TEMEL HAKLARIN VARLIĞI VE ÖNEMİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 41, 746 - 764, 30.09.2021

Zafer Gören

https://doi.org/10.46928/iticusbe.973632

Öz

Bugün dünyada temel hakların gittikçe artan öneminin, gelişim ve ilerlemenin temel bir göstergesi olduğunu kabul etmek zorunludur. Anayasanın demokrasisi, her şeyden önce siyasal birlik oluşumu ve devlet etkinliği sürecinin objektif düzen ögesi olarak temel hak fonksiyonuna dayanmaktadır. Aynı şekilde temel haklar, anayasanın hukuk devleti düzeninin temellerini içerir ve hukuk devleti ilkelerini normlandırırlar. Bu düzenin
ögeleri olarak sosyal devlet ödevlerinin yerine getirilmesinin amaç, sınır ve türlerini belirlerler. Anayasanın temel hakları, ilke olarak ne birey için sınırsız bir doğal özgürlüğe, ne de doğal ve prensipte her şeye kadir bir devlet iktidarına izin verir. İnsan hakları ve vatandaş haklarıyla garanti edilmiş özgürlük ve eşitlik haklarını kabul etmeyen bir düzen meşruluk iddiasında bulunamaz.
Amaç: Her ne kadar devletin görevi temel hakları korumak ise de, devlet temel hakları somutlaştırmakla yükümlendirilebilir ve temel hakları sınırlandırmakla yetkilendirilebilir. Ama temel haklarla garanti edilen bireysel özgürlük ve eşitlik statüsü bu yetki dışında tutulmuş ve bu statü devlet iktidarına karşı garanti edilmiştir.
Makalede Anayasaya uygun devlet iktidarının, pozitif ve negatif yetki normları ile başlangıçtan itibaren belirlenmiş ve sınırlanmış ve yalnız bunlarla çizilen bir çerçeve içinde hukuka uygun bir şekilde yetki kullanması gerekeceğine dikkat çekilmiştir.
Yöntem: Makale hazırlanırken kara Avrupası hukuku ve özellikle F. Almanya Anayasa Hukuku ile karşılaştırmalar yapılmıştır.
Özgünlük: Temel hakların objektif düzenin ögeleri olarak çok yönlü anlamları, odak noktasını toplum içinde kendini serbestçe geliştiren kişi ve onurunun oluşturduğu bir objektif değer düzeni veya değer sistemi olarak anlaşılmalarıyla sınırlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Temel haklar, insan hakları, vatandaş hakları, kurumsal garantiler, hukuk devleti

EXISTENCE AND IMPORTANCE OF FUNDAMENTAL RIGHTS

Öz

It is imperative to recognize that the growing importance of fundamental rights in the world today is a fundamental indicator of development and progress. The democracy of the constitution, first of all, is based on the fundamental right function as the objective order element of the process of political unity and state effectiveness. Likewise, fundamental rights contain the foundations of the rule of law of the Constitution and norm the principles of the rule of law. As the elements of this order, they determine the purpose, limits and
types of the fulfillment of social state duties. The fundamental rights of the constitution allow neither in principle unlimited natural freedom fort he individual, nor natural and in principle omnipotent state power. An order that does not accept the rights of freedom and equality guaranteed by human and citizen rights cannot claim legitimacy.
Purpose: Although the state's duty is to protect fundamental rights, the state can be obliged to embody fundamental rights and be empowered to limit fundamental rights. However, the status of individual freedom and equality guaranteed by fundamental rights was excluded from this authority and this status was guaranteed against state power. In the article, it is pointed out that the constitutional state power will have to exercise its authority in accordance with the law within a framework that has been determined and limited from the
beginning by positive and negative authority norms and drawn only with these.
Methodology: While preparing the article, comparisons were made with the continental European law and especially the F. German Constitutional Law.
Authenticity: The multifaceted meanings of fundamental rights as elements of the objective order will be limited to their understanding as an objective value order or value system, the focal point of which is the person who freely develops himself in society and his dignity.

Anahtar Kelimeler

Fundamental rights, human rights, citizen rights, institutional guarantees, rule of law

Kaynakça

• Anschütz, G. (1933,1929). Die Verfassung des Deutschen Reichs, Berlin.
• Dürig, G. (1956). Der Grundsatz von der Menschenwürde, Entwurf eines praktikablen Wertsystems der Grundrechte aus Art. 1 Abs. I in Verbindung mit Art. 19 Abs. II des Grundgesetzes AöR 81,vol 42, Heft 2, Tübingen.
• Gönül, M. (1987). Anayasal Normlar Hiyerarşisi ve Temel Hakların Korunmasındaki İşlevi, Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı (Cilt 2), İstanbul: Anayasa Mahkemesi Yayınları No:17.
• Hesse, K. (1995). Bestand und Bedeutung, Handbuch des Verfassungsrechts der Bundesrepublik Deutschland, Berlin, New York.
• Hesse, K. (1999). Grundzüge des Verfassungsrechts der Bundesrepublik Deuschland, Karlsruhe.
• Pieroth B. & Schlink B., (1986). Grundrechte, Staatsrecht, Schwerpunkte, Bd. II, Heidelberg.
• Polatcan, İ. (1989). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Gerekçeler, Anayasa Mahkemesi Kararları, Bilimsel Görüşler, İstanbul.
• Maunz, T. (1968). Deutsches Staatsrecht, München. Robbers, G. (JuS 1985). Der Grundrechtsverzicht.
• Smend, R. (1928). Verfassung und Verfassungsrecht, München, Leipzig.
• Sturm, G. (1974). Probleme eines Verzichts auf Grundrechte, Menschenwürde und freiheitliche Rechtsordnung, Festschrift für Willi Geiger zum 65. Geburtstag, hrsg. von Gerhard Leibholz, Tübingen.