EĞİTİM KURUMLARINDAKİ ÖRGÜTSEL SESSİZLİK VE SESLİLİĞE İLİŞKİN ÖĞRETMEN ALGILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 42, 1382 - 1408, 19.12.2021

Banu Moçoşoğlu , Ahmet Kaya

https://doi.org/10.46928/iticusbe.883837

Cited By: 1

Öz

Amaç:Bu araştırmada öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve seslilik algılarının ne düzeyde olduğu ile bu algılarının çeşitli demografik değişkenler açısından anlamlı farklılık oluşturup oluşturmadığının tespiti amaçlanmaktadır. Yöntem:Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa ilinin merkez ilçelerindeki kamu kurumlarının tüm kademelerinde çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise 527 öğretmendir. Araştırmaya katılanlara yanıtlanmak üzere demografik bilgilerin yer aldığı “Kişisel Bilgiler Formu” ile Van Dyne vd. (2003) tarafından geliştirilmiş olup Erdoğan (2011) tarafından Türkçeye uyarlama çalışması yapılan “Örgütsel Sessizlik Ölçeği” verilmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda gerekli olan analizlerin yapılmasında SPSS 22.0 programından yararlanılmıştır. Verilerin normal dağılım sergilememesinden dolayı non-parametrik testlerden ikili gruplarda Mann-Whitney U testi; ikiden fazla grubun olduğu durumlarda Kruskal-Wallis H testi uygulanmıştır. Bulgular:Bulgulara göre öğretmenlerin sessizlik ve seslilik düzeyleri “Kararsızım” düzeyi olarak bulunmuştur. Demografik değişkenlere bakıldığında medeni durum ve sendika üyeliği değişkenlerinde anlamlı düzeyde bir farklılık bulunmazken; cinsiyet, okul türü ve mesleki kıdem değişkenlerinde anlamlı düzeyde farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Özgünlük:Eğitim kurumlarında hem sessizliğin hem de sesliliğin aynı anda çalışıldığı az sayıda çalışma yer alması nedeniyle bu araştırma önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel sessizlik, seslilik, öğretmenler, okul

INVESTIGATION OF TEACHERS' PERCEPTIONS REGARDING ORGANIZATIONAL SILENCE AND VOICE IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS

Öz

Purpose: In this study, it is aimed to determine the level of organizational silence and voice perceptions of teachers and whether these perceptions create a significant difference in terms of various demographic variables. Method:The universe of the research consists of teachers working at all levels of public institutions in the central districts of Şanlıurfa province in the 2018-2019 academic year. Its sample is 527 teachers. The “Personal Information Form” containing demographic informations and the “Organizational Silence” scale which was developed by Van Dyne et al. (2003) and adapted to Turkish by Erdoğan (2011) was given to the participants to be answered. SPSS 22.0 program was used for the analysis required for the purpose of the study. Due to the non-normal distribution of the data, the Mann-Whitney U test was used in paired groups among non-parametric tests; In cases where there are more than two groups, the Kruskal-Wallis H test was used. Findings:According to the findings, the silence and loudness levels of the teachers were calculated as the "undecided" level. Regarding the demographic variables, there is no significant difference in the variables of marital status and union membership; Significant differences were found in the variables of gender, school type and professional seniority. Originality:This study is considered important because there are few studies in educational institutions in which both silence and voice are studied at the same time.

