SENDİKAL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ÖNEMİ VE ÜLKEMİZDE İŞ HAYATINDA SENDİKAL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ ZAYIFLATAN ETKENLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 11, 75 - 99, 03.08.2020

Atanur Karaahmetoğlu

Öz

Sendikal hak ve özgürlükler temel haklardandır. Bu nedenle uluslararası alanda kaleme alınan birçok önemli metinde sendika hakkı ve sendika özgürlüğü kavramları üzerinde durulmuştur. Ayrıca bununla yetinilmemiş ve uluslararası alanda kabul edilen birçok sözleşmede sendikal hak ve özgürlüklere yönelik koruyucu adımlar atılmıştır. Bu anlayış tarzı ulusal mevzuatımıza da sirayet etmiştir. Buna göre işçilerin serbestçe örgütlenme hakkı bulunmaktadır. Bunun yanında, işçiler sendikaya üye olmakta ve üyelikten çıkmakta serbesttir. Zira, sendikal nedenlerle işverenlerin işçilere baskı yapması söz konusu değildir. Bu nedenle iş akdini fesheden işverenin sendikal tazminat ödemesi gerekmektedir. Ancak ülkemizde iş hayatında sendikal hak ve özgürlüklerin sağlanıp sağlanmadığı meselesi tartışmalara konu olmuştur. Zira şu bir gerçektir ki, ülkemizde iş hayatında sendikal hak ve özgürlükler açısından birtakım eksiklikler bulunmaktadır. Vaka, ülkemizde sendikal hak ve özgürlüklerin zayıflatan birtakım etkenler de bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sendika, Sendika Hakkı, Sendika Özgürlüğü, İşçi, İş Hayatı

