Using Memory Places in Social Studies Teaching

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 254 - 290, 31.12.2023

Hilal Mert Nadire Akhan

https://doi.org/10.52911/itall.1367664

Öz

The aim of this study is to enable pre-service teachers studying in the undergraduate programme of social studies teaching to recognise memory places that can be accepted as out-of-school learning environments, to associate them with social studies education and to show them how to use memory places in their fields. Action research, one of the qualitative research models, was used in the study. "Interview Form 1" and "Interview Form 2" developed by the researcher were used as data collection tools. Before the implementation process started, the researcher applied Interview Form 1 to the final year pre-service social studies teachers. As a result of the examination of the applied form, 23 volunteer pre-service teachers who gave insufficient answers to the questions were determined as the study group. A total of 30 sessions and 57 hours of practice were conducted with the study group. At the end of each session, feedbacks about the application were received from the pre-service teachers. At the end of 30 sessions, "Interview Form 2" was applied to the study group and an evaluation was made about the whole process. The data obtained from the study group were analyzed using descriptive analysis and content analysis. When the results of the study are evaluated in general, it can be said that all of the pre-service social studies teachers in the study group were able to explain the memory places at the end of the applications. It is also possible to say that they were able to identify memory places in out-of-school learning environments, associate memory places with social studies course outcomes, and prepare lesson plans for out-of-school learning environments using memory places. In the light of the results of the research, memory places throughout Turkey can be identified and studies can be carried out on how they can be used in social studies. In addition, in-service training can be given regarding the implementation process of memory places.

Anahtar Kelimeler

Social studies, Memory places, Out-of-school learning, Out-of-school learning environment

Proje Numarası

-

Hafıza Mekanlarının Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kullanılması

Öz

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenliği öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamlarından kabul edilebilecek hafıza mekânlarını tanımasını, sosyal bilgiler eğitimi ile ilişkilendirmesini sağlamak ve hafıza mekânlarını alanlarında nasıl kullanacaklarını onlara göstermektir. Araştırmada nitel araştırma modellerinden eylem araştırması kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen, “Görüşme Formu 1” ve “Görüşme Formu 2” kullanılmıştır. Uygulama süreci başlamadan önce araştırmacı, sosyal bilgiler öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarına Görüşme Formu 1’i uygulamıştır. Uygulanan formun incelenmesi sonucunda sorulara yetersiz cevap veren öğretmen adaylarından gönüllü 23 kişi çalışma grubu olarak belirlenmiştir. Çalışma grubu ile 30 oturum ve toplam 57 saat uygulama yapılmıştır. Her oturum sonunda öğretmen adaylarından uygulama ile ilgili dönütler alınmıştır. 30 oturum sonunda çalışma grubuna “Görüşme Formu 2” uygulanmış ve tüm süreçle ilgili değerlendirme yapılmıştır. Çalışma grubundan elde edilen veriler, betimsel analiz ve içerik analizinden yararlanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, uygulamalar sonunda çalışma grubundaki sosyal bilgiler öğretmenliği öğretmen adaylarının hepsinin hafıza mekânlarını açıklayabildiği söylenebilir. Ayrıca okul dışı öğrenme ortamları içerisinde hafıza mekânlarını belirleyebildiklerini, sosyal bilgiler dersi kazanımlarıyla hafıza mekânlarını ilişkilendirebildiklerini ve hafıza mekânlarını kullanarak okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik ders planı hazırlayabildiklerini söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, hafıza mekânları, okul dışı öğrenme, okul dışı öğrenme ortamı, öğretmen adayı

