THE RELATİONSHİP BETWEEN TEACHERS' SOCİAL GENDER PERCEPTİONS AND THEİR ATTİTUDES TO FEMALE ADMİNİSTRATORS

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 45, 1257 - 1283, 30.12.2022

Dilan Erbek , Nazim Çoğaltay

https://doi.org/10.46928/iticusbe.1121285

Cited By: 1

Öz

Purpose: The main purpose of this study is to determine the relationship between teachers' gender perceptions and attitudes toward female principals.
Method: The research was structured in relational design in accordance with the quantitative research approach. The universe of the study consists of 965 teachers in schools where female managers work in primary, secondary, and high schools affiliated to the Ministry of National Education in the center and districts of Siirt province in the academic year 2020-2021. 445 teachers selected from the universe through the cluster sampling method. The Ambivalent Sexism Inventory and Attitudes Towards Women as Managers Scale (ATWOM) were used in the study.
Findings: According to the findings of the study, there was a significant difference in gender perceptions of teachers according to gender, age, and marital status. At the same time, teachers' attitudes towards female administrators differed significantly according to gender and age. The ambivalent sexism perceptions of teachers predict their attitudes towards female administrators. It has been determined that sub-dimensions of ambivalent sexism can explain 21% of their attitudes toward female administrators.
Originality: The fact that female administrators are relatively few in number compared to male administrators in schools, which are the institutions with the highest female employment, is a phenomenon that needs to be investigated the investigation of the relationship between gender perceptions and attitudes of their colleagues in the mental worlds of their colleagues against the female managers, who are far behind the male managers in number, will enrich the management literature. In this respect, when the literature is examined, the absence of studies examining the relationship between teachers' gender perceptions and their attitudestowards female administrators shows that this study can fill an important gap in the literature.

Anahtar Kelimeler

Gender, Female Principal, Gender Perception

ÖĞRETMENLERİN TOPLUMSAL CİNSİYET ALGILARI VE KADIN YÖNETİCİLERE KARŞI TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Amaç: Bu araştırmanın temel amacı, öğretmenlerin toplumsal cinsiyet algıları ile kadın yöneticilere karşı tutumları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir.
Yöntem: Araştırma nicel araştırma yaklaşımına uygun olarak ilişkisel desende yapılandırılmıştır. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim öğretim yılında Siirt ili merkez ve ilçelerinde bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kamu okullarında görev yapan kadın yöneticilerin bulunduğu okullardaki 965 öğretmen oluşturmaktadır. Evrenden küme örnekleme yoluyla seçilen 445 öğretmen çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği ve Kadın Yöneticilere Karşı Tutum Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmada, öğretmenlerin toplumsal cinsiyet algılarında cinsiyet, yaş ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı farklılık bulunmuşken kadın yöneticilere karşı tutumlarında ise cinsiyet ve yaş değişkenlerine gire anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Çelişik duygulu cinsiyetçilik alt boyutlarından düşmanca cinsiyetçilik puanı ile öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Cinsiyetler arası tamamlayıcı farklılaştırma puanı ile öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları arasında ise pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin çelişik duygulu cinsiyetçilik algıları kadın yöneticilere karşı tutumlarını yordamaktadır. Çelişik duygulu cinsiyetçilik alt boyutlarının kadın yöneticilere yönelik tutumlarının %21’ini açıklayabildiği saptanmıştır.
Özgünlük: Kadın istihdamının en fazla olduğu kurumlar olan okullarda kadın yöneticilerin erkek yöneticilere görece az sayıda olması araştırılması gereken bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Sayıca erkek yöneticilerin çok gerisinde kalan kadın yöneticilere karşı birlikte çalıştıkları meslektaşlarının zihin dünyalarındaki toplumsal cinsiyet algıları ve tutumları arasındaki ilişkinin araştırılması yönetim literatürünü zenginleştirecektir. Bu açıdan literatür incelendiğinde, öğretmenlerin toplumsal cinsiyet algıları ve kadın yöneticilere karşı tutumları arasındaki ilişkinin incelendiği araştırmalara rastlanmayışı, bu araştırmanın literatürdeki önemli bir boşluğu doldurabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın Yönetici, Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyet Algısı, Female Principals, Gender Perception

