonksiyonel Maliye: Bir Literatür Taraması” Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 29(2). Zarakolu, Avni. (1981). İktisadi Düşünceler Tarihi, Olgaç Matbaası.