Etik Beyan

Bu araştırmanın hazırlık, verilerin toplanması ve analizi, raporlama olmak üzere tüm aşamalarında bilimsel etik ilke ve kuralları temel alınmıştır. Çalışma, bir kurum veya kuruluş tarafından fon desteği almamıştır. Makalede çıkar çatışması bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Ak, M. (2018). Kültürel kimlik ve toplumsal hafıza mekânları olarak ziyaret yerleri. Turkish Studies, 13 (3), 13-25.
• Akça Berk, N. (2012). Ortaöğretim 11. sınıf T.C. inkılâp tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarihsel canlandırma uygulaması: Bir eylem araştırması [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Akengin, H. ve Ersoy, F. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde mekânsal öğrenme ortamlarının tarihçesi. R. Sever, E. Koçoğlu (Ed.), Sosyal bilgiler eğitiminde mekânsal öğrenme ortamları (s. 18-42) içinde. Pegem Akademi.
• Akhan, N. ve Kaymak, B. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının fakültelerindeki öğrenme ortamlarına yönelik görüşleri, Journal of History School, 43, 1503-1534
• Aksoy, N. (2003). Eylem araştırması: Eğitimsel uygulamaları iyileştirme ve değiştirmede kullanılacak bir yöntem. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36 (36), 474-489.
• Aktin, S. (2017). Kent ve bellek: Antalya pamuklu dokuma fabrikası örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Altman, I., & Low, S. M. (1992). Place Attachment. Plenum Press.
• Assmann, Jan (2015). Kültürel Bellek (Ayşe Tekin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Auer, M. R. (2008). Sensory perception, rationalism and outdoor environmental education. International Research in Geographical and Environmental Education, 77 (1), 6-12.
• Avcı, C. ve Öner, G. (2015). Tarihi mekânlar ile sosyal bilgiler öğretimi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayısı I), 108-133.
• Aydoğan, F. (2016). Beş Şehir’in hafıza mekânları. Türklük Bilimi Araştırmaları, 1 (39), 29-60.
• Aysal, A. (2012). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde tarihsel empatiye dayalı rol oynama yönteminin akademik başarıya etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Bayram, Y. T. ve Çalışkan, H. (2019). Sosyal bilgiler dersinde kullanılan oyunlaştırılmış yaratıcı etkinlikler: Bir eylem araştırması. Journal of Individual Differences in Education, 1 (1), 30-49. Biçel, Ç. (2013). Dijital çağda bir hafıza mekânı olarak sosyal medya [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi. Bilginer Erdoğan, Ş. (2013). Toplumsal bellek ve medya: Toplumsal hatırlatma ve unutturma biçimleri (Seksenler Tv Dizisi) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Biricik, İ. (2016). “Çanakkale Mahşeri” ve “Sarıkamış/ Beyaz Hüzün” romanlarında Türklerin kimliksel bellek mekânları. Türkiyat Mecmuası, 26 (2), 95-111.
• Boyer, C. (1994). City of Collective Memory: Its Historical Imagery and Architectural Entertainments. Boston. MIT Press.
• Bozdoğan, A. E. (2012). Eğitim amaçlı gezilerin planlanmasına ilişkin fen bilgisi öğretmen adaylarının uygulamaları: Altı farklı alan gezisinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1049-1072.
• Carrier, S. J. (2009). The Effects of Outdoor Science Lessons with Elementary School Students on Preservice Teachers’ Self-Efficacy. Journal Of Elementary Science Education, 21 (2), 35-48.
• Cihangiroglu, M. S. (2016). Memory-space relation in an adaptive reuse building: Analysis of Cengel Han-Rahmi Koc Museum. New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences, 2 (1), 310-317.
• Cihangiroğlu, M. S. (2019). Bellek mekânlarının değer algısı ve değişimi üzerine bir inceleme: Ankara Tren Garı [Sanatta Yeterlilik Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Coşkun Keskin, S. ve Kaplan, E. (2012). Sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde okul dışı öğrenme ortamı olarak oyuncak müzeleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (41), 95-115.
• Çapkın, Ö. (2018). Sosyal bilgiler ders kitaplarında hafıza mekanları [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Çengelci, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenmeye ilişkin görüşleri. KUYEB, 13 (3), 1823-1841.
• Çepni, O., ve Aydın, F. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı okul ortamlarına ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science, 39, 317-335.
• Doğu, T. ve Varkal Deligöz, M. (2017). Hafıza kutusu: Bir kentsel kolektif bellek deneyi(mi). Megaron, 12 (4), 545-552.
• Dural Tasouji, C. (2013). Bir hafıza mekânı olarak müze: Ankara Etnografya Müzesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 3 (5-6), 129-143.
• Ekman, M. (2009). Memories of space. adgd Conference, Nottingham Trent University, 1719.https://www.academia.edu/407077/The_Memories_of_Space._An_Architect_Reading_Aleida_and_Jan_Assmann_s_Model_of_Cultural_Memory_in_Connection_With_ the_National_Gallery_in_Oslo adresinden 03.02.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16 (2), DOI: 10.1007/s10956-006-9027- 1.
• Hayta, N. ve Akhan, N. E. (2014). Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde örnek bir uygulama: “Bir devrin analizi: Nutuk”. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22 (3), 1049-1076.
• Jones, O., 2011. Geography, memory and non-representational geographies. Geogra. Comp. 5/12, 875–885. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2011.00459.x.Huysen