Kaynakça

• Acuner, S., ve Sallan, S. (1993). Türk kamu yönetiminde yönetici kadınlar. Amme Dergisi, 26(3), 77-92.
• Alptekin, D. (2014). Çelişik Duygularda Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı Sorgusu: Üniversite Gençliğinin Cinsiyet Algısına Dair Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 203-211.
• Asar, R. (2014). Eğitim kurumlarında kadın yöneticilere karşı tutumların değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Aslan, Y. (2016). Türkiye'de feminizm düşüncesinin imkanı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale
• Balcı, N. (2016). Eğitim kurumlarında kadın yöneticilere karşı tutumlar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Berkman, Y. A. (2005). Attitudes towards women managers: development of a new measure. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Beydoğan, B. (2001). Attitudes Toward Women in Managerial Positions: The Effects of Ambivalent Sexism, Patriarchy and Gender Differences on These Attitudes (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Bora, A. (2011). Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık, İç. Çayır, K., & Ceyhan M.A. (Ed), Çok boyutlu yaklaşımlar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çalık, T., Koşar, S., & Dağlı, E. (2012). İlköğretim okullarında kadın yöneticilere yönelik öğretmen tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4), 637-661.
• Çelik, Ö. (2008). Ataerkil sistem bağlamında toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin belirlenmesi . (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çelikten, M. (2004). Okul müdürü koltuğundaki kadınlar: kayseri ili örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 91-118.
• Çelikten M. (2005). The Women Principals in Turkey. Journal of American Academy of Busines, Cambridge. 6 (1), 85-94.
• Çıtak, A. (2008). Kadınların çalışmasına yönelik tutum: cinsiyet, cinsiyet rolü ve sosyoekonomik düzeye göre bir karşılaştırma.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demirbilek, S. (2007). Cinsiyet ayrımcılığının sosyolojik açıdan incelenmesi, Finans, Politik & Ekonomik Yorumlar, 44 (511), 12-26.
• Durgun, C., ve Gök, G. O. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği bağlamında brics & g7 ülkelerinin karşılaştırmalı analizi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 20-32.
• Eagly, A. H., ve Johnson, B. T. (1990). Gender and Leadership Style: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 108(2), 233-256.
• Hırata, H., Laborie, F., ve Senotier, D. (2015). Eleştirel feminizm sözlüğü. (G. A. Savran, Çev.). Ankara, Dipnot Yayınları.
• Kahraman, S. D. (2010). Kadınların toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(1), 30-35.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul, Nobel Yayın Dağıtım.
• Mercanlıoğlu, Ç. (2009). Cinsiyete dayalı eşitsizlik: kadın yöneticilerin iş ve özel hayatlarını dengeleme zorlukları ve bedelleri. Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongresi. Erişim Tarihi: 10.05.2020
• Özçifçi, İ. (2013). Kadın Yöneticilere Yönelik Tutumlar ve Öz Yeterlik Algıları Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri
• Özkan, D. (2006). The Relationship Between Attribution Related To Aqusition of Managerial Position by Women, Attitudes Toward Women Managers, Sexism and Sex Differences. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara:
• Sakallı, U. N. (2002). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması: Türk Psikoloji Derneği, 17 (49), 47-58.
• Sefer, S. R. (2006). Üsküdar ilçesindeki okullarda çalışan bazı kadın yöneticilerin mesleklerine ilişkin beklenti ve sorunları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Şafak, A. A. (2013). Yargıtay kararları ışığında türk aile hukukunda kadın bedeninin ele alınışının feminist bir perspektifle incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Taş, G. (2016). Feminizm üzerine genel bir değerlendirme: kavramsal analizi, tarihsel süreçleri ve dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163-175.
• Tat, F. (2015). Kadın Yöneticilerle Çalışan Öğretmenlerin ve Yöneticilerin, Kadın Yöneticilerin Yeterliliklerine İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Terzioğlu, F., ve Taşkın, L. (2008). Kadının toplumsal cinsiyet rolünün liderlik davranışlarına ve hemşirelik mesleğine yansımaları. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 62-67.
• TÜSİAD. (2000). Kadın-erkek eşitliğine doğru yürüyüş: eğiti.: Çalışma Yaşamı ve Siyaset. İstanbul: TÜSİAD.
• Uçan, M. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları ile kadın yöneticilerde algıladıkları liderlik stilleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yalçın, C. (2019). Okul yöneticilerinin yeterliliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yıldız, M. (2015). Liderlik yaklaşımları ve türk kamu yönetiminde liderlik araştırmaları. Türk İdare Dergisi, 221-246.
• Yılmaz, S. (2016). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin toplumsal cinsiyetçiliğe ve kadın yöneticilerin liderlik becerilerine yönelik görüşleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.