SOSYAL GÜVENLİK HAKKININ KAPSAMI VE SINIRI

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 378 - 398, 15.06.2017

Mustafa Kılıç

Öz

Sanayi Devrimi öncesinde sosyal güvenlik hakkı sınırlı da olsa geleneksel biçimde yerine getirilmekteydi. Sosyal güvenliğin bir hak olarak teminat altına alınması ve bu konuda devletlere görevler yüklenmesi daha sonra gerçekleşmiştir. Sosyal güvenliğin bir hak olarak tanımlanması, söz konusu hakkın kapsamının ve sınırının olmadığı anlamına gelmemektedir. Sosyal sigorta boyutuyla ilk olarak işçiler sosyal güvenlik kapsamına alınmıştır. Daha sonra sosyal güvenliğin kapsamı genişlemiştir. Kişiler ve riskler bakımından kapsamı genişleyen sosyal güvenlik hakkının bir sınırının olduğu da bir gerçektir. Çalışmada, sosyal güvenlik hakkının kapsam ve sınırının neler olduğu farklı açılardan ele alınmıştır. Çalışmada ayrıca Türkiye özelinde kapsama yönelik değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal güvenlik hakkı, sosyal risk

Kaynakça

• Akad, Mehmet (1992). Teori ve Uygulamada Sosyal Güvenlik Hakkı, Kazancı Kitap, İstanbul. Alpar, Bülent (2003). “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ve Çalışma Ortamı Hakkında 155 Sayılı ILO Sözleşmesi ile İlgili Çalışma Hayatı Mevzuatı” Kamu-İş Dergisi; C: 7, S: 2/2003, [http://www.kamu-is.org.tr/pdf/7246.pdf, (21.10.2016)]. Alper, Yusuf (2015). Sosyal Güvenlik Hakkı ve Sosyal Güvenliğin Finansmanı, Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu 7 Bildiriler içinde (s. 197-222), Sosyal Güvenlik Denetmenleri Derneği Yayını, 2015, Denizli. Altıntaş, Cenkhan (2015). “Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Uluslararası Sosyal Güvenlik Teşkilatı (ISSA) Tarafından Yayınlanan Uluslararası Belgelerde Sosyal Güvenliğin Kapsamı ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Sosyal Güvence Dergisi, Sayı:7, 35-57, [http://www.sguz.org/ uploads/1257383-sosyal_guvence_sayi_07.pdf, (17.10.2016)]. Başbuğ, Aydın (2016). Sosyal Devlet 2023, Türkiye Gıda ve Şeker Sanayii İşçileri Sendikası Yayını, Ankamat Matbaacılık, Ankara. İş ve Hayat 396 Başbuğ, Aydın (2010). Sosyal Hukuk: Hukukun Toplumsal Temelleri, Binyıl Yayınevi, Ankara. Bayri, Osman (2013). “Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sisteminin Kurum ve Kapsam Olarak Gelişimi ve Sosyal Güvenlik Adaleti”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Haziran 2013, Cilt 3, Sayı 2, s.18-60, [http://sgd.sgk. gov.tr/wps/wcm/connect/09d9b3ed-88a4-476a-88aa-b4add7696170/2. pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=09d9b3ed-88a4-476a-88aab4add7696170, (18.10.2016)]. Çakır, Özlem (2008). “Türkiye’de Kadının Çalışma Yaşamından Dışlanması”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 31, Temmuz-Aralık 2008, s.25-47, [http://scholar.google.com.tr/scholar_url?url=http://dergipark.ulakbim. gov.tr/erciyesiibd/article/download/5000117323/5000108996&hl=tr&sa=X &scisig=AAGBfm0PB458uq8VNdsVlg1jq5eNijCIVQ&nossl=1&oi=schol arr&ved=0ahUKEwjs2uqCpu7PAhVhKMAKHcq7ACsQgAMIGygBMAA, (22.10.2016)]. Dilik, Sait (1985). “Türkiye’de Sosyal Güvenlikle İlgili Bazı Düşünceler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 103-119, [http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ausbf/article/downlo - ad/5000054056/5000051371, (18.10.2016)]. Candan, Mehmet (2007). Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İşçi İstihdamı ve Toplumumuz Üzerindeki Sosyo-Ekonomik Etkileri, (Uzmanlık Tezi), Çalışma ve İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2014). Türkiye Tarafından Onaylanan ILO Sözleşmeleri. Aydın, Fazıl (Ed.), Albayrak, Nurettin (Yayına Hazırlayan), [https://www.csgb.gov.tr/media/2078/ılosozlesmeleri.pdf, (21.10.2016)]. Gökçeoğlu, Şebnem (2015). İnsan Hakları Perspektifinden Sosyal Güvenlik Hakkının Anlamı ve Kapsamı, Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu 7 Bildiriler içinde (s. 131-151), Sosyal Güvenlik Denetmenleri Derneği Yayını, Denizli. Gözler, Kemal (2014). Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Yayın, Bursa. Sosyal Güvenli̇k Hakkının Kapsamı ve Sınırı 397 Göztepe, Özay (2007). “Küreselleşme Sürecinde Türkiye İşgücü Piyasası”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Cilt: 2007/3, Sayı:14, 81-118, [http://www.calismatoplum.org/sayi14/Goztepe.pdf, (17.10.2016)]. Gülmez, Mesut (2015). Sosyal Güvenlik mi, Sosyal Koruma mı? Uluslararası Boyut ve Evrimi Üzerine Aykırı ‘İlk’ Düşünceler, Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu 7 Bildiriler içinde (s. 77-124), Sosyal Güvenlik Denetmenleri Derneği Yayını, Denizli. Güvercin, Cemal Hüseyin (2004). “Sosyal Güvenlik Kavramı ve Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Tarihçesi”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt: 57, Sayı:2, 89-95, [http://dergipark.ulakbim.gov.tr/autfm/article/ download/5000081497/5000075808, (17.10.2016)]. Güzel, Ali ve Okur, Ali Rıza (2004). Sosyal Güvenlik Hukuku, 10. Baskı,Beta Yayınları, İstanbul. Kapar, Recep (2015). Uluslararası İnsan Hakları Belgelerinde Sosyal Koruma Hakkının Genel Çerçevesi, Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu 7 Bildiriler içinde (s. 153-180), Sosyal Güvenlik Denetmenleri Derneği Yayını, Denizli. Kılıç, Mustafa (2016).İşçilerin Çalışma Hayatıyla İlgili Haklarını Aramada Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Selvi, Mehmet (2014). Uluslararası Kuruluşların Türkiye’deki Sosyal Güvenlik Mevzuatının Oluşmasındaki Etkileri, (Uzmanlık Tezi), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara. Sözer, Ali Nazım (2013). Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul. Talas, Cahit (1997). Toplumsal Ekonomi. 7. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara. Tanör, Bülent ve Yüzbaşıoğlu, Necmi (2012). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. 12. Baskı,Beta Yayınları, İstanbul. Tanör, Bülent (1978). Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, May Yayınları, İstanbul. İş ve Hayat 398 Tuncay, Can ve Ekmekçi, Ömer (2005). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 11. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul. Türkiye İstatistik Kurumu (2015). Kayıt Dışı İstihdam Azalıyor, [http:// tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2015_43_20150709.pdf, (22.10.2016)]. Yazgan, Turan (1977). Sosyal Sigorta, İstanbul Üniversitesi Yayın No:2360, İktisat Fakültesi Yayın No: 402, Fatih Gençlik Vakfı Matbaa İşletmesi, İstanbul. Yüksel Arabacı, Rabihan ve Alper, Yusuf (Haziran 2010). “Sosyal Güvenlik Reformunun Yaşlılık Aylıklarına Etkisi: Yoksulluk Yaratan Bir Sosyal Güvenlik Sistemi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:43, Sayı:2, 101- 118.