• Karakaş, V. C. (2019). Macar kimliğinin bir parçası olarak Macaristan’daki Osmanlı/Türk karşıtı hafıza mekânları [Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Karakuş, C. (2017). Sosyal bilgiler öğretim programı somut olmayan kültürel miras kazanımlarında ilişkilendirmelerin yeri. International Journal of Innovative Research in Education, 4 (1), 8-16.
• Karatekin, K., Çapkın, Ö. ve Üstün, S. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde hafıza mekânlarının önemi: Kastamonu örneği. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(28), CDXCIX-DXXII.
• Keser Özmantar, Z. (2019). Eğitim çalışmalarında sık kullanılan araştırma türleri. S. Turan (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri (s. 49-78) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kır, A. (2016). Kentsel bellek mekânı olarak sokaklar: İstiklal Caddesi örneği [Doktora Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Kırcı, A. B. (2015). Zamana direnmek: Kişisel hafıza mekânları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Başkent Üniversitesi.
• Knapp, C. C. (1986). Using the Outdoors to Teach Social Studies: Grades 3-10. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED269192.pdf
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. I. Ergüden (Çev.). Sel Yayıncılık.
• Malkoç, S. ve Kaya, E. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf dışı okul ortamlarının kullanımı. İlköğretim Online, 14 (3), 1079-1095.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage.
• Mowla, Q. A. (2004). Memory association in place making: understanding an urban space. Memory, 9, 52-54.
• National Curriculum Standards for Social Studies (NCSS, 2014). The themes of social studies published on national council for the social studies. Erişim adresi: http://www.socialstudies.org.
• Nora, P. (1994). Hafıza mekânları (M. E. Özcan, Çev.). Dost Kitabevi.
• Norberg-Schultz, C. (1979). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. New York: Rizzoli. https://marywoodthesisresearch.files.wordpress.com/2014/03/genius-loci-towards-a-phenomenology-of-architecture-part1_.pdf adresinden 10.04.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Orion, N., Hofstein, A.,Tamir, P. & Giddings, G. J. (1997) Devolopment and validation of an instrument for assesing the learning environment of outdoor science Activities. Science Education, 81, 161-171.
• Öner, G. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ‘Okul dışı tarih öğretimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 4 (1), 89-121.
• Öymen Özak, N. ve Pulat Gökmen, G. (2009). Bellek ve mekân ilişkisi üzerine bir model önerisi. İTÜ Dergisi, 8 (2), 145-155.
• Öztaşçı, C. A. (2017). Yerel tarih öğretim yöntemini sosyal bilgiler dersinde uygulamaya koymak: Bir eylem araştırması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Parker, W. (2009). Social Studies İn Elementary Education, 14/e. Pearson Education.
• Parmaksız, Y. P. M. (2012). Neye Yarar Hatıralar? Bellek Ve Siyaset Çalışmaları. Phoenix Yayınevi.
• Pösteki, N. (2012) Sinema salonlarının dönüşümünde bellek ve mekân ilişkisi. New Communication Technologies, 1136, 1-12.
• Rossi, A. (1982). The Architecture Of The City. Cambridge: Mit Press.
• Saç, Ş. (2009). La memoire collective: Rappel, Oubli Et Identite [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Galatasaray Üniversitesi.
• Sarıkaya Levent, Y. (2017). From Memory of Place to Memory Places – A Contemporary Discussion on Remembering and Forgetting. Iconarch III International Congress Of Architecture Memory of Place In Architecture and Planning Congress (11-13 May), Konya.
• Simmons, D. (1998) Using Natural Settings for Environmental Education: Perceived Benefits and Barriers. Journal of Environmental Education, 29 (3), 23–31.
• Sönmez, V. (2010). Yeni Programa Göre Düzenlenmiş Yeni Ders Planı Örnekleri. Anı Yayıncılık.
• Suda, E. Z. (2017). Büyük savaşın doğu ve batı cephesinde toplumsal hafıza ve hafıza mekânları Gelibolu ve Alsace Lorraine. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56, 29-58.
• Şeyihoğlu, A. ve Uzunöz, A. (2012). Örnekleri ile okul dışı eğitim faaliyetleri. A. Uzunöz, A. Şeyihoğlu, Y. Akbaş ve E. Gençtürk (Ed.), Doğa eğitimi: Ders dışı öğretim faaliyetlerine örnek (s. 1-10) içinde. Anı Yayıncılık.
• Tekin, D. (2017). Toplumsal bellek ve mekân: Zonguldak Halkevi Binası [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Uzunoğlu, N. (2018). Kültürel miras alanlarının toplumsal bellek bağlamında yeniden işlevlendirilmesi: Haydarpaşa örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Üztemur, S., Dinç, E ve Acun, İ. (2018a). Sosyal bilgiler öğretiminde müze ve tarihi mekân kullanımının 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler algılarına etkisi: Bir eylem araştırması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(1), 135-168.
• Üztemur, S., Dinç, E. ve Acun, İ. (2018b). Müzeler ve tarihi mekânlarda uygulanan etkinlikler aracılığıyla öğrencilerin sosyal bilgilere özgü becerilerinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 294-324.
• Vigne, J. (2019). Learning Identity: Relationships Of Memory, place and space to perceptions of failure and success. European Congress Of Qualitative Inquiry Proceedings, Universities Of Edinburgh and Lancaster (Uk).
• Yıldırım, A. (2018). Kültür varlıklarının korunması bağlamında toplumsal bellek: Meydanlar (Taksim Meydanı Örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kadir Has Üniversitesi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı). Seçkin Yayıncılık.