SOSYAL MEDYADA ÖRDEK SENDROMU: İNSTAGRAM ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 39, 925 - 951, 27.12.2020

Özge Gürsoy Atar Şebnem Gürsoy Ulusoy

https://doi.org/10.46928/iticusbe.762651

Cited By: 6

Öz

Sosyal medya günümüzde son derece yaygın ve popülerliği gittikçe artan bir iletişim ortamıdır. Sosyal medyada bireyler kendilerini nasıl göstermek, sunmak istiyorsa o yönde paylaşımda bulunmaktadırlar. Stanford Üniversitesi’nde kişilerin hayatlarına dışarıdan bakıldığında hiç çaba göstermeden başarılı ve mutlu olduklarının görülmesine “ördek sendromu” tanımı yapıldı.
Çalışmanın temelini Goffman’ın Yayılan İzlenim Kuramı oluşturmaktadır. Goffman, günlük hayatın çoğu zaman daha gerçek ve genel olarak prova edilmeden sunulan performansları kapsadığını savunur. Goffman’a göre kişiler başkalarının karşısında bir performans ortaya koyarken performanslarını sürekli gözden geçirirler ve kendisini izleyenleri etkilemek için performanslarını idealize ve estetize ederler. Bu bağlamda Instagram’da bireyler kendilerini nasıl göstermek, sunmak istiyorsa o yönde paylaşımda bulunmaktadırlar. Çalışma kapsamında tüm Instagram gönderilerini takip edip incelemek olanaksızdır. Bu nedenle 20 aktif Instagram kullanıcısı rastgele seçilerek 18 Kasım 2019 – 25 Kasım 2019 tarih aralığı boyunca paylaşımları takip edilmiştir. Daha sonra bu kullanıcılar ile sosyal medya aracılığıyla haberleşerek hazırlanan sorular sorulmuştur. Bu sorulara verilen yanıtlar ve sosyal medya paylaşımları karşılaştırılarak analiz yapılmıştır. Kişilerin görselleri ve ismi, mahremiyetin zedelenmemesi amacıyla saklı tutulmuştur. Goffman’ın kuramsal temelini oluşturan parametreler temel alınarak, bireylerin kendilerini Instagram gönderileri aracılığıyla nasıl sunduklarına bakılarak daha sonra yapılan derinlemesine görüşme ile bu veriler karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda araştırmada Goffman’ın “Yayılan İzlenim Kuramı” temel alınarak sosyal medyada “ördek sendromu” varlığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında tüm Instagram gönderilerini takip edip incelemek olanaksızdır. Bu nedenle 20 aktif Instagram kullanıcısı rastgele seçilerek, 18 Kasım 2019 – 25 Kasım 2019 tarih aralığı boyunca, paylaşımları takip edilmiş ve daha sonra yapılan derinlemesine görüşme ile bu veriler karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, yayılan izlenim, İnstagram, Ördek sendromu, iletişim araştırmaları

Kaynakça

• Artmaz, A. (2014). Toplumsal Paylaşım Ağlarının Siyasal İletişimde Kullanımı, Yeni(lenen) Medya, Ed. Mesut Aytekin, İstanbul: KOCAV.
• Bauman, Z. David, L. (2013). Akışkan Gözetim. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Christakis, N.A.,Fowler, J. (2009). Sosyal Ağların Şaşırtıcı Gücü ve Yaşantılarımızı Biçimlendiren Etkisi. İstanbul: Varlık. Bennett, L. (2012). ”Transformationsthrough Tweetter: The Englandriots, television viewer ship and negotiations of powert hrough media convergence”, Participations. Journal of Audience and Reception Studies, 9(2), 511–525.
• Binark, M.;Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik, İstanbul: Kalkedon.
• Castells, M. (2008). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. Ağ Toplumunun Yükselişi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Christak, N. ; Fowler, J. (2009). Sosyal Ağların Şaşırtıcı Gücü ve Yaşantımızı Biçimlendiren Etkisi. İstanbul: Varlık.
• Çetinkaya, A. (2015). “Sosyal Medya ve Televizyon İzleme Ölçümü”, Sosyal Medya Araştırmaları, Ed. Ali Büyükaslan, Ali Murat Kırık, Konya: Çizi:263-284.
• David, T. (2007). Everyday Cultere Finding and Meaning in Changing World. USA: Green.
• Day, G. (2006). Community And Everyday Life. USA: Routledge.
• Fiske, J. (2011). Television Culture, New York: Routledge.
• Fuchs, C. (2014). Social Media A Critical Introduction, London: Sage.
• Goffman, E. (2018). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. İstanbul: Metis.
• Kuyucu, M. (2015). Sosyalleşen Olgular Sosyal Medya Araştırmaları 2. Ed. Ali Büyükaslan, Ali Murat Kırık, Sosyal Medyada Mahremiyet: Türkiye’deki Tweetter Kullanıcılarının Mahremiyet Anlayışı, Konya: Çizgi.
• Lewis, J. (2010). “İzlerkitle”, Kitle İletişim Kuramları, Der. Erol Mutlu, Ankara: Ütopya.
• Livingstone: (2004). “The challenge of changing audiences: or, what is the researcher to do in the age of the internet?”, LSE Research Online, (Çevrimiçi) http://eprints.lse.ac.uk/412/1/Challenge_of_changing_audiences_spoken_version.pdf,(erişim tarihi: 06 Ekim 2017).
• Mayfield, A. (2008). What is Social Media. Icrossing: e-book. www.icrossing.com/.../What%20is%20Social%20Media_iCr. Skay, Ü. (1995). Estetize Edilmiş Yaşam. İstanbul: Der.
• Özdemir, Z. (2015). Sosyal Medyada Kimlik İnşasında Yeni Akım: Özçekim Kullanımı. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1), 112-131. Soncu, G.A. (2016). New Medium Where Selfs Are Offered for Admiration: Instagram. International Peer-Reviewed Journal of Communication and Humanties Research, (13), 214-233.
• Standage, Tom (2012). “Socialmedia: The people formerly known as the audience”, The Economist, 7 July 201, http://www.economist.com/node/18904124 (erişim: 20.03.2018).
• Stevenson, N. (2008). Medya Kültürleri Sosyal Teori ve Kitle İletişimi. Göze Orhon, Barış Engin Aksoy (çev). Ankara: Ütopya. Sun, T. (31 Ocak 2018). Duck syndrome and a culture of misery. Erişim tarihi: 04 Ekim 2019, https://www.stanforddaily.com/2018/01/31/duck-syndrome-and-a-culture-of-misery/
• Ulusoy, Ş. G. (2018). “Türkiye’de Özel Okul Yöneticilerinin Sosyal Medya Üzerinden Kullandıkları Pazarlama İletişimi Dilleri”. Yeni Medya Yeni Yaklaşımlar. Gülşah Sarı, Rengim Sine (Ed.). İstanbul: Literatürk.
• Yaylagül, L.(2014). Kitle İletişim Kuramları. (6. bs.). Ankara: Dipnot.
• Yengin, D. (2015). Yeni Medyanın Olanakları: Semantik Web. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 5(1), 44-53.