Kaynakça

• AKIN Levent, Sendikaların İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanmasına Katkısı, Çalışma ve Toplum, C. 34, S. 3/2012.
• AKTAY, Nizamettin/ARICI, Kadir/SENYEN KAPLAN, Emine, Tuncay, İş Hukuku, Ankara 2013.
• AKYİĞİT Ercan, Alt İşverenlik, Ankara, 2011. ( Alt İşverenlik)
• AKYİĞİT, Ercan, Yeni Sistemde Sendika Üyeliği ve Güvencesi, Çalışma ve Toplum, C. 37, S. 2/2013.
• AKYİĞİT, Ercan, İş Hukuku, Ankara 2016. ( İş Hukuku)
• AYDIN Mesut, 1982 Anayasası'nda Sendika Kurma Hakkı ve Sınırlanması, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.3, S. 2/2016.
• ANDAÇ Faruk, "Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği ve Zorunlu Sendikalaşma", International Conference On Eurasian Economies, ed. Selahattin Sarı, Alp H. Gencer, İlyas Sözen, Kazan, Eurasian Economists Association, 09-11 September,/2015.
• BAL, Çiğdem, "İşçi Sınıfının Oluşumunda Sendikalaşma Süreci", Süleyman Demirel Üniversitesi SBE, Isparta, 2016. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi),
• BAYCIK, Gaye, 6356 Sayılı Kanunun Uygulanması Bakımından Sendikal Örgütlenme Düzeyi ve İşkolunun Belirlenmesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2/2014.
• CENTEL, Tankut, İş Güvencesi, İstanbul, 2018.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT Talat, İş Hukuku Dersleri, İstanbul, 2017.
• ÇİL, Şahin, İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları, Ankara, 2014.
• DEMİR, Fevzi, Sorularla Toplu İş Hukuku Cilt II, Ankara, 2006.
• DEMİR, Fevzi, Sendikaların Kuruluşu ve İşleyişi, Çalışma ve Toplum, C. 39, S. 4/2013.
• DEMİR, Fevzi, İş Hukuku ve Uygulaması, İzmir, 2017.
• DEMİRCİOĞLU Murat, Tankut Centel, İş Hukuku, İstanbul, Yayıncılık, 2016.
• GÖRGÜN Tayfun, Soma’da Sendikal Hareketlerin Sıkıntıları”, Elektrik Mühendisliği Odası (EMO), S. 451/2014.
• GÜNAY, Cevdet, İlhan, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Şerhi, Ankara, 2017.
• GÜNEREN, Ali/SUR, Melda, "Toplu İş İlişkileri", Yargıtay'ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2006, Ankara, 2009.
• GÜNEŞ, Hamza, Sendikal Haklar ve Ülkemizde Kamu Görevlileri Sendikacılığının Gelişimi, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, C.1, S.1/2013.
• İZMİRLİOĞLU, Ayça, Sendikaların Yargılama Alanına İlişkin Faaliyetleri, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, İzmir, 2010. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi).
• KARABACAK, Emre, Türk İş Hukukunda Alt İşveren Uygulaması ve Toplu İş Hukukunda Ortaya Çıkardığı Sorunlar, Ankara, 2018.
• KAŞTAN, Yüksel, Osmanlı İmparatorluğu'nda Kömür Ocaklarının İşletmesi (1839-1918), Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, C.2, S.2/2016.
• KOÇ Yıldırım, Türkiye'de Sendikacılık: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 8 Mart 2007 Sempozyumuna sunulan tebliğ Fikret Sazak (der.), Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar, Ankara, 2007.
• KOÇ Yıldırım, Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi Osmanlı'dan 2016'ya, Ankara, 2016.
• KORKMAZ, Fahrettin/ALP, Nihat Seyhun, Bireysel İş Hukuku, Ankara, 2016.
• MAKAS Recep, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nda Sendikaların Kuruluş Esasları, TAAD, Y. 4, S. 15,/2013.
• MOLLAMAHMUTOĞLU Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş İş Hukuku, Ankara, 2014.
• MÜTEVELLİOĞLU Nergis, İşsiz Kalma Korkusu, Sendikaların İşlevselliği ve Sendikal Örgütlenme Hakkı, V. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, İstanbul, 2013.
• NARMANLIOĞLU, Ünal, İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, İstanbul, 2016.
• NARTER, Sami, İş Güvencesi İşe İade Davaları ve Tazminatlar, Ankara, 2018.
• OKUR Zeki, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Bakımından Sendika Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi, Çalışma ve Toplum, C. 39, S. 4/2013.
• ÖZVERİ Murat, Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı ve Sendikal Haklar, İstanbul, 2012.
• ÖZVERİ, Murat, İşçi Sağlığı İş Güvenliği Ve İş Cinayetleri, İstanbul, 2015.
• SANAL, M. Engin, Bireysel Sendika Özgürlüğünün Türkiye’de 2821 ve 6356 Sayılı Yasalarda Sendikal Nedenle İş Sözleşmesinin Feshi Bağlamında Güvencesi, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, S. 2/2015.
• SELAMOĞLU Ahmet, Örgütlenme Sorunu ve Sendikal Yaşamda Değişim Anlayışı, Çalışma ve Toplum, C. 1, S. 1/2004.
• SUR Melda, Uluslararası Normlar ve 6356 sayılı Kanunun Toplu İş Sözleşmeleri ve Grev Hakkındaki Hükümleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Özel Sayı/2013.
• SUR Melda, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun Uluslararası Normlar Açısından Değerlendirilmesi, Çalışma ve Toplum S.4/2013.
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Hukuku, Ankara, 2016, (İş Hukuku)
• SÜZEK Sarper, İş Hukuku, İstanbul, 2017. (İş Hukuku)
• ŞAHLAMAN Fevzi, "6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun Sendikalara İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi", ed. Ali Güzel, Deniz Uygan Çankaya, İş Hukukunda Güncel Sorunlar-3, Ankara, 2013.
• TERZİOĞLU Ahmet, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Bakımından İşçi Sendikası Üyeliğinin Kazanılması ve Kaybedilmesi, Journal of Economics and Political Researches, C.2, S. 4/2017.
• TİRYAKİ Hamit, İşe İade Davalarında İş Sözleşmesinin Feshinde Geçerli ve Geçersiz Nedenler, Ankara, 2017.
• TUNCAY A. Can/SAVAŞ, KUTSAL, F. Burcu, Toplu İş Hukuku, İstanbul, 2017,
• TUNÇOMAĞ Kenan/CENTEL, Tankut, İş Hukukunun Esasları, İstanbul, 2013.
• Türkiye Maden İşçileri Sendikası, Madencilik Sektöründeki Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonuna Sunulan Türkiye Maden İşçileri Sendikası‘nın Görüşleri, 2010.
• UÇKAN, Banu, Türkiye'de Kamu Görevlileri Sendikacılığı, İstanbul, 2013.
• URHAN, Betül, Türkiye'de Sendikal Örgütlenmede Yaşanan Güven ve Dayanışma Sorunları, Çalışma ve Toplum, C. 1, S.4/2005.
• YORGUN, Sayım, Sivil Toplum Düzeninde Sendikaların Geleceği, Sosyal Siyaset Konferansları, İstanbul, 2007.
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12 1 00_ ILO_ CODE:C087
• https://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/.
• https://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=home.
• https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2019-fundamental-r ights-re port-2019_ en.pdf.
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO:: P12 100_INSTRUMENT_ID:312296.
• AYM T.22.10.2014, E.2013/1, K.2014/161, https://www.resmigazete.gov. tr/eskiler/ 2015/11/20151111.pdf.
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0: :NO::P1 2100_ ILO_CODE:C087.
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0:: NO::P1 2100_ILO_CODE:C098.
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO:: P12 100_INSTRUMENT_ID:312296.
• https://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/.
• https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/ ccpr. aspx.
• https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_ENG.pdf.
• https://rm.coe.int/168006b642.
• Y.7.HD, T.20.10.2016, E.2016/30086, k.2016/17046, https://www.lexpera. com.tr/ictihat/yargitay-kararlari/hukuk-daireleri/7-hukuk-dairesi?pg=96.
• Y.9.HD, T.02.11.2017, E.2016/34608, k.2017/17263, http://www.kazanci. com/kho2/ ibb/giris.html.
• Y.9.HD. T.27.02.2014, E.2011/53638, K.2014/6340; Y.9.HD. T.06.02.2008, E.2007/21774, k.2008/13454; Y.9.HD, T.14.03.2007, E.2006/21685, K.2007/6653; Y.9.HD, T.01.10.2010, E.2008/34805, K.2010/266447; Y.9.HD. T.25.05.2011, E.2009/14308,. K.2011/15448, http://ismahkemesi.com/2015/09/ sendikal-tazminat-ile-ilgili-yargitay-kararlari/.
• AYM T.22.10.2014, E.2013/1, K.2014/161, https://www.resmigazete.gov. tr/eskiler/ 2015/11/20151111.pdf.
• Y.9.HD. T.02.11.2017, E.2016/34608, K.2017/17263, https://legalbank. net/belge/y-9-hd-e-2016-34608-k-2017-17263-t-02-11-2017-is-sozlesmesinin-sendikal-sebeple-feshedildigini-belir/2965427.