Anahtar Kelimeler

Organizational silence, voice, teachers, school

Kaynakça

• Apak, F. (2016). Okul yöneticilerinin gücü kullanma biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, A., & Yener, S. (2016). İşgören sesliliği ölçeğinin Türkçeye uyarlanması çalışması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 173-191. http://dx.doi.org/10.11611/JMER757
• Bakırhan, İ. (2015). Okul sessizliği ile öğretmenlerin tükenmişliği arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Balyer, A., & Çetindere, E.D. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 3(2), 99-116.
• Bulut, H., & Meydan, C.H. (2018). Liderlik tarzlarının çalışanların ses verme davranışına etkisi: Kamuda bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(1), 223-244.
• Bursalıoğlu, Z. (2014). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2017). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakal, G. (2016). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin okul yönetimine katılma ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki (Tekirdağ ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde sessizlik: Sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 145- 162.
• Çakıcı, A. (2010). Örgütlerde işgören sessizliği, neden sessiz kalmayı tercih ediyoruz?. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Çankır, B., & Semiz-Çelik, D. (2018). Çalışan performansı ve mali performans: pozitif ses çıkarma, psikolojik iyi-oluş ve çalışmaya tutkunluk ile ilişkileri ve otel işletmeleri örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 54-67. http://dx.doi.org/10.17336/igusbd.387588
• Çetin, Ş. (2013). Impact of teachers’ perceptions of organizational support, management openness and personality traits on voice. Educational Research and Reviews, 8(18), 1709-1721. DOI: 10.5897/ERR2013.1590
• Dağlar, H. (2020). Beş faktör kişilik özelliklerinin örgütsel sessizlik üzerine etkisi: Öğretmenler üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2487-2500. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.988
• Dal, H. (2017). Ortaöğretim kurumlarında örgütsel sessizliğe ilişkin öğretmen görüşleri (Ankara ili Çankaya ilçesi örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, E., ve Cömert, M. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sessizlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (49), 148-165.
• Demirbaş, F., & Bostancı, A. B. (2020). Okulların örgütsel öğrenmeleri ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1426-1439.
• Deviren, İ., & Okçu, V. (2020). İlkokul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(52), 915-932. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.1841
• Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale.
• Durak, İ. (2018). Korku kültürü ve örgütsel sessizlik. Ankara: Ekin Basım Yayım Dağıtım.
• Ercan, A. (2014). Sessizleşen örgütlerde öz yeterlilik algısının rolü: Alanya’daki konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Eryeşil, K. (2018). Algılanan örgütsel adaletin örgütsel muhalefet üzerindeki etkisinde çalışan sesliliğinin rolü: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gökyıldırım-Durmuş, H. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Göven, E. K., & Şentürk, İ. (2019). İlkokullarda örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki (Eskişehir il merkezindeki ilkokullarda bir çalışma). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1223-1247. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555471
• Gündüz, Ö.Ü.Ş., & Pekçetaş, T. (2018). Kuşaklar ve örgütsel sessizlik/seslilik. Journal of Business, 6(1), 89-115. DOI: 10.22139/jobs.399952
• Güngör, B. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ile okul kültürü algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Gürler, M. (2018). Öğretmenlerin lider-üye etkileşimi ile işle bütünleşme ilişkisinde çalışan sesliliğinin aracılık etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Harvey, J.B. (1988). The abilene paradox: The management of agreement. Organizational Dynamics, 17(1), 17-43.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Articles, 2
• Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kahveci, G., & Demirtaş, Z. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 50-64.
• Keçeli, Ö. (2019). İlkokullarda görev yapan İngilizce öğretmenlerinin örgütsel sessizlik düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Keeley, M. & Graham, J.W. (1991). Exit, voice and ethics. Journal of Business Ethics, 10(5), 349-355.
• Kolay, A. (2012). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kutlay, Y. (2012). Araştırma görevlilerinin örgütsel adanmışlık ve özyeterliliklerinin örgütsel sessizlikleri üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Maynes, T.D., & Podsakoff, P.M. (2014). Speaking more broadly: An examination of the nature, antecedents, and consequences of an expanded set of employee voice behaviors. Journal of Applied Psychology, 99(1), 87. https://doi.org/10.1037/a0034284
• Milliken, F.J., Morrison, E.W., & Hewlin, P.F. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don't communicate upward and why. Journal of Management Studies, 40(6), 1453-1476. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00387
• Moçoşoğlu, B., & Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-70. https://doi.org/10.22596/2018.0301.52.70
• Morrison E.W., & Milliken F.J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. The Academy of Management Review, 25(4), 706-725. https://doi.org/10.5465/amr.2000.3707697
• Morrison, E.W. (2011). Employee voice behavior: Integration and directions for future research. Academy of Management annals, 5(1), 373-412. https://doi.org/10.5465/19416520.2011.574506
• Near, J. P., & Miceli, M. P. (1996). Whistle-blowing: Myth and reality. Journal of management, 22(3), 507-526. https://doi.org/10.1177/014920639602200306
• Öztürk, İ. (2014). Örgütsel sessizlik ve boyutları üzerine nitel bir araştırma. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5(2), 365-379. https://doi.org/10.20979/ueyd.629363
• Özyilmaz, B., & Ataç, L. O. (2019). Paternalist liderlik algısının çalışan sesliliğine etkisi: gıda sektörü çalışanları üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 397-410. https://doi.org/10.18657/yonveek.574425
• Pinder, C.C., & Harlos, K.P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived ınjustice. Personal and Human Research Management, 20, 331-369.
• Rosen, S., & Tesser, A. (1970). On reluctance to communicate undesirable information: The MUM effect. Sociometry, 253-263. https://doi.org/10.2307/2786156
• Sarıdede, U. (2019). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel sessizlik düzeylerinin incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(3), 950-961. https://doi.org/10.30831/akukeg.428556
• Sevgin, A. (2015). Liselerde çalışan öğretmenlerde örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin saptanması (Eyüp ilçesi örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi-Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E.S., & Çinko, M. (2006). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta Basım.
• Şahin, H. & Yalçın, B. (2017). Örgütsel sessizlik ve çalışanların performansları arasındaki ilişki: İzmir ili Çiğli ilçesi devlet ilkokullarına ilişkin bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(3), 60-90.https://doi.org/10.11611/yead.295336
• Şehitoğlu, Y. (2012). İşgören sesliliği, nedenleri ve boyutları: Teorik bir çerçeve. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 27-38. http://localhost/jspui/handle/123456789/151
• Tangirala, S., & Ramanujam, R. (2008). Exploring nonlinearity in employee voice: The effects of personal control and organizational identification. Academy of Management Journal, 51(6), 1189-1203. https://doi.org/10.5465/amj.2008.35732719
• Turhan, M., & Erol, Y. C. (2019). Öğretmen görüşlerine göre eğitim örgütlerinde kronizm, sessizlik ve sinizm arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 874-886.
• Tutar, H. (2016). Örgütsel davranış (Örgüt teorileri ve çağdaş yaklaşımlar açısından). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ünler, E. (2015). Ses; kapı çalınıyor, duyan var mı?. İçinde İ. Tamer (Ed), Örgüt yönetimi: Bir derleme (s. 1-16). İstanbul: Nobel Yayın.
• Van Dyne, L. V., Ang, S., & Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of management studies, 40(6), 1359-1392. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00384
• Yaşlıoğlu, M.M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yılmaz, O., & Aytaç, T. Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algılarının kıdem değişkeni açısından incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 408-425. https://doi.org/10.31592/aeusbed.602542
• Yılmaz, V., & Varol, S. (2015). Hazır yazılımlar ile yapısal eşitlik modellemesi: AMOS, EQS, LISREL. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 28- 44.
• Yüksel, A. (2014). Liselerde görev yapan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel sessizliğe ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.